Economy
ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଥରେ ତେଲେଙ୍ଗାନା: ଶିଳ୍ପ ଏବଂ କାରିଗରମାନଙ୍କୁ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ନୂଆ ଜିଏସ୍ଟି ସଂସ୍କାର
Posted On:
14 OCT 2025 16:31 PM
ପ୍ରମୁଖ ବିନ୍ଦୁ
- ତେଲେଙ୍ଗାନା ଏହାର ୪,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ କାରଖାନା ଏବଂ ୮୦,୦୦୦ ଅସଂଗଠିତ ୟୁନିଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ କୃଷି ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାୟ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରେ। ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟ କୃଷି-ରପ୍ତାନୀ ମୂଲ୍ୟର ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା; ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ୬-୭ ପ୍ରତିଶତ କମିବ।
- ରାଜ୍ୟ ୮୦୦ରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ ବିଜ୍ଞାନ ଫାର୍ମକୁ ପ୍ରୟୋଜିତ କରେ, ଯାହା ୨୦୧୪ ପରଠାରୁ ୪.୫ ଲକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ଭାରତର ସମୁଦାୟ ଔଷଧ ରପ୍ତାନିର ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରଦାନ କରେ; ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଔଷଧ ଖର୍ଚ୍ଚ ୬-୭ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ କରେ।
- ୨୦୨୪-୨୫ରେ, ବିମାନ, ମହାକାଶଯାନ ଏବଂ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକର ରପ୍ତାନି ତେଲେଙ୍ଗାନାର ମୋଟ ରପ୍ତାନୀର ପ୍ରାୟ ୩୧ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା; ଜିଏସ୍ଟି ଏବଂ ଆଇଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରିବା ସହଜ ହେବ।
- ତେଲେଙ୍ଗାନା ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୧୭୭ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅଟୋ ପାର୍ଟ୍ସ ଏବଂ ୭୯ କୋଟି ଟଙ୍କାର କାର ରପ୍ତାନି କରିଛି; ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ଏହି କାରବାର ଆହୁରି ବଢ଼ିବ।
- ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ୍ ହୋଇଥିବା ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଖେଳଣା ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଯୋଗୁଁ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୬ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ଯାହା ବିକ୍ରେତା, କାରିଗରଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି କରେ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବଜାର ପହଞ୍ଚକୁ ବିସ୍ତାର କରେ।।
ଜୁନ୍ ୨୦୧୪ ରେ, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରୁ ପୃଥକ ହେବା ପରେ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ନୂତନ ଏବଂ କନିଷ୍ଠ ରାଜ୍ୟ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା। ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତମାଳାର ଉଚ୍ଚଭୂମିରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ପ୍ରାୟତଃ "ଉତ୍ତରର ଦକ୍ଷିଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣର ଉତ୍ତର" ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପରମ୍ପରାର ଏକ ସନ୍ଧିସ୍ଥଳ ହୋଇ ରହିଛି। ଏହା ଏହାର ଖାଦ୍ୟ, କଳା, ହସ୍ତତନ୍ତ ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ରାଜ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଶିଳ୍ପ, ଏକ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଔଷଧ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରେ ଏବଂ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ କେନ୍ଦ୍ର।
ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜିଏସ୍ଟି ସଂସ୍କାର ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଗତିକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରେ। ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ସେବା ଉପରେ ଟିକସ ବୋଝ କମ କରି, ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଚାହିଦାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ, ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ନୂତନ ରାସ୍ତା ଖୋଲିଥାଏ। ସେମାନେ ସିଧାସଳଖ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଲାଭ ଦିଅନ୍ତି - ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ଔଷଧ ଠାରୁ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ - ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ପାଇଁ ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସହିତ ସୁଗମ ଭାବରେ ସମନ୍ୱିତ।
ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଶିଳ୍ପ
ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କ୍ଷେତ୍ର, ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ, କୃଷି ଉତ୍ପାଦରେ ମୂଲ୍ୟ ଯୋଡ଼ିବା, ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ। ଏହି ଶିଳ୍ପ ରାଜ୍ୟର କୃଷି ଉତ୍ପାଦନର ପ୍ରାୟ ୨୫ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରେ, ଏହାକୁ ଫାର୍ମ ଏବଂ ବଜାର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଯୋଗ କରିଥାଏ।
ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଭୌଗୋଳିକ ଭାବରେ ବିବିଧ, ରାଜ୍ୟ ସାରା ପ୍ରମୁଖ କ୍ଲଷ୍ଟର ବିସ୍ତାରିତ - ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ମେଡକ, ମେଡଚଲ, ମାଲକାଜଗିରି ଏବଂ ୱାରାଙ୍ଗଲ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ; ନିଜାମାବାଦରେ ମସଲା ଏବଂ କୃଷି ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ; ଏବଂ ଖମାମରେ କଦଳୀ ଏବଂ ମସଲା-ଆଧାରିତ ୟୁନିଟ୍। ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ପ୍ରାୟ ୪ ହଜାର କାରଖାନା ଏବଂ ୮୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଅନୌପଚାରିକ ଉଦ୍ୟୋଗ ଅଛି, ଯାହା ଭାରତର ମୋଟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ୟୁନିଟର ପ୍ରାୟ ୧୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ। ଏହାର ବଜାର ପହଞ୍ଚି ଘରୋଇ ଖାଦ୍ୟ ବଜାର, ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ, ଡି ଟୁ ସି ବ୍ରାଣ୍ଡ, ଏୟାରଲାଇନ୍ସ ଏବଂ ସୁପରମାର୍କେଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଛି। ରପ୍ତାନି କ୍ଷେତ୍ରରେ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟ ୨୦୨୩-୨୪ ରେ ରାଜ୍ୟର କୃଷି ଏବଂ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ରପ୍ତାନୀ (ମୂଲ୍ୟ ଅନୁସାରେ)ର ୫୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଥିଲା। ଏହିସବୁ ରପ୍ତାନୀ ଆମେରିକା, ଜର୍ମାନୀ, ଫ୍ରାନ୍ସ, ସ୍ପେନ୍ ଏବଂ ରୁଷିଆ ସମେତ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜିଏସ୍ଟି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଜିଆଇ-ଟ୍ୟାଗ୍ ହୋଇଥିବା ଉତ୍ପାଦ ଯେପରିକି ବାଇଗଣପଲ୍ଲୀ ଆମ୍ବ ଏବଂ ତନ୍ଦୁର ରେଡଗ୍ରାମ ସମେତ ପ୍ରମୁଖ ଉତ୍ପାଦ ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ଟିକସ ହ୍ରାସ କରି କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକତାକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିଛି।
ଜିଏସଟି ହାର ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ମଧ୍ୟରେ ପନିର/ଛେନା (ପ୍ୟାକେଡ୍), ୟୁଏଚଟି କ୍ଷୀର, ଭାରତୀୟ ପାଉଁରୁଟି (ପ୍ୟାକେଡ୍), ବଟର, ଘିଅ, ପନିର, ଶୁଖିଲା ଫଳ, ନମକିନ୍, ପାସ୍ତା, ଫଳ ଏବଂ ପନିପରିବା ରସ, କରି ପେଷ୍ଟ, ସଂରକ୍ଷିତ ଫଳ, ଜାମ୍, ଜେଲି, ଆଇସକ୍ରିମ, ସୁପ୍, କର୍ଣ୍ଣଫ୍ଲେକ୍ସ ଏବଂ ସିରିଆଲ୍ ଫ୍ଲେକ୍ସ, ଚକୋଲେଟ୍, ପେଷ୍ଟ୍ରି ଏବଂ କେକ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ଏହିପରି ଦର ହ୍ରାସ ନିଜ ମୂଲ୍ୟକୁ ୬ ରୁ ୭ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ, ପିକ୍ ସିଜିନ୍ ସମୟରେ ଫଳ-ରୁ-ଫାକ୍ଟ୍ରି କ୍ରୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଏବଂ ଅର୍ଦ୍ଧ-ସହରୀ ବଜାରରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରାହକ ଚାହିଦାକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥାଏ ଏବଂ ଚାଷୀ, ନିର୍ମାତା, ଏଫ୍ଏମ୍ସିଜି କାରଖାନା ଏବଂ ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ ଖାଦ୍ୟ ୟୁନିଟ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ଲାଭଦାୟକ କରିଥାଏ, ଯାହା କୃଷି-ଭିତ୍ତିକ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଏକ ବର୍ଦ୍ଧିତ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ତେଲେଙ୍ଗାନାର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ।
Life Sciences & Pharma Industry
ତେଲେଙ୍ଗାନା ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ଔଷଧ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ, ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ରାଜ୍ୟର ପଣ୍ୟଦ୍ରବ୍ୟ ରପ୍ତାନିରେ ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଯୋଗଦାନ କରୁଛି। ଏହାର ରାଜଧାନୀ ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ଯାହାକୁ ପ୍ରାୟତଃ "ଭାରତର ଜୀବନ ବିଜ୍ଞାନ ରାଜଧାନୀ" କୁହାଯାଏ, ଏହି ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ। ରାଜ୍ୟରେ ୮୦୦ରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ ବିଜ୍ଞାନ କମ୍ପାନୀର ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଅଛି ଯାହା ୨୦୧୪ ପରଠାରୁ ସାମୂହିକ ଭାବରେ ୪.୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଔଷଧ ନେଟୱାର୍କ ସମଗ୍ର ଭାରତ ହସ୍ପିଟାଲ/କ୍ଲିନିକ୍ ଏବଂ ଖୁଚୁରା ବଜାରକୁ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରେ, ଏବଂ ଡକ୍ଟର ରେଡ୍ଡି'ସ୍ ଲାବୋରେଟୋରୀ, ଅରବିନ୍ଦ ଫାର୍ମା, ଜିଏସକେ ନୋଭାର୍ଟିସ୍ ଏବଂ ଶାନ୍ତାଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ବିଶ୍ୱ ଏବଂ ଘରୋଇ ଖେଳାଳିମାନଙ୍କର ଘର। ତେଲେଙ୍ଗାନା ଭାରତର ବଲ୍କ ଔଷଧ ରପ୍ତାନିର ପ୍ରାୟ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ, ଜାତୀୟ ଔଷଧ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଅବଦାନ ରଖେ ଏବଂ ମୋଟ ଔଷଧ ରପ୍ତାନିର ଏକ-ପଞ୍ଚମାଂଶ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ - ଯାହା ଭାରତର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜିଏସ୍ଟି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକତା ଏବଂ ପ୍ରବେଶଯୋଗ୍ୟତାକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିଛି, ୩୦ଟି କର୍କଟ ଔଷଧ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ୧୨ ପ୍ରତିଶତରୁ ଶୂନ୍ୟକୁ ହ୍ରାସ କରିଛି। ଏହା ସହିତ, ସମସ୍ତ ଔଷଧ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଔଷଧ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ୧୨ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ଏହି ହ୍ରାସ ଆନୁମାନିକ ୬-୭ ପ୍ରତିଶତ ଇନଭଏସ୍ ରିହାତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଯାହା ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଔଷଧ ଏବଂ ଜୀବନ ବିଜ୍ଞାନ ଶିଳ୍ପର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନବସୃଜନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ ଏବଂ ସୁଲଭ କରିଥାଏ।Aerospace & Defence Industry
ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଏକ ପରିପକ୍ୱ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ପରିଚିତ। ୨୫ ରୁ ଅଧିକ ବଡ଼ କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ୧୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ ଏଠାରେ ନିଜର କାରବାର ଚଳାଉଛନ୍ତି। ଏହି ସହରରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ସଂଗଠନ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ପ୍ରୟୋଗଶାଳା (ଡିଆରଡିଓ), ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର ଇମାରତ (ଆରସିଆଇ), ଭାରତ ଡାଇନାମିକ୍ସ ଲିମିଟେଡ୍ (ବିଡିଏଲ୍), ମିଶ୍ର ଧାତୁ ନିଗମ ଲିମିଟେଡ୍ (ଏମ୍ଡିଏନ), ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି, ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଧାତୁ ଗବେଷଣା ପ୍ରୟୋଗଶାଳା (ଡିଏମ୍ଆରଏଲ୍) ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଗବେଷଣା ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ରହିଛି, ଯାହା ଏକ ଡଜନରୁ ଅଧିକ ପ୍ରମୁଖ ଡିଆରଡିଓ ପ୍ରୟୋଗଶାଳା ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପିଏସ୍ୟୁ ଦ୍ୱାରା ସହାୟତାରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଗଠନ କରୁଛି।
ସହରର ଶିଳ୍ପ ପରିବେଶ ପ୍ରମୁଖ ବଜାରଗୁଡ଼ିକୁ ପୂରଣ କରେ, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ଇସ୍ରୋ) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ମଙ୍ଗଳ ଅର୍ବିଟର ମିଶନ, ଭାରତୀୟ ସେନା, ଅର୍ଦ୍ଧସାମରିକ ବାହିନୀ, ଡିଆରଡିଓ ଏବଂ ସିଷ୍ଟମ-ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶ ଉତ୍ସ କରିଥିଲା। ଏହି ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରି, ଭାରତର ସାମରିକ ହାର୍ଡୱେୟାର ରପ୍ତାନି - ଆମେରିକା, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଆର୍ମେନିଆ ଏବଂ ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନୀ ଗତ ୨-୩ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
୨୦୨୪-୨୫ ମସିହାରେ, ତେଲେଙ୍ଗାନାର ମୋଟ ରପ୍ତାନିର ପ୍ରାୟ ୩୧ ପ୍ରତିଶତ ବିମାନ, ମହାକାଶଯାନ ଏବଂ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅଂଶ ରପ୍ତାନି ହୋଇଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, କୃଷି, ଖଣି ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡ୍ରୋନର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ପିଏସ୍ୟୁ ଅର୍ଡର ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜିଏସ୍ଟି ହାର ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତକରଣ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି। ମାନବହୀନ ବିମାନ (୨୮ପ୍ରତିଶତ/ ୧୮ → ୫ ପ୍ରତିଶତ), ଦୁଇ-ପାଖ ରେଡିଓ, ଟ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଶସ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ଯାନ ଏବଂ ଅଂଶ (୧୨ ପ୍ରତିଶତ → ୫ ପ୍ରତିଶତ) ଏବଂ ଟାର୍ଗେଟ ମୋସନ୍ ସିମୁଲେଟର, ଏଚଏସିଏଫ୍ଏସ୍ ର ଅଂଶ, ଉପ-ସଂସ୍ଥା, ଏମ୍ଆର୍ସାମ ସିଷ୍ଟମର ଅଂଶ, ସାମରିକ ପରିବହନ ବିମାନ, ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ଜିଏସ୍ଟି ହାର ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି ( ଆଇଜିଏସ୍ଟି ୧୮ ପ୍ରତିଶତରୁ ନିଶୂନ କରାଯାଇଛି)।
ଏହି ଟିକସ ହ୍ରାସ ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରେ, ରପ୍ତାନି ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ଆର ଆଣ୍ଡ ଡି କ୍ଷମତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ଏବଂ ମହାକାଶ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଦକ୍ଷ ଘରୋଇ କ୍ରୟ ଏବଂ ବଜେଟ୍ ବ୍ୟବହାରକୁ ସମର୍ଥନ କରେ।
ଅଟୋମୋବାଇଲ୍ ଏବଂ ଅଟୋ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ଶିଳ୍ପ
ତେଲେଙ୍ଗାନାର ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଏବଂ ରଙ୍ଗା ରେଡ୍ଡୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଟୋମୋବାଇଲ୍ ଏବଂ ଅଟୋ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ଶିଳ୍ପର ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି, ଯାହା ମହିନ୍ଦ୍ରା ଗ୍ରୁପ୍, ହୁଣ୍ଡାଇ ଏବଂ ଏମ୍ଆରଏଫ୍ ଟାୟାର ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଖେଳାଳିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଓଇଏମ୍, ଆଫ୍ଟରମାର୍କେଟ୍, ଏବଂ ପମ୍ପ/ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ମୋଟର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ବଜାରକୁ ପୂରଣ କରେ।
୨୦୨୩-୨୪ରେ, ତେଲେଙ୍ଗାନା ୧୭୭ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଅଟୋ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ଏବଂ ପାର୍ଟସ୍ ଏବଂ ୭୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର କାର ରପ୍ତାନୀ କରିଥିଲା, ଯାହା ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଉଭୟରେ ସ୍ଥିର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ।
ଅଟୋ ପାର୍ଟସ୍, ତିନି ଚକିଆ ଯାନ ଏବଂ ଛୋଟ କାର ଏବଂ ମୋଟରସାଇକେଲ୍ (୩୫୦ସିସିରୁ ଅଧିକ) ଉପରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିଛି। ଏହି ହାର ହ୍ରାସ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ – ଓଇଏମ୍ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବା, ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଆଫ୍ଟରମାର୍କେଟ୍ ସେବା ଏବଂ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବା।
ଖେଳଣା ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ
ଭାରତରେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଖେଳଣାର ଏକ ଦୀର୍ଘ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାବରେ ସମୃଦ୍ଧ ପରମ୍ପରା ଅଛି, ଯାହା ଦେଶର କଳାତ୍ମକ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ କାରିଗରୀଙ୍କୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିର ସ୍ଥିର ପ୍ରସାର ସହିତ, ଖେଳଣା ଖୁଚୁରା ଶିଳ୍ପ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଯଥେଷ୍ଟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ବିଶେଷକରି ତେଲେଙ୍ଗାନା ଏହାର ନିର୍ମଳ ଖେଳଣା ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। ଏହା ସହିତ, ଏହା ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଚାଲିଆସିଥିବା ଏହାର ବିବିଧ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏବଂ କଳାତ୍ମକ ପରମ୍ପରା ପାଇଁ ପାଳିତ ହୁଏ। ପେମ୍ବାର୍ଥୀ ପିତ୍ତଳ ପାତ୍ର ଏହାର ଜଟିଳ ଧାତୁକାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା, ଯେତେବେଳେ ଆଦିଲାବାଦର ଡୋକ୍ରା ଧାତୁ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରାଚୀନ ହଜିଯାଇଥିବା ମହମ କାଷ୍ଟିଂ କୌଶଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଞ୍ଚଳର ଆଦିବାସୀ କଳାକୃତିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ। ସେହିପରି, ୱାରାଙ୍ଗଲ ଜିଲ୍ଲାରେ ବୁଣାଯାଇଥିବା ୱାରାଙ୍ଗଲ ଦୁରିଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ରଙ୍ଗ, ବିସ୍ତୃତ ଢାଞ୍ଚା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା।
ନିର୍ମଳ ଖେଳନା ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ହେଉଛି କାଠ, ଧାତୁ କିମ୍ବା ବୟନ ସାମଗ୍ରୀରୁ ତିଆରି ହାତ ନିର୍ମିତ ପୁତୁଳା ଏବଂ ମୂର୍ତ୍ତି ଏବଂ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ଏକ ଭୌଗୋଳିକ ସୂଚକ (ଜିଆଇ) ଟ୍ୟାଗ୍ ପାଇଥିଲା। ଆଦିଲାବାଦର ନାକାଶି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମୁଖ୍ୟତଃ ଅଭ୍ୟାସ କରାଯାଉଥିବା ଏହି ପୁରୁଣା କାରିଗରୀରେ ପୋନିକି କାଠ ଏବଂ ତେନ୍ତୁଳି ବିହନରୁ ତିଆରି ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଆଠା ବ୍ୟବହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା କାରିଗରମାନଙ୍କ ଗଭୀର ମୂଳ ପାରମ୍ପରିକ କୌଶଳକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।
ଏହି ଶିଳ୍ପ ପ୍ରାୟ ୫୦ ରୁ ୬୦ ପରିବାରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଏ, ବିକ୍ରୟ ଚ୍ୟାନେଲଗୁଡ଼ିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ, ରାଜ୍ୟ ଏମ୍ପୋରିଆ, ବାଣିଜ୍ୟ ମେଳା ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ବଜାରରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ। ଭାରତ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୧୫୦ରୁ ଅଧିକ ଦେଶକୁ ୧୫୨.୩୪ ନିୟୁତ ଆମେରିକୀୟ ମୂଲ୍ୟର ଖେଳଣା ରପ୍ତାନି କରୁଥିବାରୁ, ଏହି ଅନନ୍ୟ କାରିଗରୀଙ୍କ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ଘରୋଇ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଚାହିଦା ପ୍ରବଳ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
ଏବେ ଜିଏସ୍ଟି ହାର ୧୨ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ଫଳରେ ଖୁଚୁରା ମୂଲ୍ୟରେ ଆନୁମାନିକ ୬ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି, ଯାହା ଘରୋଇ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ନିର୍ମଳ ଖେଳଣାର ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି ଏବଂ ଭାରତର ପାରମ୍ପରିକ କାରିଗରୀଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ସହିତ କାରିଗର ଜୀବିକାକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି।
ପେମ୍ବାର୍ଥି ଧାତୁ ଶିଳ୍ପ
ପେମ୍ବାର୍ଥି ଧାତୁ ଶିଳ୍ପ, ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଜାନଗାଓଁ ଜିଲ୍ଲାରେ ତିଆରି ହୁଏ ଏବଂ ୨୦୧୦ ରେ ଏହାକୁ ଜିଆଇ ଟ୍ୟାଗ୍ ମିଳିଛି। ଏହି ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ମୁଖ୍ୟତଃ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର କାରିଗରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅଭ୍ୟାସ କରାଯାଏ, ମାତ୍ର ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ପରିବାର ଏବେ ବି ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି।
ଏହି ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକରେ ଏହାର ବଜାର ଖୋଜି ପାଏ - ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଅନେକ ମନ୍ଦିରରେ ସଜ୍ଜିତ, ଏବଂ ପାଣ୍ଡନ, ନଗରଦାନ, ଇଟାର୍ଦାନ, ବାସନକୁସନ, ଲ୍ୟାମ୍ପସେଡ୍ ଏବଂ ଗଛ ପାତ୍ର ଭଳି ସାଂସ୍କୃତିକ, ସାଜସଜ୍ଜା ଏବଂ ଘରୋଇ ବ୍ୟବହାର ସାମଗ୍ରୀରେ। ଏହି ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ, ରାଜ୍ୟ ଏମ୍ପୋରିଆ ଏବଂ ମେଳା ମାଧ୍ୟମରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ, ଯାହା ପାରମ୍ପରିକ କଳାକୃତି ଏବଂ ସମସାମୟିକ ଆକର୍ଷଣର ମିଶ୍ରଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।
୧୨ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ, ଖୁଚୁରା ମୂଲ୍ୟରେ ଆନୁମାନିକ ୬ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ, ବିକ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସିଧାସଳଖ କାରିଗରଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି, ଘରୋଇ ବଜାରରେ ଏହି ଐତିହ୍ୟ ହସ୍ତଶିଳ୍ପକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଆଦିଲାବାଦ ଡୋକ୍ରା
ତେଲେଙ୍ଗାନାର ୱଜ୍ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଆଦିବାସୀ କାରିଗରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅଭ୍ୟାସ କରାଯାଉଥିବା ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଘଣ୍ଟି ଧାତୁ ଶିଳ୍ପ, ଆଦିଲାବାଦ ଡୋକ୍ରା, ପ୍ରାଚୀନ ହଜିଯାଇଥିବା ମହମ କାଷ୍ଟିଂ କୌଶଳ ବ୍ୟବହାର କରି ତିଆରି କରାଯାଇଛି। ଏହି ହସ୍ତଶିଳ୍ପ କଳାକୃତିକୁ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଜିଆଇ ଟ୍ୟାଗ୍ ମିଳିଛି ଏବଂ ଏହି ବାଣିଜ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ପରିବାର ଏହାକୁ ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି।
ଡୋକ୍ରା ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାର, ମେଳା, ରାଜ୍ୟ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏମ୍ପୋରିୟମ ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ବିପଣନ କରାଯାଏ, ଯାହା ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ବର୍ଦ୍ଧିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଆକର୍ଷଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।
ସମ୍ପ୍ରତି ଜିଏସ୍ଟି ୧୨ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ, ଯାହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ଖୁଚୁରା ମୂଲ୍ୟରେ ଆନୁମାନିକ ୬ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ, ବିକ୍ରୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ କାରିଗରଙ୍କ ଆୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ, ସହିତ ଘରୋଇ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବଜାରରେ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଆହୁରି ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ।
ୱାରାଙ୍ଗଲ୍ ଦୁରି
ଦକ୍ଷିଣ ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଐତିହାସିକ ସହର ୱାରାଙ୍ଗଲ୍ ଏହାର ହାତବୁଣା କପା ଦୁରି (କାରପେଟ୍) ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ, ଏକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଯାହାକୁ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଜିଆଇ ଟ୍ୟାଗ୍ ମିଳିଛି। ଏହି ଜଟିଳ ଭାବରେ ବୁଣା କାର୍ପେଟ୍ ପଦ୍ମଶାଳୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବୁଣାକାରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ, ଯେଉଁମାନେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବରେ ଏବଂ ସମବାୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି କାରିଗରୀ ଅଭ୍ୟାସ କରନ୍ତି, ସାମୂହିକ ଭାବରେ ପ୍ରାୟ ୨୦୦୦ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି।
ୱାରାଙ୍ଗଲ୍ ଦୁରିର ବଜାରରେ ଫାବ୍ ଇଣ୍ଡିଆ, ସିସିଆଇସି ଏବଂ ଗୋଲକଣ୍ଡା ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଭଳି ବ୍ରାଣ୍ଡ ସହିତ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାର, ମେଳା, ରାଜ୍ୟ ଏମ୍ପୋରିୟମ ଏବଂ ଆମାଜନ ଭଳି ଅନଲାଇନ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏଗୁଡ଼ିକ ଜାପାନ, ଆମେରିକା ଏବଂ କାନାଡା ସହିତ ଜର୍ମାନୀ, ୟୁକେ, ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ୟୁରୋପୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ରପ୍ତାନି କରାଯାଏ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆକର୍ଷଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।
୧୨ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ଜିଏସ୍ଟି ହ୍ରାସ, ଖୁଚୁରା ମୂଲ୍ୟରେ ଆନୁମାନିକ ୬ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ, ୱାରାଙ୍ଗଲ୍ ଦୁରିର ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ରପ୍ତାନି ସମ୍ଭାବନାକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରେ ଏବଂ ବିକ୍ରୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା କାରିଗରଙ୍କ ଆୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣେ ଏବଂ ଏହି ପାରମ୍ପାରିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପର ନିରନ୍ତର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ସମର୍ଥନ କରେ।
ଜିଏସ୍ଟି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରି, ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରି ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବଜାରକୁ ବିସ୍ତାର କରି ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଆଗେଇ ନେଉଛି। ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ଔଷଧ ଶିଳ୍ପରେ, ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିବା ଟିକସ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିଥାଏ ଏବଂ ନବସୃଜନକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ମହାକାଶ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ଅଟୋମୋବାଇଲରେ, ଜିଏସ୍ଟି ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ, ରପ୍ତାନି ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ ଏବଂ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥାଏ। ପାରମ୍ପରିକ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଖେଳଣା, ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇ, ଅଧିକ ବିକ୍ରୟ, କାରିଗର ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଘରୋଇ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ।
ସାମଗ୍ରିକ ଭାବରେ, ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ସୁଲଭତା, ବଜାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ସହ ତେଲେଙ୍ଗାନାକୁ ଶିଳ୍ପ, ରପ୍ତାନି ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ଏକ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରୁଛି।
(Factsheet ID: 150387)
Visitor Counter : 2
Provide suggestions / comments