પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે છ વર્ષના સમયગાળા માટે "પ્રધાનમંત્રી ધન-ધાન્ય કૃષિ યોજના"ને મંજૂરી આપી, જે 2025-26થી શરૂ કરીને 100 જિલ્લાઓને આવરી લેશે. પ્રધાનમંત્રી ધન- ધાન્ય કૃષિ યોજના નીતિ આયોગના મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમમાંથી પ્રેરણા લે છે અને તે તેના પ્રકારની પ્રથમ યોજના છે, જે ફક્ત કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય કૃષિ ઉત્પાદકતા વધારવા, પાક વૈવિધ્યકરણ અને ટકાઉ કૃષિ પદ્ધતિઓ અપનાવવા, પંચાયત અને બ્લોક સ્તરે લણણી પછીના સંગ્રહને વધારવા, સિંચાઈ સુવિધાઓમાં સુધારો કરવા અને લાંબા ગાળાના અને ટૂંકા ગાળાના ધિરાણની ઉપલબ્ધતાને સરળ બનાવવાનો છે. તે 2025-26 માટે "પ્રધાનમંત્રી ધન- ધાન્ય કૃષિ યોજના" હેઠળ 100 જિલ્લાઓનો વિકાસ કરવાની બજેટ જાહેરાતને અનુસરીને છે. આ યોજના 11 વિભાગો, અન્ય રાજ્ય યોજનાઓ અને ખાનગી ક્ષેત્ર સાથે સ્થાનિક ભાગીદારીમાં 36 હાલની યોજનાઓના સંકલન દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવશે.

ઓછી ઉત્પાદકતા, ઓછી પાકની તીવ્રતા અને ઓછી ધિરાણ વિતરણના ત્રણ મુખ્ય સૂચકાંકોના આધારે 100 જિલ્લાઓની ઓળખ કરવામાં આવશે. દરેક રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં જિલ્લાઓની સંખ્યા ચોખ્ખા પાક વિસ્તાર અને કાર્યકારી હોલ્ડિંગના હિસ્સા પર આધારિત હશે. જોકે, દરેક રાજ્યમાંથી ઓછામાં ઓછો 1 જિલ્લો પસંદ કરવામાં આવશે.

યોજનાના અસરકારક આયોજન, અમલીકરણ અને દેખરેખ માટે જિલ્લા, રાજ્ય અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે સમિતિઓની રચના કરવામાં આવશે. જિલ્લા ધન-ધાન્ય સમિતિ દ્વારા એક જિલ્લા કૃષિ અને સંલગ્ન પ્રવૃત્તિઓ યોજનાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવશે, જેમાં પ્રગતિશીલ ખેડૂતો પણ સભ્યો તરીકે હશે. જિલ્લા યોજનાઓ પાક વૈવિધ્યકરણ, પાણી અને માટી સ્વાસ્થ્યનું સંરક્ષણ, કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોમાં સ્વનિર્ભરતા તેમજ કુદરતી અને કાર્બનિક ખેતીના વિસ્તરણના રાષ્ટ્રીય ધ્યેયો સાથે સંરેખિત કરવામાં આવશે. દરેક ધન-ધાન્ય જિલ્લામાં યોજનાની પ્રગતિનું માસિક ધોરણે ડેશબોર્ડ દ્વારા 117 મુખ્ય પ્રદર્શન સૂચકાંકો પર નિરીક્ષણ કરવામાં આવશે. નીતિ જિલ્લા યોજનાઓની સમીક્ષા અને માર્ગદર્શન પણ આપશે. આ ઉપરાંત, દરેક જિલ્લા માટે નિયુક્ત કેન્દ્રીય નોડલ અધિકારીઓ પણ નિયમિતપણે યોજનાની સમીક્ષા કરશે.

જેમ જેમ આ 100 જિલ્લાઓમાં લક્ષ્યાંકિત પરિણામોમાં સુધારો થશે, તેમ તેમ દેશ માટે મુખ્ય પ્રદર્શન સૂચકાંકો સામે એકંદર સરેરાશ વધશે. આ યોજનાના પરિણામે ઉચ્ચ ઉત્પાદકતા, કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રમાં મૂલ્યવર્ધન, સ્થાનિક આજીવિકા સર્જન થશે અને તેથી સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં વધારો થશે અને આત્મનિર્ભરતા (આત્મનિર્ભર ભારત) પ્રાપ્ત થશે. જેમ જેમ આ 100 જિલ્લાઓના સૂચકાંકો સુધરશે, તેમ તેમ રાષ્ટ્રીય સૂચકાંકો આપમેળે ઉપર તરફ આગળ વધશે.

AP/IJ/GP/JD