વિહંગાવલોકન

નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી શ્રી રામ મોહન નાયડુ, રાજ્યમંત્રી શ્રી મુરલીધર મોહોલ, મંત્રાલય સચિવ શ્રી સમીર કુમાર સિંહા અને વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે આજે નવી દિલ્હીના ઉડાન ભવન ખાતે એક પ્રેસ બ્રીફિંગને સંબોધિત કરી હતી. આ બ્રીફિંગમાં એર ઇન્ડિયા ફ્લાઇટ AI171 ના દુ:ખદ અકસ્માતની વિગતવાર માહિતી આપવામાં આવી હતી અને ભારત સરકાર દ્વારા તાત્કાલિક પ્રતિભાવ, ચાલુ તપાસની સ્થિતિ અને ઉડ્ડયન સલામતીને મજબૂત બનાવવાના હેતુથી ભવિષ્યમાં કરવામાં આવેલા સુધારાઓની રૂપરેખા આપવામાં આવી હતી.

પ્રેસ બ્રીફિંગની શરૂઆત જીવ ગુમાવનારાઓની યાદમાં એક મિનિટનું મૌન પાળીને થઈ.

ઘટનાની વિગતો

12 જૂન, 2025ના રોજ, અમદાવાદ અને ગેટવિક એરપોર્ટ (લંડન) વચ્ચે ઉડાન ભરતી એર ઇન્ડિયા ફ્લાઇટ AI171, બોઇંગ 787-8 ડ્રીમલાઇનર ઉડાન ભર્યાના એક મિનિટમાં જ ક્રેશ થઈ ગઈ હતી. આ દુર્ઘટના અમદાવાદના ગીચ વસ્તીવાળા મેઘાણી નગર વિસ્તારમાં બની હતી. આ ફ્લાઇટમાં 242 વ્યક્તિઓ - 230 મુસાફરો, 2 પાઇલટ અને 10 ક્રૂ સભ્યો - સવાર હતા.

મૃતકોમાં અમદાવાદના મેઘાણી નગરના મુસાફરો અને યુવાન તબીબી વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ થાય છે. તેમના અકાળ અવસાનને ફક્ત તેમના પરિવારો માટે જ નહીં પરંતુ રાષ્ટ્રના ભવિષ્ય માટે પણ એક મોટી ખોટ ગણાવવામાં આવી છે.

વરિષ્ઠ નેતાઓની મુલાકાત અને ગ્રાઉન્ડ રિસ્પોન્સ

ઘટનાના તાત્કાલિક પરિણામ સ્વરૂપે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ અકસ્માત સ્થળ અને અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલની મુલાકાત લીધી, જ્યાં તેમણે ઘાયલો અને શોકગ્રસ્ત પરિવારો સાથે વાતચીત કરી અને બચાવ અને રાહત પ્રયાસોની સમીક્ષા કરી હતી. તેમણે આગળની કાર્યવાહીના નિર્દેશો આપવા માટે એરપોર્ટ પર એક ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકની અધ્યક્ષતા પણ કરી હતી.

ઘટના બાદ ગૃહમંત્રી શ્રી અમિત શાહ ઘટનાસ્થળે પહોંચ્યા હતા, તેમણે વ્યક્તિગત રીતે જમીની પરિસ્થિતિની સમીક્ષા કરી હતી અને કેન્દ્રીય એજન્સીઓને પીડિત પરિવારોને જરૂરી તમામ સહાય પૂરી પાડવા સૂચના આપી હતી.

ઘટના પછી તરત જ નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી શ્રી રામ મોહન નાયડુ, રાજ્યમંત્રી શ્રી મુરલીધર મોહોલ સાથે, ઘટનાસ્થળની મુલાકાત લીધી હતી. તેઓ પીડિતોના પરિવારો અને કટોકટી સંભાળમાં સામેલ તબીબી કર્મચારીઓને મળ્યા હતા અને બાદમાં પરિસ્થિતિ અને પ્રતિભાવ પદ્ધતિઓની સમીક્ષા કરવા માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય અધિકારીઓ સાથે બેઠકો યોજી હતી.

સંવેદના અને સહાનુભૂતિ

નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રીએ આ દુ:ખદ જાનહાનિ પર ઊંડો શોક વ્યક્ત કર્યો, અને સ્વીકાર્યું કે આ ઘટનાએ સમગ્ર રાષ્ટ્રને હચમચાવી નાખ્યું છે. તેમણે તમામ અસરગ્રસ્ત પરિવારો પ્રત્યે સંવેદના વ્યક્ત કરી, ખાસ કરીને જે લોકોએ અકસ્માતમાં નાના વિદ્યાર્થીઓ ગુમાવ્યા છે. અકસ્માતમાં માતાપિતા ગુમાવવાના પોતાના અંગત અનુભવ પર પ્રતિબિંબ પાડતા, મંત્રીએ કહ્યું કે તેઓ શોકગ્રસ્ત લોકોના દુઃખને સમજી શકે છે.

કટોકટી પ્રતિભાવ અને સંકલન

ઘટનાના થોડા કલાકોમાં જ નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયે તેના મુખ્યાલયમાં 24x7 કંટ્રોલ રૂમ સક્રિય કર્યો હતો. જેમાં DGCA, BCAS, CISF અને AAIના કર્મચારીઓ સંકલન પ્રયાસો કરી રહ્યા હતા. રાષ્ટ્રીય મીડિયા સેન્ટરમાં એક સમાંતર મીડિયા કંટ્રોલ રૂમ પણ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો.

પરિવારોને મદદ કરવા માટે અનેક હેલ્પલાઇન કાર્યરત કરવામાં આવી હતી:

• અમદાવાદ એરપોર્ટ ઇમરજન્સી હેલ્પલાઇન : 9974111327
• MoCA કંટ્રોલ રૂમ : 011-24610843/9650391859
• એર ઇન્ડિયા પેસેન્જર હેલ્પલાઇન : 1800-5691-444

MoCA, DGCA, AAIB, AAI અને BCASના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ બચાવ કામગીરી અને મદદનું નિરીક્ષણ કરવા માટે તાત્કાલિક સ્થળ પર પહોંચી ગયા.

પરિવારોને સહાય

સરકારે એર ઇન્ડિયા મેનેજમેન્ટને અસરગ્રસ્ત પરિવારોને વ્યાપક સહાય પૂરી પાડવા માટે સ્પષ્ટ સૂચનાઓ જારી કરી છે. આ પગલાંમાં સામેલ છે:

• તાત્કાલિક સહાય વળતરની ચૂકવણી
• નજીકના સગાને લોજિસ્ટિકલ અને ભાવનાત્મક ટેકો
• અસરગ્રસ્ત પરિવારોને મળવા અને સહાય કરવા માટે એર ઇન્ડિયાના વરિષ્ઠ અધિકારીઓની તૈનાતી
• બ્રિટિશ નાગરિકો અને તેમના પરિવારો માટે ગેટવિક, લંડનમાં સમર્પિત સપોર્ટ સેલની સ્થાપના
• ઘાયલો માટે દસ્તાવેજો, મુસાફરીની વ્યવસ્થા અને હોસ્પિટલ સંકલનમાં સહાય.

મંત્રીએ ભાર મૂક્યો હતો કે, આ ઘટનાને માત્ર ટેકનિકલ તપાસ તરીકે જ નહીં પરંતુ માનવતાવાદી પ્રાથમિકતા તરીકે પણ ગણવી જોઈએ. જેમાં શોકગ્રસ્ત પરિવારોને શક્ય તેટલી બધી સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે.

ચાલુ તપાસ

એરક્રાફ્ટ એક્સિડેન્ટ ઇન્વેસ્ટિગેશન બ્યૂરો (AAIB) એ તે જ દિવસે ક્રેશની ઔપચારિક તપાસ શરૂ કરી હતી. AAIBના ડાયરેક્ટર જનરલના નેતૃત્વમાં પાંચ સભ્યોની GO ટીમ તાત્કાલિક રવાના કરવામાં આવી અને બાદમાં ફોરેન્સિક અને તબીબી નિષ્ણાતો સાથે તેમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો.

13 જૂનના રોજ સાંજે 5 વાગ્યાની આસપાસ વિમાનના બ્લેક બોક્સની પુનઃપ્રાપ્તિ સાથે એક મહત્વપૂર્ણ સફળતા પ્રાપ્ત થઈ છે. ડીકોડિંગ પ્રક્રિયા ફ્લાઇટની અંતિમ ક્ષણોમાં મહત્વપૂર્ણ આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરશે તેવી અપેક્ષા છે.

બહુ-પરિમાણીય સમીક્ષા માટે ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિ

કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવના અધ્યક્ષપદ હેઠળ એક ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે. સમિતિમાં નીચેના અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે:

• નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલય
• ગૃહ મંત્રાલય
• ગુજરાત સરકાર
• ડીજીસીએ, બીસીએએસ, ભારતીય વાયુસેના, ગુપ્તચર બ્યૂરો
• રાજ્ય આપત્તિ પ્રતિભાવ સત્તામંડળ
• રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય સ્તરના ફોરેન્સિક નિષ્ણાતો

સમિતિના મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો:

• ઘટનાની ટેકનિકલ, ઓપરેશનલ અને નિયમનકારી દ્રષ્ટિકોણથી તપાસ કરો.
• કોઈપણ પ્રણાલીગત અથવા સંસ્થાકીય ખામીઓને ઓળખો
• ત્રણ મહિનાની અંદર એકીકૃત અહેવાલ સબમિટ કરો
• લાંબા ગાળાના સુધારાઓની ભલામણ કરો, જેમાં પ્રમાણપત્ર પ્રણાલીઓ, કટોકટી પ્રતિભાવ પ્રોટોકોલ, ક્રૂ તાલીમ અને હવાઈ ટ્રાફિક વ્યવસ્થાપન પ્રણાલીઓનો સમાવેશ થાય છે.

મંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે AAIB તપાસ ટેકનિકલ પાસાઓને સંભાળશે, પરંતુ આ ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિ ભવિષ્યના સલામતી પગલાં માટે એક સર્વાંગી, નીતિ-લક્ષી રોડમેપ પ્રદાન કરશે.

સમિતિ સોમવાર, 16 જૂનથી તેની ચર્ચા શરૂ કરશે.

વિમાન જાળવણી અને દેખરેખના પગલાં

ડીજીસીએએ એર ઇન્ડિયાને જેનએક્સ એન્જિનથી સજ્જ તમામ બોઇંગ 787-8 અને 787-9 વિમાનોનું તાત્કાલિક ટેકનિકલ નિરીક્ષણ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. હાલમાં ભારતીય કેરિયર્સમાં સેવામાં રહેલા 33 ડ્રીમલાઇનર્સમાંથી 8નું નિરીક્ષણ થઈ ચૂક્યું છે. બાકીના વિમાનોનું તાત્કાલિક ધોરણે તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.

DGCAએ ભારતમાં કાર્યરત તમામ વાઈડ-બોડી એરક્રાફ્ટ માટે જાળવણી પ્રોટોકોલ અને ઉડાન યોગ્યતા પ્રક્રિયાઓની ચાલુ દેખરેખને પણ વધુ તીવ્ર બનાવી છે.

ઉડ્ડયન સલામતી માટે ભારતની પ્રતિબદ્ધતા

મંત્રીએ ઉડ્ડયન સલામતીમાં ભારતની વૈશ્વિક સ્થિતિને પુનઃપુષ્ટિ આપી, નોંધ્યું કે ICAO સહિત આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓએ ભારતની ઉડ્ડયન નિયમનકારી પ્રણાલીઓને સતત મજબૂત અને સુસંગત ગણાવી છે. તેમણે સલામતી અને પારદર્શિતાના ઉચ્ચતમ ધોરણો સુનિશ્ચિત કરવા માટે સરકારની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

ધીરજ અને જવાબદાર રિપોર્ટિંગ માટે અપીલ

મંત્રાલયે જનતા અને મીડિયાને અનુમાન અથવા અપ્રમાણિત રિપોર્ટિંગથી દૂર રહેવા વિનંતી કરી હતી. તપાસ આગળ વધતાં તમામ સત્તાવાર તારણો સમયસર અને પારદર્શક રીતે શેર કરવામાં આવશે. સરકાર સત્ય ઉજાગર કરવા અને અસરગ્રસ્ત પરિવારોને ન્યાય અપાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

AP/IJ/GP/JD