કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે ગુજરાતના આણંદમાં દેશની પ્રથમ સહકારી યુનિવર્સિટી 'ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી'નું ભૂમિપૂજન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ અને કેન્દ્રીય સહકાર મંત્રાલયના સચિવ ડૉ. આશિષ કુમાર ભુટાણી સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

પોતાના સંબોધનમાં, કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે આજનો દિવસ સહકારી ક્ષેત્ર માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, જ્યારે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ ત્રિભુવનદાસ પટેલજીને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ આપી છે. તેમણે કહ્યું કે ચાર વર્ષ પહેલાં, પ્રધાનમંત્રી મોદીજીએ દેશના કરોડો ગરીબો અને ગ્રામજનોના જીવનમાં આશા જગાવવા અને તેમને આર્થિક રીતે સમૃદ્ધ બનાવવા માટે સહકાર મંત્રાલયની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે સહકાર મંત્રાલયની સ્થાપના થયાના છેલ્લા 4 વર્ષમાં, સહકાર મંત્રાલયે ભારતમાં સહકારી ક્ષેત્રના વિકાસ, પ્રોત્સાહન અને સમાન વિકાસ માટે 60 નવી પહેલો કરી છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આ બધી પહેલો સહકારી ચળવળને લાંબા ગાળાની, પારદર્શક, લોકશાહી બનાવવા, તેનો વિકાસ કરવા, સહકાર દ્વારા ખેડૂતોની આવક વધારવા અને સહકારી ચળવળમાં મહિલા શક્તિ અને યુવાનોની ભાગીદારી વધારવા માટે લેવામાં આવી હતી.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે આજે અહીં 125 એકરમાં 500 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે દેશની પ્રથમ ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટીનો શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આજે ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટીનો શિલાન્યાસ સહકારી ક્ષેત્રને મજબૂત બનાવવામાં રહેલી તમામ ખામીઓને પૂર્ણ કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં, દેશભરમાં સહકારી ચળવળ ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટીનો શિલાન્યાસ એ પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં એક ક્રાંતિકારી પગલું છે. આજે દેશભરમાં 40 લાખ કામદારો સહકારી ચળવળ સાથે જોડાયેલા છે, 80 લાખ બોર્ડના સભ્યો છે અને 30 કરોડ લોકો, એટલે કે દેશનો દરેક ચોથો વ્યક્તિ, સહકારી ચળવળ સાથે જોડાયેલો છે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે અગાઉ સહકારી ક્ષેત્રના વિકાસ માટે સહકારી કર્મચારીઓ અને સહકારી મંડળીઓના સભ્યોને તાલીમ આપવા માટે કોઈ સરળ વ્યવસ્થા નહોતી. તેમણે કહ્યું કે પહેલા સહકારીમાં ભરતી પછી કર્મચારીને તાલીમ આપવામાં આવતી હતી, પરંતુ હવે યુનિવર્સિટીની રચના પછી, તાલીમ લીધેલા લોકોને જ નોકરી મળશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આના કારણે સહકારી સંસ્થાઓમાં ભાઈ-ભત્રીજાવાદનો અંત આવશે, પારદર્શિતા આવશે અને સહકારી યુનિવર્સિટીમાંથી તાલીમ લઈને બહાર આવનારાઓને જ સહકારી ક્ષેત્રમાં નોકરી મળશે. તેમણે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટીમાં યુવાનો માત્ર ટેકનિકલ કુશળતા, એકાઉન્ટિંગ, વૈજ્ઞાનિક અભિગમ અને માર્કેટિંગના તમામ ગુણો જ શીખશે નહીં, પરંતુ તેઓ સહકારના મૂલ્યો પણ શીખશે કે સહકારી ચળવળ દેશના દલિતો, મહિલાઓ અને આદિવાસીઓ માટે છે. તેમણે કહ્યું કે આ સહકારી યુનિવર્સિટી દ્વારા સહકારી ક્ષેત્રની ઘણી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ આવશે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીજીએ દેશમાં 2 લાખ નવી પ્રાથમિક કૃષિ ધિરાણ મંડળીઓ (PACS) બનાવવાનું નક્કી કર્યું છે, જેમાંથી આ વર્ષના અંત સુધીમાં 60 હજાર નવી PACS બનાવવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે 2 લાખ PACS માં 17 લાખ કર્મચારીઓ હશે. તેવી જ રીતે, ઘણી જિલ્લા ડેરીઓનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે અને ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી પણ આ બધા માટે પ્રશિક્ષિત માનવશક્તિની જરૂરિયાત પૂરી કરશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટી સહકારમાં નીતિ નિર્માણ, ડેટા વિશ્લેષણ અને દેશમાં સહકારી વિકાસ માટે 5 વર્ષ, 10 વર્ષ અને 25 વર્ષની વ્યૂહરચના બનાવવા પર કામ કરશે. તેમણે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટી સાથે સંશોધનને પણ જોડવામાં આવ્યું છે. આ યુનિવર્સિટી માત્ર સહકારી કર્મચારીઓ તૈયાર કરશે નહીં પરંતુ ભવિષ્યમાં સહકારી ક્ષેત્રનું નેતૃત્વ કરશે તેવા ત્રિભુવનદાસજી જેવા સમર્પિત સહકારી નેતાઓ પણ ઉત્પન્ન કરશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે CBSE એ ધોરણ 9 થી 12ના અભ્યાસક્રમમાં સહકારી વિષય ઉમેર્યો છે. ગુજરાત સરકારે તેના અભ્યાસક્રમમાં સહકારી વિષય પણ ઉમેરવો જોઈએ જેથી સામાન્ય લોકો સહકારી વિશે જાણી શકે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટીનું નામ ત્રિભુવનદાસ કિશીભાઈ પટેલના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ સહકારી યુનિવર્સિટીનો પાયો પારદર્શિતા, જવાબદારી, સંશોધન અને સહકારી સંઘવાદની ભાવનાના વિકાસ માટે નાખવામાં આવ્યો છે, તેના નામ માટે ત્રિભુવનદાસ પટેલજી કરતાં શ્રેષ્ઠ કોઈ વ્યક્તિ નથી. તેમણે કહ્યું કે ત્રિભુવનદાસજીએ સરદાર પટેલના માર્ગદર્શન હેઠળ આ ભૂમિ પર એક નવા વિચારનું બીજ વાવ્યું હતું. ત્રિભુવનદાસજીએ દૂધ એકત્રિત કરવા માટે એક નાનું જૂથ બનાવ્યું અને તેના દ્વારા તેમણે ખેડૂતોને સશક્ત બનાવવા માટે એક વિશાળ અભિયાન ચલાવ્યું હતું. શ્રી શાહે કહ્યું કે ખેડા જિલ્લા સહકારી દૂધ ઉત્પાદક સંઘની સ્થાપના 1946માં થઈ હતી અને આજે ત્રિભુવનદાસ દ્વારા વાવેલું બીજ એક વિશાળ વટવૃક્ષ બની ગયું છે, જેમાં 36 લાખ બહેનો 80 હજાર કરોડ રૂપિયાનો વ્યવસાય કરે છે અને કોઈએ 100 રૂપિયાથી વધુનું રોકાણ કર્યું નથી. શ્રી શાહે કહ્યું કે તે ત્રિભુવનદાસજી હતા જેમણે પોલ્સનની શોષણકારી નીતિ સામે સહકારી સંસ્થાની શક્તિ ઉભી કરવાનું કામ કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે આજે અમૂલ વિશ્વની સૌથી મૂલ્યવાન ખાદ્ય ચીજોના બ્રાન્ડ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. ત્રિભુવનદાસજીના વિઝનને કારણે, આજે આપણા દેશની સહકારી ડેરી વિશ્વની ખાનગી ડેરીઓ સામે ટકી રહી છે. ત્રિભુવનદાસજીએ એક આદર્શ ઉદાહરણ રજૂ કર્યું હતું કે સહકારી નેતા રાષ્ટ્ર નિર્માણ અને રાષ્ટ્રને સમૃદ્ધ બનાવવાની પ્રક્રિયામાં કેટલું યોગદાન આપી શકે છે. જ્યારે તે સહકારીના દરેક સભ્યના કલ્યાણ માટે કાર્ય કરે છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે 'વસુધૈવ કુટુંબકમ' અને 'સર્વે ભવન્તુ સુખિનઃ' આપણા દેશના મૂળભૂત વિચાર અને સંસ્કૃતિનો પાયો છે અને તેમાંથી સહકારની ભાવના ઉદ્ભવી છે. આ સંસ્કૃતિ હવે આર્થિક કલ્યાણ, માનવ કલ્યાણ, પ્રાણી કલ્યાણ અને પર્યાવરણને સમૃદ્ધ બનાવવાની સાથે ગરીબ કલ્યાણના ક્ષેત્રમાં પણ યોગદાન આપી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આ સહકારી યુનિવર્સિટી 30 કરોડ સભ્યો ધરાવતી સહકારી ચળવળમાં શિક્ષણ, તાલીમ અને નવીનતાના શૂન્યાવકાશને ભરશે. આ યુનિવર્સિટી નીતિઓ ઘડશે, નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપશે, સંશોધનનો પાયો નાખશે, તાલીમ આપશે અને દેશભરની સહકારી સંસ્થાઓને એકસાથે પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક સમાન અભ્યાસક્રમ તૈયાર કરશે. આ યુનિવર્સિટી પ્રતિભાઓને એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડશે અને અહીંથી સહકારી નીતિ બનાવવામાં આવશે, જે દરેકને માર્ગદર્શન આપશે. તેમણે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટી 2 લાખ નવા અને 85 હજાર જૂના PACS દ્વારા જમીન પર બધી યોજનાઓને અમલમાં મૂકવાનું પણ કામ કરશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટી આપણા સહકારી ચળવળને સંકોચાવનાર મેગા શૂન્યાવકાશને ભરશે, જેના કારણે સહકારી ચળવળ હવે ખીલશે, વિકાસ કરશે અને ભારત સમગ્ર વિશ્વમાં સહકારીનો ગઢ બનશે. ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી, અહીં બનાવેલી નીતિઓ અને અભ્યાસક્રમો, સહકારીના આર્થિક મોડેલને જન આંદોલનમાં રૂપાંતરિત કરવાનું કામ કરશે. તેમણે કહ્યું કે આ યુનિવર્સિટી બધી મોટી સહકારી સંસ્થાઓ માટે લાયક કર્મચારીઓ પૂરા પાડશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે અમે સહકારી ટેક્સીઓ રજૂ કરવા માંગીએ છીએ, અમે એક સહકારી વીમા કંપની પણ બનાવવા માંગીએ છીએ, તેથી અમને દરેક ક્ષેત્રના વિશેષ જ્ઞાન ધરાવતા અધિકારીઓ, કર્મચારીઓ અને સહકારી નેતાઓની જરૂર છે. તેમણે સમગ્ર દેશના સહકારી ક્ષેત્રને અપીલ કરી અને કહ્યું કે દેશભરના સહકારી તાલીમ નિષ્ણાતો આ યુનિવર્સિટીમાં જોડાય અને યોગદાન આપે.

AP/IJ/GP/JD