પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે એક વિડિઓ સંદેશ દ્વારા ખગોળશાસ્ત્ર અને ખગોળ ભૌતિકશાસ્ત્ર પર 18મા આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિયાડને સંબોધિત કર્યો હતો. આ પ્રસંગે, પ્રધાનમંત્રીએ 64 દેશોના 300થી વધુ સહભાગીઓ સાથે જોડાવાનો આનંદ વ્યક્ત કર્યો, અને આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિયાડ માટે તેમનું ભારતમાં ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કર્યું હતું. "ભારતમાં, પરંપરા નવીનતાને મળે છે, આધ્યાત્મિકતા વિજ્ઞાનને મળે છે અને જિજ્ઞાસા સર્જનાત્મકતાને મળે છે. સદીઓથી, ભારતીયો આકાશનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યા છે અને મોટા પ્રશ્નો પૂછી રહ્યા છે", શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું. તેમણે આર્યભટ્ટનું ઉદાહરણ આપ્યું, જેમણે 5મી સદીમાં શૂન્યની શોધ કરી હતી અને પૃથ્વી તેની ધરી પર ફરે છે તેવું સૌપ્રથમ કહ્યું હતું. "શાબ્દિક રીતે, તેમણે શૂન્યથી શરૂઆત કરી અને ઇતિહાસ રચ્યો!" પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું.

"ભારત લદ્દાખમાં વિશ્વની સૌથી ઊંચી ખગોળશાસ્ત્રીય નિરીક્ષકોમાંની એકનું આયોજન કરે છે, જે સમુદ્ર સપાટીથી 4,500 મીટર ઉપર સ્થિત છે. તે તારાઓ સાથે હાથ મિલાવવા માટે પૂરતી નજીક છે!", શ્રી મોદીએ ટિપ્પણી કરી હતી. તેમણે પુણેમાં જાયન્ટ મેટ્રેવેવ રેડિયો ટેલિસ્કોપ પર વધુ પ્રકાશ પાડ્યો, તેને વિશ્વના સૌથી સંવેદનશીલ રેડિયો ટેલિસ્કોપમાંના એક તરીકે વર્ણવ્યું, જે પલ્સર, ક્વાસર અને તારાવિશ્વોના રહસ્યોને સમજવામાં મદદ કરે છે. પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે ભારત સ્ક્વેર કિલોમીટર એરે અને LIGO-ઇન્ડિયા જેવા વૈશ્વિક મેગા-સાયન્સ પ્રોજેક્ટ્સમાં ગર્વથી યોગદાન આપે છે. તેમણે યાદ કર્યું કે બે વર્ષ પહેલાં, ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળતાપૂર્વક ઉતરાણ કરનાર પ્રથમ મિશન બનીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. શ્રી મોદીએ ઉમેર્યું હતું કે ભારતે આદિત્ય-L1 સૌર વેધશાળા સાથે સૂર્ય પર પણ પોતાની નજર રાખી છે, જે સૌર જ્વાળાઓ, તોફાનો અને સૂર્યના મૂડ સ્વિંગ પર નજર રાખે છે. તેમણે શેર કર્યું કે ગયા મહિને, ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાએ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર પોતાનું ઐતિહાસિક મિશન પૂર્ણ કર્યું હતું, તેને બધા ભારતીયો માટે ગર્વની ક્ષણ અને યુવા સંશોધકો માટે પ્રેરણારૂપ ગણાવ્યું હતું.

ભારત વૈજ્ઞાનિક જિજ્ઞાસાને પોષવા અને યુવા મનને સશક્ત બનાવવા માટે ખૂબ જ પ્રતિબદ્ધ છે તેની ખાતરી આપતા, પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે 10 મિલિયનથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ અટલ ટિંકરિંગ લેબ્સમાં વ્યવહારુ પ્રયોગો દ્વારા STEM ખ્યાલોને સમજી રહ્યા છે, જેનાથી શિક્ષણ અને નવીનતાની સંસ્કૃતિનું નિર્માણ થાય છે. જ્ઞાનની પહોંચને વધુ લોકશાહી બનાવવા માટે, શ્રી મોદીએ માહિતી આપી કે 'એક રાષ્ટ્ર એક સબ્સ્ક્રિપ્શન' યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. તે લાખો વિદ્યાર્થીઓ અને સંશોધકોને પ્રતિષ્ઠિત આંતરરાષ્ટ્રીય જર્નલોની મફતમાં ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે. તેમણે ટિપ્પણી કરી કે ભારત STEM ડોમેન્સમાં મહિલાઓની ભાગીદારીમાં અગ્રણી દેશ છે. પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે વિવિધ પહેલો હેઠળ, સંશોધન ઇકોસિસ્ટમમાં અબજો ડોલરનું રોકાણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેમણે વિશ્વભરના યુવા દિમાગને ભારતમાં અભ્યાસ, સંશોધન અને સહયોગ કરવા આમંત્રણ આપ્યું. "કોણ જાણે છે કે આવી ભાગીદારીમાંથી આગામી મોટી વૈજ્ઞાનિક સફળતાનો જન્મ થઈ શકે છે!" તેમણે ઉમેર્યું હતું.

માનવતાને લાભ આપવાના ધ્યેય સાથે તેમના પ્રયાસોને સંરેખિત કરવા માટે સહભાગીઓને પ્રોત્સાહિત કરતા, શ્રી મોદીએ યુવા સંશોધકોને અવકાશ વિજ્ઞાન પૃથ્વી પરના જીવનને વધુ કેવી રીતે સુધારી શકે છે તે વિચારવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્નો પૂછ્યા: ખેડૂતોને હવામાનની આગાહી કેવી રીતે વધુ સારી રીતે પૂરી પાડી શકાય? શું આપણે કુદરતી આફતોની આગાહી કરી શકીએ? શું આપણે જંગલની આગ અને પીગળતી હિમનદીઓનું નિરીક્ષણ કરી શકીએ? શું આપણે દૂરના વિસ્તારો માટે વધુ સારો સંદેશાવ્યવહાર બનાવી શકીએ? પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે વિજ્ઞાનનું ભવિષ્ય યુવાન દિમાગના હાથમાં છે, અને કલ્પના અને કરુણા સાથે વાસ્તવિક દુનિયાની સમસ્યાઓનું નિરાકરણ કરવામાં છે. તેમણે તેમને "ત્યાં શું છે?" પૂછવા અને તે પૃથ્વી પરના લોકોના જીવનને સુધારવામાં કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે તેના પર પણ ચિંતન કરવા વિનંતી કરી હતી.

"ભારત આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગની શક્તિમાં માને છે અને આ ઓલિમ્પિયાડ તે ભાવનાને પ્રતિબિંબિત કરે છે", પ્રધાનમંત્રીએ ઉદગાર કાઢ્યો અને નોંધ્યું કે ઓલિમ્પિયાડનું આ સંસ્કરણ અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું છે. તેમણે આ કાર્યક્રમને શક્ય બનાવવા બદલ હોમી ભાભા સેન્ટર ફોર સાયન્સ એજ્યુકેશન અને ટાટા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ફંડામેન્ટલ રિસર્ચનો આભાર માન્યો હતો. શ્રી મોદીએ સહભાગીઓને ઉચ્ચ લક્ષ્ય રાખવા અને મોટા સ્વપ્ન જોવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા. પ્રધાનમંત્રીએ સમાપન કર્યું હતું, "અને યાદ રાખો, ભારતમાં, અમે માનીએ છીએ કે આકાશ મર્યાદા નથી, તે ફક્ત શરૂઆત છે!"

SM/IJ/GP/JD