પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના દૂરંદેશી નેતૃત્વ અને કેન્દ્રીય ભારે ઉદ્યોગ અને સ્ટીલ મંત્રી શ્રી એચ.ડી. કુમારસ્વામીના માર્ગદર્શન હેઠળ, ભારત સરકારના ભારે ઉદ્યોગ મંત્રાલય (MHI)એ પીએમ ઈ-ડ્રાઈવ પહેલ હેઠળ ઇલેક્ટ્રિક ટ્રક (ઈ-ટ્રક) માટે નાણાકીય પ્રોત્સાહનો પૂરા પાડવા માટે એક ક્રાંતિકારી યોજના શરૂ કરી છે. આ પહેલી વાર છે જ્યારે ભારત સરકાર ઇલેક્ટ્રિક ટ્રકો માટે સીધો ટેકો આપી રહી છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય દેશના સ્વચ્છ, કાર્યક્ષમ અને ટકાઉ માલવાહક ગતિશીલતા તરફના સંક્રમણને વેગ આપવાનો છે.

આ યોજનાના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી એચ.ડી. કુમારસ્વામીએ જણાવ્યું હતું કે, “ડીઝલ ટ્રકો, કુલ વાહન વસ્તીના માત્ર 3% હોવા છતાં, પરિવહન સંબંધિત ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જનમાં 42% ફાળો આપે છે અને વાયુ પ્રદૂષણને નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના સ્વપ્નદ્રષ્ટા નેતૃત્વ દ્વારા સંચાલિત આ અગ્રણી યોજના, ઇલેક્ટ્રિક ટ્રકો માટે ભારતના પ્રથમ સમર્પિત સમર્થનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તે આપણા રાષ્ટ્રને 2070 સુધીમાં આપણા ચોખ્ખા-શૂન્ય ઉત્સર્જન લક્ષ્ય સાથે સંરેખિત કરીને, 2047 સુધીમાં ટકાઉ માલવાહક ગતિશીલતા, સ્વચ્છ ભવિષ્ય અને વિકાસ ભારતની અનુભૂતિ તરફ દોરી જશે.”

આ યોજના હેઠળ, સેન્ટ્રલ મોટર વ્હીકલ રૂલ્સ (CMVR) હેઠળ વ્યાખ્યાયિત N2 અને N3 શ્રેણીના ઇલેક્ટ્રિક ટ્રકોની માંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે.

• N2 શ્રેણીમાં 3.5 ટનથી વધુ અને 12 ટન સુધીના ગ્રોસ વ્હીકલ વેઇટ (GVW) ધરાવતા ટ્રકનો સમાવેશ થાય છે.
• N3 શ્રેણીમાં 12 ટનથી વધુ અને 55 ટન સુધીના GVW ધરાવતા ટ્રકનો સમાવેશ થાય છે. આર્ટિક્યુલેટેડ વાહનોના કિસ્સામાં, પ્રોત્સાહનો ફક્ત N3 શ્રેણીના ખેંચનાર ટ્રેક્ટર પર જ લાગુ પડશે.

વિશ્વસનીયતા અને કામગીરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે, આ યોજના વ્યાપક ઉત્પાદક-સમર્થિત વોરંટી ફરજિયાત કરે છે.

• બેટરી પાંચ વર્ષ અથવા 5 લાખ કિલોમીટર, જે પણ વહેલું હોય તે માટે વોરંટી હેઠળ આવરી લેવી જોઈએ.
• વાહન અને મોટરની પાંચ વર્ષ અથવા 2.5 લાખ કિલોમીટર, જે પણ વહેલું હોય તે વોરંટી હોવી જોઈએ.

પોષણક્ષમતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, પ્રોત્સાહન રકમ ઇલેક્ટ્રિક ટ્રકના GVW પર આધારિત રહેશે, જેમાં મહત્તમ પ્રોત્સાહન પ્રતિ વાહન ₹9.6 લાખ નક્કી કરવામાં આવશે. આ પ્રોત્સાહનો ખરીદી કિંમતમાં અગાઉથી ઘટાડા તરીકે ઓફર કરવામાં આવશે અને પહેલા તે વહેલાના ધોરણે PM E-DRIVE પોર્ટલ દ્વારા OEM ને પરત કરવામાં આવશે.

આ યોજના દેશભરમાં આશરે 5,600 ઈ-ટ્રકના ઉપયોગને ટેકો આપશે તેવી અપેક્ષા છે. દિલ્હીમાં નોંધાયેલા 1,100 ઈ-ટ્રક માટે સમર્પિત જોગવાઈ કરવામાં આવી છે, જેનો અંદાજિત ખર્ચ ₹100 કરોડ છે, જેનો ઉદ્દેશ રાજધાનીના ગંભીર વાયુ ગુણવત્તા પડકારોને સંબોધવાનો છે.

લાભ મેળવવા માટે તૈયાર મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં સિમેન્ટ ઉદ્યોગ, બંદરો, સ્ટીલ અને લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રનો સમાવેશ થાય છે. વોલ્વો આઈશર, ટાટા મોટર્સ અને અશોક લેલેન્ડ જેવા ઘણા અગ્રણી OEMs ભારતમાં ઇલેક્ટ્રિક ટ્રકના ઉત્પાદનમાં પહેલેથી જ રોકાયેલા છે, જે આત્મનિર્ભર ભારત વિઝન હેઠળ સ્વદેશી ક્ષમતાઓમાં વધારો કરે છે.

આ પહેલને ઈ-ટ્રકના ઉત્પાદકો અને વપરાશકર્તાઓ બંને તરફથી ઉષ્માભર્યો પ્રતિસાદ મળ્યો છે, જેઓ લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ ઘટાડવા અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાની યોજનાની ક્ષમતાને સ્વીકારે છે.

CPSE નેતૃત્વના મજબૂત પ્રદર્શન તરીકે, સ્ટીલ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (SAIL) એ આગામી બે વર્ષમાં અનેક સ્થળોએ ડિપ્લોયમેન્ટ માટે 150 ઈ-ટ્રક ખરીદવા માટે પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી છે. વધુમાં, SAILએ એક આંતરિક લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે કે તેના એકમોમાં ભાડે લેવામાં આવેલા તમામ વાહનોમાંથી ઓછામાં ઓછા 15% ઇલેક્ટ્રિક હોય.

પ્રોત્સાહનો માટે લાયક બનવા જૂના, પ્રદૂષિત ટ્રકોને સ્ક્રેપ કરવાનું ફરજિયાત છે, જે વાહન કાફલાને આધુનિક બનાવવા અને ઉત્સર્જન ઘટાડવાના બેવડા લાભની ખાતરી કરે છે.

ભારે ઉદ્યોગ મંત્રાલય દ્વારા આ ભવિષ્યલક્ષી પહેલ ભારત સરકારના આત્મનિર્ભર ઇલેક્ટ્રિક ગતિશીલતા ઇકોસિસ્ટમ બનાવવાના વ્યાપક ઉદ્દેશ્ય સાથે સુસંગત છે. ઇ-ટ્રકને પ્રોત્સાહનો આપીને, આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય ટ્રાન્સપોર્ટરો માટે સંચાલન ખર્ચ ઘટાડવાનો, ભારે વાહન સેગમેન્ટમાં સ્વચ્છ ઉર્જા અપનાવવાને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને શહેરી અને ઔદ્યોગિક પ્રદેશોમાં હવાની ગુણવત્તા વધારવાનો છે, જે ભારતને ટકાઉ, ઓછા કાર્બન ભવિષ્યની નજીક લાવે છે.

AP/NP/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com