ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ, શ્રી જગદીપ ધનખરે આજે કહ્યું, "આજની સરકાર લાચાર છે. તે FIR નોંધી શકતી નથી કારણ કે ન્યાયિક આદેશ અવરોધ છે. અને તે આદેશ ત્રણ દાયકાથી વધુ જૂનો છે. તે લગભગ અભેદ્ય રક્ષણ પ્રદાન કરે છે. જ્યારે ન્યાયતંત્રના ઉચ્ચતમ સ્તર પર કોઈ પરવાનગી ન આપે, ત્યારે FIR નોંધી શકાતી નથી. તેથી હું મારી જાતને એક પ્રશ્ન પૂછું છું - વેદનામાં, ચિંતામાં, તકલીફમાં - તે પરવાનગી કેમ ન આપવામાં આવી? આ ઓછામાં ઓછું પગલું હતું જે પહેલા જ લેવામાં આવવું જોઈતું હતું."

તેમણે આગળ કહ્યું, "મેં આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે. આખરે, જો કોઈ ન્યાયાધીશને દૂર કરવાનો પ્રસ્તાવ છે - તો શું આ જવાબ છે? જો કોઈ ગુનો આચરવામાં આવ્યો છે જે લોકશાહી અને કાયદાના શાસનના પાયાને હચમચાવી નાખે છે, તો તેને સજા કેમ નથી મળી?  આપણે ત્રણ મહિનાથી વધુ સમય ગુમાવ્યો છે અને તપાસ શરૂ પણ થઈ નથી. જ્યારે પણ તમે કોર્ટમાં જાઓ છો, ત્યારે તેઓ પૂછે છે - FIR કેમ વિલંબિત થઈ?"

શ્રી ધનખરે વધુમાં કહ્યું, “શું ન્યાયાધીશોની સમિતિને બંધારણીય કે વૈધાનિક માન્યતા છે? શું તેના અહેવાલ પર કોઈ નક્કર કાર્યવાહી કરી શકાય છે? જો લોકસભા કે રાજ્યસભામાં ઠરાવ દ્વારા બંધારણમાં ન્યાયાધીશને દૂર કરવાની પ્રક્રિયા નિર્ધારિત કરવામાં આવી હોય, તો આ સમિતિ તે પ્રક્રિયા કે FIRનો વિકલ્પ ન હોઈ શકે. જો આપણે પોતાને લોકશાહી હોવાનો દાવો કરીએ છીએ, તો આપણે સ્વીકારવું જોઈએ કે ફક્ત રાષ્ટ્રપતિ અને રાજ્યપાલોને જ તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ મળે છે, બીજા કોઈને નહીં. હવે જો આવું કૃત્ય - જે ગુનો છે – ધ્યાનમાં આવે છે અને તેની પાછળ રોકડનો મુદ્દો સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા પ્રકાશમાં લાવવામાં આવે છે, તો તેના પર કોઈ કાર્યવાહી કેમ કરવામાં આવતી નથી?”

ઉપરાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું, “મને ખુશી છે કે દેશભરના બાર એસોસિએશન આ મુદ્દો ઉઠાવી રહ્યા છે. મને આશા છે કે FIR નોંધવામાં આવશે. પરવાનગી પહેલા દિવસે જ આપી શકાઈ હોત - આપવી જોઈતી હતી. ઓછામાં ઓછું રિપોર્ટ પછી તો આપવી જોઈતી હતી. શું આ પરવાનગી ન્યાયિક બાજુથી મળી શકી હોત? ન્યાયિક બાજુએ શું થયું છે - તે બધાની સામે છે.

શ્રી ધનખરે વધુમાં કહ્યું, “હું દસ્તાવેજો જાહેર કરવા બદલ ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશનો આભાર માનું છું. આપણે કહી શકીએ છીએ કે રોકડ જપ્તી થઈ કારણ કે રિપોર્ટમાં આવું કહેવામાં આવ્યું છે અને સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા રિપોર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. આપણે લોકશાહીના વિચારનો નાશ ન કરવો જોઈએ. આપણે આપણી નૈતિકતાને આટલી હદે ઓછી ન કરવી જોઈએ. આપણે અખંડિતતાને ખતમ ન કરવી જોઈએ.”

પંજાબ અને હરિયાણા હાઈકોર્ટ બાર એસોસિએશનના સભ્યો સાથે વાતચીત કરતા ઉપરાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું, “આપણી ન્યાયિક વ્યવસ્થા ખૂબ જ પીડાદાયક ઘટનાનો સામનો કરી રહી છે - જે માર્ચના મધ્યમાં દિલ્હીમાં એક સેવા આપતા ન્યાયાધીશના નિવાસસ્થાને બની હતી. ત્યાંથી રોકડ રકમ મળી આવી હતી, જે સ્પષ્ટપણે ગેરકાયદેસર, બિનહિસાબી અને અપવિત્ર હતી. આ માહિતી 6-7 દિવસ પછી જાહેરમાં બહાર આવી. કલ્પના કરો, જો આ બહાર ન આવ્યું હોત તો શું થયું હોત? તો આપણને ખબર પણ ન પડી હોત કે આ એકમાત્ર કેસ છે કે બીજા પણ છે. જ્યારે પણ આવી બિનહિસાબી રોકડ મળી આવે છે, ત્યારે આપણે જાણવું જોઈએ - આ કોનું નાણું છે? તેનું મની ટ્રેલ શું છે? શું આ પૈસા ન્યાયિક કામગીરીને પ્રભાવિત કરે છે? આ બધું ફક્ત વકીલોની જ નહીં પરંતુ સામાન્ય જનતાની પણ ચિંતાનો વિષય છે."

શ્રી ધનખરે કહ્યું, "મને ખુશી છે કે બાર એસોસિએશન આના પર કામ કરી રહ્યા છે. પરંતુ બધી સંસ્થાઓમાં લોકોનો વિશ્વાસ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. હું ફક્ત એટલું જ કહું છું કે આ કેસ પતી જશે, અથવા મીડિયાનું ધ્યાન આકર્ષિત કરશે નહીં, એ ખોટું હશે. જે લોકો આ ગુના માટે જવાબદાર છે - તેમને બક્ષવા ન જોઈએ. ફક્ત સંપૂર્ણ, વૈજ્ઞાનિક અને નિષ્પક્ષ તપાસ જ લોકોનો વિશ્વાસ પાછો મેળવી શકે છે."

તેમણે યાદ અપાવ્યું, "સરવન સિંહ વિરુદ્ધ પંજાબ રાજ્ય, 1957નો એક પ્રખ્યાત કેસ - જેમાં સત્ય અને ધારેલા સત્ય વચ્ચે ખૂબ જ પાતળી રેખા હતી. પરંતુ આ રેખા ફક્ત વિશ્વસનીય પુરાવા દ્વારા નક્કી કરી શકાય છે. હું કોઈને દોષી ઠેરવી રહ્યો નથી. પરંતુ એ વાત ચોક્કસ છે કે - એક ગુનો થયો છે, જેણે ન્યાયતંત્ર અને લોકશાહીના પાયા હચમચાવી નાખ્યા છે. મને આશા છે કે, તેની નોંધ લેવામાં આવશે."

તેમણે કહ્યું, "હું રાજસ્થાન હાઈકોર્ટ બાર એસોસિએશનનો ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ રહી ચૂક્યો છું. કદાચ આ પહેલી વાર છે જ્યારે આપણે આ રીતે ભેગા થયા છીએ. લોકશાહીમાં વકીલોની ભૂમિકા સૌથી મહત્વપૂર્ણ હોય છે. અને જ્યારે ન્યાય વ્યવસ્થા જોખમમાં હોય છે - ત્યારે બારના સભ્યોની જવાબદારી ખૂબ વધી જાય છે."

શ્રી ધનખરે વધુમાં કહ્યું, "પંજાબ અને હરિયાણા હાઈકોર્ટનું બાર એસોસિએશન આખા દેશમાં અનોખું છે - બે રાજ્યો, એક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ - એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બાર. મેં રાજસ્થાનમાં અધ્યક્ષપદ સંભાળ્યું છે. પરંતુ તે ફક્ત જયપુર બેન્ચ સુધી જ હતું. તેનો સંપૂર્ણ અધિકારક્ષેત્ર છે. જ્યારે પણ મેં આ કોર્ટમાં દલીલો કરી છે, ત્યારે મને હંમેશા અહીં આવવાનો આનંદ મળ્યો છે - કારણ કે આ બારની એક સમૃદ્ધ પરંપરા છે. સ્વતંત્રતા સંગ્રામ દરમિયાન, વકીલોએ તેમની આવક અને વ્યવસાય છોડી દીધો હતો અને પોતાને રાષ્ટ્ર માટે સમર્પિત કર્યા હતા."

લોકશાહી સમાજના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, તેમણે કહ્યું, "જો કેટલાક લોકો માટે સમાનતા અને કાયદા સમક્ષ શાસનનો સિદ્ધાંત ખોવાઈ જાય છે - જો કેટલાક લોકો કાયદાથી ઉપર હોય, તપાસની બહાર હોય - તો તે લોકશાહીને ગંભીર રીતે નબળી પાડે છે."

તેમણે કહ્યું, "મારું માનવું છે કે ભારતીય નાગરિકોની સૌથી મોટી શક્તિ એ છે કે દોષિત સાબિત ન થાય ત્યાં સુધી નિર્દોષ માનવામાં આવે. તેથી હું કોઈને દોષી ઠેરવતો નથી. પરંતુ તપાસ થવી જોઈએ. કારણ કે જ્યારે પડદો ઉંચકવામાં આવશે, ત્યારે આપણે જાણતા નથી કે કેટલા લોકો બહાર આવશે."

તેમણે એમ પણ ઉમેર્યું, "જો આ પૈસા ન્યાયિક કાર્ય સાથે જોડાયેલા હોય, જો નિર્ણયો પૈસાથી પ્રભાવિત હોય - તો તે દિવસ હું ઓછામાં ઓછો જોવા માંગતો નથી, અને કોઈ પણ સંસદસભ્ય જોવા માંગશે નહીં - સિવાય કે તે પોતે તેમાં સામેલ હોય." નિષ્કર્ષમાં ઉપરાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું, "હું આખી દુનિયામાં ફર્યો છું. આપણા ન્યાયાધીશો બુદ્ધિમત્તા અને મહેનતમાં શ્રેષ્ઠ છે. જ્યારે જનતા અન્ય સંસ્થાઓમાં, કારોબારીમાં પણ  વિશ્વાસ ગુમાવે છે ત્યારે પણ તેઓ ન્યાયતંત્ર પર વિશ્વાસ રાખે છે. કારણ કે તેઓ માને છે કે ન્યાયાધીશો ભગવાનના અવતાર છે જે ન્યાય આપશે. અને ત્યાં પણ - સેવા આપતા ન્યાયાધીશની જાહેર ધારણા શપથ લીધેલા ન્યાયાધીશ કરતાં વધુ પ્રભાવશાળી માનવામાં આવે છે."

AP/IJ/GP/JD