કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ અંતર્ગત આયોજિત કાર્યક્રમોના ભાગ રૂપે ગુજરાતના અમદાવાદમાં ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનના સહકારી ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓ અને અન્ય કાર્યકરો સાથે 'સહકાર સંવાદ'માં ભાગ લીધો હતો.

'સહકાર સંવાદ'ને સંબોધતા કેન્દ્રીય સહકારી મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે આણંદ જિલ્લામાં ત્રિભુવનદાસ પટેલના નામે ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટીનો શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે સહકારી ક્ષેત્રમાં યુવા વ્યાવસાયિકો તૈયાર કરવાનો મૂળ વિચાર ત્રિભુવનદાસજીનો હતો અને આ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના આ હેતુ માટે થઈ રહી છે. ત્રિભુવનદાસજીએ ખરા અર્થમાં સહકારીનો પાયો નાખ્યો હતો, જેના કારણે આજે ગુજરાતની 36 લાખ મહિલાઓ 80 હજાર કરોડ રૂપિયાનો વ્યવસાય કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે સંસદમાં સહકારી યુનિવર્સિટીનું નામ ત્રિભુવનદાસજીના નામ પર રાખવાની જાહેરાત કરવામાં આવી ત્યારે પ્રશ્ન ઉભો થયો કે આ વ્યક્તિ કોણ છે. એક અર્થમાં, આ પ્રશ્ન યોગ્ય નહોતો. પરંતુ તે વ્યક્તિ માટે એ મોટી વાત છે કે તેણે મહાન કામ કર્યા પછી પણ પોતાનું પ્રમોશન ન કર્યું અને ફક્ત કામ કરતા રહ્યા. શ્રી શાહે કહ્યું કે વિપક્ષના વિરોધ છતાં, અમે યુનિવર્સિટીનું નામ ત્રિભુવનદાસ પટેલના નામ પર રાખ્યું, કારણ કે હવે તેમને ખ્યાતિ મેળવવાનો અધિકાર છે.

કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે સરકાર ડેરી ક્ષેત્રમાં ઘણા ફેરફારો લાવી રહી છે. આગામી સમયમાં, સહકારી ડેરીઓ ગાયના છાણના સંચાલન, પ્રાણીઓના ખોરાક અને આરોગ્યનું સંચાલન અને ગાયના છાણનો ઉપયોગ કરીને આવક વધારવાના પગલાં પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. દેશભરમાં આ દિશામાં ઘણા નાના પ્રયોગો કરવામાં આવ્યા છે. બધા પ્રયોગોનું સંકલન કરીને તેમના પરિણામો દરેક સહકારી સંસ્થાને મોકલવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે અને ભારત સરકાર આ માટે યોજનાઓ બનાવી રહી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આગામી થોડા વર્ષોમાં, સહકારી ડેરીઓમાં ગાયના છાણનો ઉપયોગ ઓર્ગેનિક ખાતર અને ગેસ બનાવવા માટે કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે આગામી દિવસોમાં, એવી કોઈ વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે કે જેથી ગામમાં દૂધ ઉત્પાદનમાં રોકાયેલા 500 પરિવારોમાંથી 400 પરિવારો સહકારીમાં હશે. તેમના પશુના છાણનું કામ પણ સહકારીને આપવામાં આવશે. પ્રાણીઓના રસીકરણનું કામ પણ કરવામાં આવશે. આગામી 6 મહિનામાં, આ બધી યોજનાઓ નક્કર આકાર લેશે અને સહકારી સંસ્થાઓ સુધી પહોંચશે. તેમણે દૂધ ઉત્પાદક મંડળીઓને વિનંતી કરી કે તેઓ તેમની સહકારી સંસ્થામાં ત્રિભુવનદાસનું ચિત્ર લગાવે જેથી લોકો ગુજરાતમાં સહકારી ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓને સમૃદ્ધ બનાવનાર વ્યક્તિત્વથી પરિચિત થાય. તેમણે કહ્યું કે આણંદમાં રાષ્ટ્રીય ડેરી વિકાસ બોર્ડની સ્થાપના સાથે દૂધ ઉત્પાદન ક્ષેત્રે શરૂ થયેલી સહકારી પ્રવૃત્તિ આજે 19 રાજ્યોમાં ફેલાઈ ગઈ છે.

કેન્દ્રીય સહકારી મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે PACS ને CSC, માઇક્રો ATM, હર ઘર નળ, બેંક મિત્ર અને લગભગ 25 અન્ય પ્રવૃત્તિઓ સાથે જોડીને સમૃદ્ધ બને. PACSના બાય-લોમાં સુધારા પછી, દેશભરની જિલ્લા સહકારી બેંકોના નિરીક્ષકોને તાલીમ આપવામાં આવી છે. PACS સાથે સંકળાયેલા લોકોએ નિરીક્ષકો સાથે વાત કરવી જોઈએ અને નવા ફેરફારો વિશે જાણવું જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે PACSમાંથી પણ આવક ઉભી થવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે જન ઔષધિ કેન્દ્રની સેવાઓ પૂરી પાડતા PACS એ ગામના લોકોમાં પૂરતી જાગૃતિ ફેલાવવી જોઈએ કે તેમના કેન્દ્રો પર બજાર દર કરતા ઘણા સસ્તા દરે દવાઓ ઉપલબ્ધ છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે જો મકાઈ અને કઠોળની ખેતી કરતા ખેડૂતો NCCF એપ પર નોંધણી કરાવે છે, તો નાબાર્ડ અને NCCF ખેડૂતો પાસેથી લઘુત્તમ ટેકાના ભાવે મકાઈ અને કઠોળ ખરીદી શકે છે અને જો ખેડૂતને બજારમાં વધુ ભાવ મળી રહ્યો હોય, તો તે પોતાનો પાક બજારમાં વેચી પણ શકે છે.

'સહકાર સંવાદ' માં શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે જ્યારે તેઓ નિવૃત્ત થશે ત્યારે તેઓ વેદ, ઉપનિષદ અને કુદરતી ખેતીમાં પોતાનો સમય વિતાવશે. તેમણે કહ્યું કે કુદરતી ખેતી એક વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગ છે, જેનાથી ઘણા ફાયદા થાય છે. ખાતર અને રસાયણો વિના ખોરાક ખાવાથી દવાઓની જરૂર પડતી નથી. આ ઉપરાંત કુદરતી ખેતીથી ઉત્પાદન વધે છે. તેમણે કહ્યું કે તેમણે પોતાના ખેતરોમાં કુદરતી ખેતી અપનાવી છે અને ઉત્પાદનમાં લગભગ દોઢ ગણો વધારો જોવા મળ્યો છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે યુરિયા, ડીએપી અને એમપીકેના મોટા કારખાનાઓ છે. પરંતુ જો કુદરતી ખેતી કરવામાં આવે તો અળસિયું યુરિયા, ડીએપી અને એમપીકેનું કામ કરે છે. અળસિયા માટી ખાય છે અને ખાતર બનાવીને બહાર કાઢે છે. તેમણે કહ્યું કે કુદરતી ખેતી કરવાથી જમીનને નુકસાન થતું નથી, પાણી પણ બચે છે અને લોકોનું સ્વાસ્થ્ય પણ સારું રહે છે. તેમણે કહ્યું કે કેન્દ્રીય સહકાર મંત્રાલયે કુદરતી ખેતી દ્વારા ઉત્પાદિત અનાજની ખરીદી માટે રાષ્ટ્રીય સ્તરની સહકારી સંસ્થાની રચના કરી છે. આ ઉપરાંત, ખેડૂતોના પાકની નિકાસ માટે એક સહકારી મંડળીની પણ રચના કરવામાં આવી છે અને નિકાસમાંથી થતો નફો સીધો ખેડૂતના બેંક ખાતામાં મોકલવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે દેશના ગૃહમંત્રી બનવું એ મોટી વાત છે, કારણ કે સરદાર પટેલ સાહેબ પણ ગૃહમંત્રી હતા. પરંતુ જે દિવસે મને સહકારિતા મંત્રી બનાવવામાં આવ્યો, તે દિવસે મારું માનવું છે કે મને ગૃહ મંત્રાલય કરતાં પણ મોટો વિભાગ મળ્યો. આ એક એવું મંત્રાલય છે જે દેશના ગરીબો, ખેડૂતો, ગામડાઓ અને પ્રાણીઓ માટે કામ કરે છે. તેમણે કહ્યું કે આગામી દિવસોમાં તેઓ ત્રણ રાજ્યોમાં આવા 10 ચોપાલનું આયોજન કરશે અને તેમના તરફથી મળેલા સૂચનોના આધારે સહકાર મંત્રાલયમાં કામ કરવામાં આવશે.

શ્રી અમિત શાહે 'સહકાર સંવાદ' દરમિયાન કહ્યું હતું કે ઊંટના દૂધના ઔષધીય ગુણધર્મો શોધવા માટે સંશોધન કાર્ય ચાલી રહ્યું છે. રાજસ્થાન સરકાર અને ગુજરાત સરકાર ટૂંક સમયમાં ઊંટના દૂધના ઔષધીય ગુણધર્મોનો ઉપયોગ કરીને ઊંટ પાલકોને વધુ કિંમત મળે તે હેતુથી એક યોજના લાવવા જઈ રહી છે. જ્યારે ઊંટ ઉછેર અને ઊંટના દૂધનો દર વધશે, ત્યારે તે સ્વાભાવિક રીતે જ તેમની નસલના સંરક્ષણમાં ખૂબ ફાયદાકારક રહેશે.

AP/IJ/GP/JD