સરકારે સ્વચ્છ ઊર્જાની સુલભતાને પ્રોત્સાહન આપવા, શહેરી હવાની ગુણવત્તા વધારવા અને સ્થાનિક ઊર્જા સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવાનાં તેનાં વિઝન સાથે સુસંગત થઈને સ્થાનિક કુદરતી ગેસ માટે ફાળવણીનાં માળખાને મજબૂત કરવાનાં ઉદ્દેશ સાથે મુખ્ય નીતિગત પગલાં લીધાં છે.

જાહેર-ફેસિંગ ધરાવતા મુખ્ય સેગમેન્ટ્સ - પરિવહનમાં ઉપયોગમાં લેવાતા કમ્પ્રેસ્ડ નેચરલ ગેસ (સીએનજી) અને રાંધણકળા માટે સ્થાનિક ઘરોમાં ઉપયોગમાં લેવાતા પાઇપ્ડ નેચરલ ગેસ (પીએનજી) માટે કુદરતી ગેસની સાતત્યપૂર્ણ ઉપલબ્ધતા અને વાજબીપણું સુનિશ્ચિત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલયે (એમઓપીએનજી) સ્થાનિક ગેસ ફાળવણી નીતિમાં નીચે મુજબના મહત્વપૂર્ણ સુધારા રજૂ કર્યા છે:

1. એડવાન્સ ત્રિમાસિક ફાળવણીઃ

• ક્વાર્ટર 1 નાણાકીય વર્ષ 2025-26થી સીએનજી (ટી) અને પીએનજી (ડી) સેગમેન્ટ માટે ડોમેસ્ટિક નેચરલ ગેસની ફાળવણી બે ત્રિમાસિક એડવાન્સ ધોરણે કરવામાં આવશે.
• ફાળવણીમાં હવે ઓએનજીસી અને ઓઆઈએલના નોમિનેશન ફિલ્ડ્સમાંથી ન્યૂ વેલ ગેસ (એનડબલ્યુજી)નો પણ સમાવેશ કરવામાં આવશે.
• ગેઇલ અને ઓએનજીસી દ્વારા કરવામાં આવેલા અંદાજો સીજીડી કંપનીઓને અગાઉથી જ વિઝિબિલિટી સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે, જેનાથી આયોજન અને ડિલિવરીની કાર્યદક્ષતામાં વધારો થશે.

2. પ્રો-રાટા આધારે એનડબલ્યુજી ફાળવણીઃ

• એનડબલ્યુજી માટે હરાજી-આધારિત ફાળવણીને સ્થાને ત્રિમાસિક ધોરણે પ્રો-રાટા ફાળવણી કરવામાં આવી છે, જેથી સમયસર અને ભરોસાપાત્ર પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરી શકાય.
• ગેઇલ પ્રવર્તમાન એમઓપીએનજી માર્ગદર્શિકા અનુસાર સીજીડી કંપનીઓને તેમની જરૂરિયાતોના પ્રમાણમાં એનડબલ્યુજી ફાળવશે.

3. જાળવવામાં આવેલ ફાળવણીનો ગુણોત્તરઃ

• સીજીડી ક્ષેત્રમાં માગમાં વધારો થયો હોવા છતાં સ્થાનિક ગેસની ફાળવણીનો ગુણોત્તર વ્યાપકપણે જળવાઈ રહ્યો છેઃ
  • Q3 2024–25: અંદાજિત માગના 54.68% ફાળવવામાં આવ્યા
  • Q1 2025–26: 55.68% ફાળવણી
  • Q2 2025–26 (અંદાજિત) : 54.74% ફાળવણી
• સ્થાનિક ગેસ ફાળવણીમાં વ્યાપક માર્ગ પરિવહન અને સ્થાનિક રસોઈ જેવા જાહેર-ફેસિંગ સેગમેન્ટને પ્રાથમિકતા આપવાની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

4. ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટ સાથે સંકળાયેલી કિંમતઃ

• એપીએમ ગેસ અને ન્યૂ વેલ ગેસ બંનેના ભાવ ભારતીય ક્રૂડ બાસ્કેટના ભાવો સાથે સંકળાયેલા હોવાથી, માસિક ગણતરી કરવામાં આવે છે, ક્રૂડના ભાવમાં તાજેતરના ઘટાડા સાથે, સ્થાનિક ગેસની આ ફાળવણી સીએનજી (ટી) અને પીએનજી (ડી) ગ્રાહકો માટે કુદરતી ગેસને વધુ સસ્તું બનાવશે.

સરકારનાં આ વ્યૂહાત્મક પગલાં સીજીડી એકમોની માગની આગાહી કરવાની અને પુરવઠાનું અસરકારક રીતે વ્યવસ્થાપન કરવાની ક્ષમતા, પુરવઠાની આગાહીમાં સુધારો કરવા અને ક્રૂડ-લિન્ક્ડ પ્રાઇસિંગને કારણે સીજીડી કંપનીઓ માટે વધુ સારી પરવડે તેવી ક્ષમતા તરફ દોરી જશે. આ પગલાંથી સીજીડી નેટવર્ક હેઠળ મહત્ત્વપૂર્ણ પરિવહન અને સ્થાનિક સેગમેન્ટ્સ માટે સ્થિર, વાજબી અને પારદર્શક સ્થાનિક ગેસ પુરવઠા વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત થશે, જેનાથી સમગ્ર ભારતમાં લાખો શહેરી અને અર્ધશહેરી ઉપભોક્તાઓને લાભ થશે.

AP/IJ/GP/JD