કેન્દ્રીય જળ શક્તિ મંત્રી શ્રી સીઆર પાટીલે આજે નવી દિલ્હીમાં ગ્રામીણ પાઇપ પાણી પુરવઠા યોજનાઓના સંચાલન અને જાળવણી (O&M) માટે નીતિ માળખા પર બે દિવસીય રાષ્ટ્રીય હિસ્સેદાર પરામર્શ કાર્યશાળાનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. જલ શક્તિ મંત્રાલયના પીવાના પાણી અને સ્વચ્છતા વિભાગ (DDWS) દ્વારા આયોજિત, આ કાર્યશાળા 10-11 જુલાઈ, 2025ના રોજ યોજાઈ રહી છે અને જળ જીવન મિશન (JJM)માં એક મહત્વપૂર્ણ ક્ષણ છે. કારણ કે તે માળખાગત નિર્માણથી સતત સેવા વિતરણ તરફ સંક્રમણ કરે છે.

પાટીલે પોતાના ઉદ્ઘાટન સંબોધનમાં, મિશન એક નવા તબક્કામાં પ્રવેશી રહ્યું છે ત્યારે મજબૂત ઓ એન્ડ એમ સિસ્ટમ્સની તાત્કાલિક જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ પહેલી વાર છે જ્યારે આટલી મોટી ક્ષમતાનું મિશન વિશ્વમાં ક્યાંય પણ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે અને તેમણે પુનરાવર્તિત કર્યું કે કેવી રીતે જેજેએમએ ગ્રામીણ જીવન પર સર્વાંગી અસર કરી છે, જેમકે, આરોગ્યમાં સુધારો, અર્થતંત્રને વેગ, અસમાનતા ઘટાડવી અને બીમારીઓનો બોજ ઘટાડતી વખતે સમય અને નાણાં બચાવવા.

તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે સફળતાનો સાચો માપદંડ એ છે કે શું આ નળ આવનારા વર્ષોમાં દરેક ઘરમાં, દરરોજ, સ્વચ્છ પાણી પહોંચાડવાનું ચાલુ રાખે છે. તેના માટે, ટકાઉ O&Mનો કોઈ વાટાઘાટો કરી શકાતી નથી. તેમણે અધિકારો સાથે જવાબદારી આપવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો અને ખાસ કરીને ચોમાસા જેવા પડકારજનક સમયગાળા દરમિયાન, લક્ષિત હસ્તક્ષેપો માટે હાકલ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે "આપણે બધાએ માનનીય પ્રધાનમંત્રી દ્વારા કલ્પના કરાયેલા હર ઘર જલના ધ્યેયને સાકાર કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરવું પડશે. જેથી કોઈ પણ પાછળ ન રહે. આપણા રાષ્ટ્રને પાણી સુરક્ષિત બનાવવા માટે આપણે હવે સાથે મળીને કાર્ય કરવું જોઈએ."

રાષ્ટ્રીય કાર્યશાળાના પહેલા દિવસે માનનીય જળ શક્તિ મંત્રી શ્રી સી.આર. પાટીલ, ડીડીડબ્લ્યુએસના સચિવ શ્રી અશોક કે.કે. મીણા, ડીડીડબ્લ્યુએસના અધિક સચિવ અને મિશન ડિરેક્ટર શ્રી કમલ કિશોર સોન અને ડીડીડબ્લ્યુએસના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ કાર્યશાળામાં રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના સહભાગીઓ તરીકે અધિક મુખ્ય સચિવો, મુખ્ય સચિવો, જાહેર આરોગ્ય ઇજનેરી વિભાગ (PHED) અને પંચાયતી રાજ વિભાગ (DoPR) ના સચિવો, મિશન ડિરેક્ટરો (જલ જીવન મિશન), ગ્રામીણ પાણી પુરવઠાના મુખ્ય ઇજનેરો, મુખ્ય ઇજનેરો, કમિશનરો, સંયુક્ત સચિવો અને જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ/કલેક્ટરો/મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારીઓ - જિલ્લા પરિષદ (CEO-ZP) પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

બે દિવસીય રાષ્ટ્રીય કાર્યશાળા માટે સંદર્ભ રજૂ કરતાં, DDWSના સચિવ શ્રી અશોક કે.કે. મીણાએ JJM હેઠળ ભારતની ઐતિહાસિક પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડ્યો, જેમાં 15.66 કરોડથી વધુ ગ્રામીણ પરિવારોને હવે નળના પાણીની સુવિધા મળી રહી છે. જે રાષ્ટ્રીય કવરેજના 81% થી વધુનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે હવે વાસ્તવિક પડકાર ભવિષ્ય માટે વિશ્વસનીય અને સલામત પાણી પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. "JJMનો આગળનો તબક્કો માળખાગત નિર્માણથી ટકાઉ સેવા વિતરણ તરફ આગળ વધવાનો છે. સંચાલન અને જાળવણી હવે બેક-એન્ડ પ્રવૃત્તિ નથી, તે ગામડાઓમાં પાણીની સુરક્ષાનો મુખ્ય ભાગ છે," તેમણે નોંધ્યું હતું. તેમણે એ પણ ઉલ્લેખ કર્યો કે JAM ત્રિમૂર્તિનો ઉપયોગ અસરકારક O&M માટે કરી શકાય છે, ખાસ કરીને મોબાઇલ ટેકનોલોજી, જેનો ઉપયોગ વિવિધ પ્રક્રિયાઓને સુવ્યવસ્થિત કરવા અને પારદર્શિતા, કાર્યક્ષમતા અને જવાબદારી વધારવા માટે અસરકારક રીતે થઈ શકે છે.

શ્રી કમલ કિશોર સોન, એએસ એન્ડ એમડી, એનજેજેએમએ તેમના સ્વાગત પ્રવચનમાં, એક વ્યાપક નીતિ માળખાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો જે મજબૂત, સમુદાય-આગેવાની હેઠળ અને ટેકનોલોજી-સમર્થિત ઓ એન્ડ એમ પ્રથાઓને સક્ષમ બનાવે છે. "આ વર્કશોપ મિશનના આગામી તબક્કાને સાંભળવા, સહ-નિર્માણ કરવા અને સામૂહિક રીતે આકાર આપવા માટેનું એક પ્લેટફોર્મ છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય લાંબા ગાળાનાં ટકાઉપણા માટે નીતિઓ, સંસ્થાકીય પદ્ધતિઓ અને સેવા વિતરણ મોડેલોને મજબૂત બનાવવાનો છે," તેમણે કહ્યું.

ઉદ્ઘાટન સત્ર પછી વિષયોની ગોળમેજી ચર્ચાઓ થઈ, જે દિવસ 1નાં મુખ્ય ભાગની રચના હતી. રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના પ્રતિનિધિઓએ સાત કેન્દ્રિત જૂથ ચર્ચાઓમાં ભાગ લીધો જેમાં આવરી લેવામાં આવ્યા હતા:

• સંકલિત આયોજન અને સેવા વિતરણ માટે સંસ્થાકીય માળખાં
• ગ્રામીણ પાણીની સુવિધાઓ અને વ્યાવસાયિક વ્યવસ્થાપન
• સંપત્તિ સોંપણી અને જીવનચક્ર વ્યવસ્થાપન
• નવીન ફાઇનાન્સિંગ મોડેલ્સ
• WASH અર્થતંત્ર અને કૌશલ્ય
• પાણીની ગુણવત્તા દેખરેખ અને વિશ્વાસ નિર્માણ
• ગ્રામીણ પાણી સેવાઓ માટે કાનૂની અને નિયમનકારી સહાય

દરેક જૂથે આંતરદૃષ્ટિ અને ક્ષેત્રના અનુભવો શેર કર્યા, વ્યવહારુ વિચારો અને નવીન મોડેલોનું યોગદાન આપ્યું હતું. ઓપન હાઉસ સત્રમાં ક્રોસ-લર્નિંગ અને પ્રતિબિંબને સક્ષમ બનાવવામાં આવ્યું, જેનાથી સહભાગીઓ પડકારો અને પ્રતિકૃતાત્મક ઉકેલો બંને શેર કરી શક્યા.

આ વર્કશોપમાં મિશનના ચાર સ્તંભો: લોકોની ભાગીદારી (જનભાગીદારી), હિસ્સેદારોનો સહયોગ, રાજકીય ઇચ્છાશક્તિ અને શ્રેષ્ઠ સંસાધન ઉપયોગની પુનઃપુષ્ટિ આપવામાં આવી. JJM ગ્રામીણ પાણી સેવાઓના સ્થાનિક માલિકી અને સમુદાય સંચાલન તરફના પરિવર્તનને ઉત્પ્રેરિત કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

વર્કશોપના પહેલા દિવસે SPM NIWASના ત્રિમાસિક ન્યૂઝલેટર, નિવાસ વર્તિકાની પહેલી આવૃત્તિનું પ્રકાશન પણ થયું હતું.

દિવસ 1ની ચર્ચાઓ દિવસ 2 માટે પાયો રચે છે, જે ટેકનોલોજીકલ હસ્તક્ષેપો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. જેમકે, ગ્રામીણ જળ શાસનના સંચાલન અને જાળવણીને આગળ વધારવા માટે AI, GIS, અવકાશ ટેકનોલોજી અને ડિજિટલ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરવો.

AP/IJ/GP/JD

 

(Release ID: 2143831)