કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં 'સંવિધાન હત્યા દિવસ' નિમિત્તે આયોજિત કાર્યક્રમને મુખ્ય અતિથિ તરીકે સંબોધિત કર્યો હતો. કેન્દ્રીય માહિતી અને પ્રસારણ, રેલ્વે અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રી શ્રી અશ્વિની વૈષ્ણવ, દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર શ્રી વિનય કુમાર સક્સેના, દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી શ્રીમતી રેખા ગુપ્તા અને અન્ય ઘણા મહાનુભાવો આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

કાર્યક્રમને સંબોધતા કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે એવું કહેવાય છે કે જીવનમાંથી કેટલીક ખરાબ ઘટનાઓ ભૂલી જવી જોઈએ. એ પણ સાચું છે, પરંતુ જ્યારે સામાજિક જીવન અને રાષ્ટ્રીય જીવનની વાત આવે છે, ત્યારે ખરાબ ઘટનાઓને લાંબા સમય સુધી યાદ રાખવી જોઈએ, જેથી દેશના યુવાનો અને કિશોરો સંસ્કારી, સંગઠિત અને સંઘર્ષશીલ બને અને તે ઘટનાઓ ફરી ક્યારેય ન બને. તેમણે કહ્યું કે આ વિચાર સાથે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ દર વર્ષે 25 જૂનને 'સંવિધાન હત્યા દિવસ' તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કર્યું અને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે આ સંબંધિત એક સૂચના બહાર પાડી. કટોકટી દરમિયાન દેશને જે રીતે જેલમાં ફેરવવામાં આવ્યો હતો, તેનાથી દેશનો આત્મા મૂંગો થઈ ગયો, કોર્ટના કાન બહેરા થઈ ગયા અને લેખકોની કલમોમાંથી શાહી કાઢી લેવામાં આવી, આ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને અને વિચાર કર્યા પછી, આજના દિવસને 'સંવિધાન હત્યા દિવસ' તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું. આનાથી યુવા પેઢી કટોકટી દરમિયાન બનેલી ઘટનાઓથી વાકેફ થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે 24 જૂન 1975ની રાત્રે કટોકટી લાદવામાં આવી હતી અને સરમુખત્યારની વિચારસરણીને જમીન પર લાવવા માટેનો વટહુકમ અસ્તિત્વમાં આવ્યો હતો. બાબા સાહેબ આંબેડકર અને અન્ય બંધારણ ઘડવૈયાઓએ 2 લાખ 66 હજાર શબ્દો બોલીને, ચર્ચા કરીને જે બંધારણ બનાવ્યું હતું, તે બધી ચર્ચાઓનો અંત લાવી અને આ દિવસે તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી અને રાષ્ટ્રપતિએ કટોકટી જાહેર કરી હતી. એક વાક્ય દ્વારા, બંધારણની ભાવનાને ખતમ કરવાનું કામ થયું. તેમણે કહ્યું કે 12 જૂન 1975ના રોજ, બે ઘટનાઓ એકસાથે બની - અલ્હાબાદ હાઇકોર્ટે દેશના પ્રધાનમંત્રીની ચૂંટણીને ફગાવી દીધી અને તેમને 6 વર્ષ માટે ચૂંટણી લડવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો. આખા દેશમાં શાંતિ છવાઈ ગઈ અને સુપ્રીમ કોર્ટે આદેશ પર સ્ટે મૂક્યો. ઉપરાંત, 12 જૂને જ, ગુજરાતમાં જનતા મોરચાનો પ્રયોગ સફળ થયો અને ગુજરાતમાં વિપક્ષી પક્ષની સત્તાનો અંત આવ્યો અને જનતા પાર્ટીએ સરકાર બનાવી. આનાથી ગભરાઈને, 25 જૂને કટોકટી લાદવામાં આવી હતી. શ્રી શાહે કહ્યું કે કારણ એ હતું કે રાષ્ટ્રની સુરક્ષા જોખમમાં હતી, પરંતુ હવે આખી દુનિયા જાણે છે કે તેમની ખુરશી જોખમમાં હતી.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે જયપ્રકાશ નારાયણના 'સંપૂર્ણ ક્રાંતિ' ના નારાએ આખા દેશને હચમચાવી નાખ્યો હતો. ગુજરાતથી શરૂ થયેલું આંદોલન બિહાર સુધી પહોંચી ગયું હતું. ગુજરાતમાં સરકાર પડી ગઈ, ચૂંટણીઓ થઈ અને તત્કાલીન સરકાર સત્તામાંથી બહાર થઈ ગઈ. ત્યારબાદ તમામ વિપક્ષી પક્ષોએ સાથે મળીને જનતા પાર્ટીની સરકાર બનાવી, જે તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી માટે એક મોટી ચેતવણી હતી.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે કટોકટી પર સ્ટે આપનાર કોર્ટને ચૂપ કરી દેવામાં આવી, અખબારોને ચૂપ કરી દેવામાં આવ્યા, ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયોને ચૂપ કરી દેવામાં આવ્યું અને 1 લાખ 10 હજાર સામાજિક અને રાજકીય કાર્યકરોને જેલની કોટડીમાં બંધ કરી દેવામાં આવ્યા. સવારે 4 વાગ્યે મંત્રીમંડળ બોલાવવામાં આવ્યું, કોઈ એજન્ડા જાહેર કરવામાં આવ્યો નહીં અને કટોકટી જાહેર કરવામાં આવી હતી. કટોકટી દરમિયાન બનેલી ઘટનાઓની સંપૂર્ણ તપાસ બાદ, શાહ કમિશને કહ્યું કે અટકાયત, નસબંધી અને તોડફોડની ઘટનાઓએ સમગ્ર દેશમાં ભયનું વાતાવરણ ઉભું કર્યું હતું, જેની તુલના બીજે ક્યાંય થઈ શકતી નથી. અખબારોની ઓફિસો બંધ કરવામાં આવી, 253 પત્રકારોની ધરપકડ કરવામાં આવી, 29 વિદેશી પત્રકારોને દેશમાંથી બહાર મોકલી દેવામાં આવ્યા અને ઘણા અખબારોએ સંપાદકીય જગ્યા ખાલી રાખીને કટોકટીનો વિરોધ કર્યો હતો. તેમાં ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ અને જનસત્તા મુખ્ય હતા. તેમની વીજળી કાપી નાખવામાં આવી, સંસદીય કાર્યવાહી સેન્સર કરવામાં આવી, અદાલતોને પણ એક રીતે નિયંત્રિત કરવામાં આવી અને દેશભરમાં લોકશાહી અધિકારો ખતમ કરવામાં આવ્યા હતા.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે ન્યાયતંત્રમાં સરકાર વિરુદ્ધ ચુકાદો આપનારા ન્યાયાધીશોને સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બનતા અટકાવવામાં આવ્યા હતા. ગાયક કિશોર કુમાર અને અભિનેતા મનોજ કુમારની ફિલ્મો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. દૂરદર્શન પર અભિનેતા દેવ આનંદ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો, ફિલ્મ 'આંધી' અને 'કિસ્સા કુર્સી કા' પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે કટોકટી પછી યોજાયેલી ચૂંટણીઓમાં પહેલીવાર બિન-કોંગ્રેસી સરકાર પૂર્ણ બહુમતી સાથે રચાઈ હતી. આ દિવસને યાદ રાખવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે જેથી ભવિષ્યમાં કોઈ પણ આ દેશના બંધારણ પર સરમુખત્યારશાહી વિચારસરણી લાદી ન શકે. તેમણે કહ્યું કે કટોકટી દરમિયાન, એવો વિચાર વિકસ્યો હતો કે પક્ષ રાષ્ટ્ર કરતાં મોટો છે, પરિવાર પક્ષ કરતાં મોટો છે, હું પરિવાર કરતાં મોટો છું અને રાષ્ટ્રહિત કરતાં સત્તા મોટી છે. તેનાથી વિપરીત, આજે મોદીજીના નેતૃત્વમાં, 'રાષ્ટ્ર પ્રથમ'નો વિચાર લોકોના મનમાં ગુંજી રહ્યો છે. લોકશાહીના હજારો યોદ્ધાઓના સંઘર્ષને કારણે આ પરિવર્તન શક્ય બન્યું છે જેમણે 19 મહિના જેલમાં વિતાવ્યા હતા. આજે, મોદીજીના નેતૃત્વમાં, 140 કરોડની વસ્તી 2047માં ભારતને વિશ્વના દરેક ક્ષેત્રમાં પ્રથમ બનાવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે અને આ લક્ષ્ય તરફ દૃઢ નિશ્ચય સાથે આગળ વધી રહી છે.

AP/IJ/GP/JD