પશ્ચિમ ક્ષેત્રના રાજ્યો માટેની પ્રાદેશિક પરિષદ 13 મેના રોજ મુંબઈમાં મહારાષ્ટ્રના માનનીય મુખ્યમંત્રી શ્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને કેન્દ્રીય ઊર્જા અને ગૃહનિર્માણ અને શહેરી બાબતોના મંત્રી શ્રી મનોહર લાલની ઉપસ્થિતિમાં યોજાઈ હતી.

આ બેઠકમાં કેન્દ્રીય ઊર્જા અને નવી અને નવીનીકરણીય ઊર્જા રાજ્યમંત્રી શ્રી શ્રીપાદ નાઈક, ગોવા રાજ્યમંત્રી શ્રી રામકૃષ્ણ ઉર્ફે સુદીન ધવલીકર, ગુજરાતના રાજ્યમંત્રી કનુભાઈ દેસાઈ, મધ્યપ્રદેશ રાજ્યમંત્રી પ્રદ્યુમન સિંહ તોમર (વીસી દ્વારા) અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમંત્રી મેઘના સાકોર બોર્ડીકર પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

આ બેઠકમાં કેન્દ્રીય ઊર્જા સચિવ, ભાગ લેનારા રાજ્યોના સચિવો (પાવર/એનર્જી), કેન્દ્ર અને રાજ્ય ઊર્જા ઉપયોગિતાઓના સીએમડી અને ઊર્જા મંત્રાલયના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ ભાગ લીધો હતો.

ભારત સરકારના સચિવ (પાવર)એ ભાર મૂક્યો કે ભવિષ્યની વીજળીની માંગને પહોંચી વળવા માટે નાણાકીય વર્ષ 2035 સુધી સંસાધન પર્યાપ્તતા યોજના અનુસાર જરૂરી ક્ષમતા જોડાણો સુનિશ્ચિત કરવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ટેરિફ આધારિત સ્પર્ધાત્મક બિડિંગ (TBCB), રેગ્યુલેટેડ ટેરિફ મિકેનિઝમ (RTM), બજેટરી સપોર્ટ અથવા હાલની સંપત્તિઓનું મુદ્રીકરણ સહિત ઉપલબ્ધ વિવિધ ફાઇનાન્સિંગ મોડેલો દ્વારા આંતર-રાજ્ય અને રાજ્યની અંદર ટ્રાન્સમિશન ક્ષમતાઓના વિકાસ માટે જરૂરી વ્યવસ્થા કરવી પણ અનિવાર્ય છે. વધુમાં, તાજેતરની ભૂરાજકીય પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, ટ્રાન્સમિશન ગ્રીડ અને વિતરણ પ્રણાલીઓ સહિત પાવર સેક્ટરના માળખાને સુરક્ષિત કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને રાજ્યોએ તેના માટે જરૂરી સાયબર સુરક્ષા પ્રોટોકોલ લાગુ કરવા જોઈએ. વધુમાં, રાજ્યોએ પાવર આઇલેન્ડિંગ યોજના પણ તૈયાર કરવી અને અમલમાં મૂકવી જોઈએ.

મહારાષ્ટ્રના માનનીય મુખ્યમંત્રીએ તેમના સંબોધનમાં મહેમાનોનું સ્વાગત કર્યું અને રાજ્યભરમાં વીજ પુરવઠાની ગુણવત્તા અને વિશ્વસનીયતા સુધારવા માટે રાજ્ય દ્વારા લેવામાં આવેલા મુખ્ય પગલાંઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે AT&C નુકસાન ઘટાડવા અને આમ પુરવઠા ખર્ચ ઘટાડવા માટે રાજ્યની પ્રસ્તાવિત યોજનાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે રાજ્યને લગતા વિવિધ મુદ્દાઓ પર, ખાસ કરીને DISCOMના હાલના દેવાનું પુનર્ગઠન કરવામાં, જે તેમને વ્યવહારુ બનાવવામાં મદદ કરશે, કેન્દ્ર સરકારના સમર્થન માટે પણ વિનંતી કરી હતી.

માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રીએ તેમના સંબોધનમાં દેશના વિકાસને વેગ આપવા માટે ભવિષ્ય માટે તૈયાર, આધુનિક અને આર્થિક રીતે સક્ષમ વીજ ક્ષેત્રના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વચ્ચે સહકાર અને સંકલનના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે વધુમાં ટિપ્પણી કરી કે, આવી પ્રાદેશિક પરિષદો ચોક્કસ પડકારો અને શક્ય ઉકેલોને ઓળખવામાં મદદ કરશે. તેમણે સંસાધન પર્યાપ્તતા અને જરૂરી વીજ ખરીદી જોડાણો સુનિશ્ચિત કરવા પર ભાર મૂક્યો હતો. વધુમાં, રાજ્યોએ પમ્પ્ડ સ્ટોરેજ પ્રોજેક્ટ્સ અને બેટરી એનર્જી સ્ટોરેજ સિસ્ટમ્સ દ્વારા જરૂરી સ્ટોરેજ ક્ષમતા વિકસાવવા પર પણ કામ કરવું જોઈએ. તેમણે 2047 સુધીમાં 100 GWના લક્ષ્ય સાથે દેશમાં પરમાણુ ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે નેટ શૂન્ય ઉત્સર્જન પ્રાપ્ત કરવા માટે ગ્રીન એનર્જી માટે ખાસ ઝોન બનાવવાની જરૂરિયાતનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.

તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે વિતરણ ક્ષેત્ર પાવર સેક્ટર વેલ્યુ ચેઇનમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ કડી છે. જો કે, નબળા ટેરિફ માળખા, ઓછા બિલિંગ અને કલેક્શન અને સરકારી વિભાગના લેણાં અને સબસિડીની વિલંબિત ચૂકવણીને કારણે તેને પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે. વિતરણ ક્ષેત્ર સક્ષમ બને તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે, AT&C નુકસાન અને પુરવઠાના સરેરાશ ખર્ચ અને પ્રાપ્ત થયેલી સરેરાશ આવક વચ્ચેના અંતરને ઘટાડવું જરૂરી છે. તે પ્રાપ્ત કરવા માટે, તે જરૂરી છે કે ટેરિફ ખર્ચ-પ્રતિબિંબિત હોય અને સરકારી લેણાં અને સબસિડી ડિસ્કોમને સમયસર ચૂકવવામાં આવે.

તેમણે ગુજરાત, ગોવા અને છત્તીસગઢ રાજ્યોની AT&C નુકસાન ઘટાડવામાં તેમના પ્રદર્શનની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે એ પણ ભાર મૂક્યો કે, વિતરણ ઉપયોગિતાઓ RDSS હેઠળ માળખાગત સુવિધાઓ અને સ્માર્ટ મીટરિંગ કાર્યોના અમલીકરણ દ્વારા કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા માટે વધુ પ્રયત્નશીલ રહે. આ દિશામાં, મંત્રાલયે સ્માર્ટ મીટરિંગ કાર્યો માટે ભંડોળના પ્રવાહને સરળ બનાવવાનું પણ સરળ બનાવ્યું છે. તેમણે એ વાત પર પણ ભાર મૂક્યો કે, સરકારી વસાહતો સહિત સરકારી સંસ્થાઓમાં સ્થાપન માટે પ્રી-પેઇડ સ્માર્ટ મીટરને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ અને ઓગસ્ટ 2025 સુધીમાં તે પૂર્ણ કરવા જોઈએ. સ્માર્ટ મીટરમાં AI/ML ટૂલ્સ પર આધારિત ડેટા એનાલિટિક્સનો ઉપયોગ કરીને ગ્રાહકોની ઉપયોગિતાઓ સાથે ક્રિયા-પ્રતિક્રિયા કરવાની રીતને બદલવાની વિશાળ ક્ષમતા છે.

ભાગ લેનારા રાજ્યોએ જરૂરી માર્ગદર્શન માટે માનનીય કેન્દ્રીય મંત્રીનો આભાર માન્યો અને વીજળી ક્ષેત્રને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે કેન્દ્ર સરકારના સતત સમર્થન માટે પણ વિનંતી કરી હતી.

AP/IJ/GP/JD