કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ અને ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણની અધ્યક્ષતામાં નવી દિલ્હીમાં એક મહત્વપૂર્ણ બેઠક યોજાઈ હતી. આ બેઠકમાં, ઉત્તર પ્રદેશના રાજ્ય કૃષિ મંત્રી, કૃષિ સચિવ શ્રી દેવેશ ચતુર્વેદી, ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદના મહાનિર્દેશક ડૉ. એમ.એલ. જાટ અને વિવિધ રાજ્યોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને વૈજ્ઞાનિકો હાજર રહ્યા હતા. ખાતર અને યુરિયાની અછત, બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ્સ (બાયો સ્ટિમ્યુલન્ટ્સ) પ્રમાણપત્ર, આગામી રવિ પાક માટે 'વિકસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાન' માટેની તૈયારીઓ, રાષ્ટ્રીય કુદરતી ખેતી મિશન, કઠોળ-તેલીબિયાંનું ઉત્પાદન વધારવું, આગામી 5 વર્ષ માટે કૃષિ કાર્ય યોજના, પૂર અને આપત્તિગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં પાક વીમા યોજનાના દાવાઓ, ખેડૂતોની સમસ્યાઓના નિવારણ માટે ટોલ ફ્રી નંબર પ્રસારિત કરવા સહિતના વિવિધ વિષયો પર વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.

કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે સ્વતંત્રતા દિવસની શુભેચ્છાઓ સાથે બેઠકની શરૂઆત કરી હતી. ત્યારબાદ તેમણે માહિતી આપી હતી કે રવિ પાક માટે 'વિકસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાન'નું બે દિવસીય પરિષદ 15 અને 16 સપ્ટેમ્બરના રોજ નવી દિલ્હીમાં યોજાશે અને અભિયાનનો ઔપચારિક પ્રારંભ 3 ઓક્ટોબર 2025 ના રોજ વિજય પર્વ સાથે થશે. આ અભિયાન અંગે, કેન્દ્રીય મંત્રીએ તમામ રાજ્યોના કૃષિ મંત્રીઓને ગંભીર તૈયારીઓ કરવા જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે આ સંદર્ભમાં તેઓ રાજ્ય સરકાર સાથે બેઠક કરશે. મુખ્યમંત્રીઓને ઔપચારિક રીતે પત્ર લખીને તેમને ખાતરી કરવા માટે કહેશે કે રાજ્યોના કૃષિ મંત્રીઓ અને કૃષિ વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ આ પરિષદમાં હાજર રહે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ રાજ્યોના કૃષિ મંત્રીઓને રવિ પાક માટે વિવિધ વિષયો સાથે ખાતરોની જરૂરિયાતનું મૂલ્યાંકન એકત્રિત કરવા અને આગામી પરિષદમાં આ અંગે ગંભીર ચર્ચા અને મંથન માટે તૈયાર રહેવા જણાવ્યું હતું.

બેઠકમાં 23 ઓગસ્ટના રોજ પ્રધાનમંત્રી દ્વારા શરૂ થનારા રાષ્ટ્રીય કુદરતી ખેતી મિશનની તૈયારીઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. જેના પર કેન્દ્રીય મંત્રીએ અધિકારીઓને મિશનના ધ્યેયને પૂર્ણ કરવા માટે તાત્કાલિક કામ કરવા અને સંપૂર્ણ તૈયારીઓ સુનિશ્ચિત કરવા નિર્દેશ આપ્યો. તેમણે પ્રધાનમંત્રી ધન-ધન્ય કૃષિ યોજના હેઠળ 100 જિલ્લાઓમાં મિશનની પ્રગતિ વિશે પણ વાત કરી હતી.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ કઠોળ અને તેલીબિયાંના ઉત્પાદન અંગે પણ ચર્ચા કરી. તેમણે રાજ્યોના કૃષિ મંત્રીઓને તેમના રાજ્યોમાં આ ઉપયોગી મિશન, યોજનાઓ અને ઝુંબેશનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા અને તેને આગળ વધારવા માટે પણ વિનંતી કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે કઠોળ અને તેલીબિયાંના કિસ્સામાં, આપણે દેશની જરૂરિયાત મુજબ ઉત્પાદનને મજબૂત બનાવવું પડશે.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ ફરી એકવાર નકલી ખાતર અને ખાતરોની સમસ્યા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને રાજ્ય સરકારોને આ સંદર્ભે કડક પગલાં લેવા કહ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે લગભગ 30 હજાર બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ ઉત્પાદનો વેચાઈ રહ્યા છે. જેમાંથી મોટાભાગના પ્રમાણિત નથી. અત્યાર સુધી ફક્ત 600 બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ્સ પ્રમાણિત હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. તેથી, અધિકારીઓએ હવે ખાતરી કરવી જોઈએ કે ફક્ત આ પ્રમાણિત બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ્સ જ ખેડૂતો સુધી પહોંચે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ એમ પણ કહ્યું હતું કે જો કોઈ બળજબરીથી ખાતરની સાથે અન્ય કોઈ દવા વેચે છે, તો આ પણ ખોટું છે. તેમની સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. તેમણે રાજ્યોને આ સંદર્ભે કડક પગલાં લેવા પણ કહ્યું હતું.

બેઠકમાં, કૃષિ મંત્રીઓએ કેન્દ્રીય મંત્રીને જમીન સ્તરે સામનો કરી રહેલી સમસ્યાઓ વિશે માહિતી આપી હતી. રાજસ્થાનના કૃષિ મંત્રી શ્રી ભજન લાલ, ઉત્તર પ્રદેશના કૃષિ મંત્રી શ્રી સૂર્ય પ્રતાપ શાહી, મધ્ય પ્રદેશના કૃષિ મંત્રી શ્રી એંદલસિંહ કંસાના, બિહારના નાયબ મુખ્યમંત્રી શ્રી સમ્રાટ ચૌધરી, કર્ણાટકના કૃષિ મંત્રી શ્રી એન. ચેલુવરાયસ્વામી, ઉત્તરાખંડના કૃષિ મંત્રી શ્રી ગણેશ જોશી, છત્તીસગઢના કૃષિ મંત્રી શ્રી રામવિચાર નેતામ અને ગુજરાતના કૃષિ મંત્રી શ્રી રાઘવજીભાઈ પટેલ અને પંજાબના કૃષિ મંત્રી શ્રી ગુરમીત સિંહ ખુડિયનના પ્રતિનિધિઓ દ્વારા વધારાના યુરિયાની માંગ કરવામાં આવી હતી. ઉત્તરાખંડ અને ઉત્તર પ્રદેશના કૃષિ મંત્રીઓએ કેન્દ્રીય મંત્રીને યુરિયાની અછત તેમજ કુદરતી આફતને કારણે થયેલા નુકસાન વિશે માહિતી આપી હતી અને વધારાની સહાયની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી હતી.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું હતું કે યુરિયાની વધારાની માંગના બે મુખ્ય કારણો હોઈ શકે છે, પ્રથમ - સારા વરસાદને કારણે ચોખા અને મકાઈના વાવેતરમાં વધારો અને બીજું કારણ બિન-કૃષિ કાર્યોમાં યુરિયાનો અયોગ્ય ઉપયોગ હોઈ શકે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે જો કૃષિ જરૂરિયાતો માટે યુરિયાની માંગ હશે, તો યુરિયા ચોક્કસપણે ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે, જેના માટે મંત્રાલયમાં સંપૂર્ણ તૈયારી સાથે કામ ચાલી રહ્યું છે. પરંતુ જો યુરિયાનો દુરુપયોગ થવાની શક્યતા હોય, તો તે એક ગંભીર મુદ્દો છે, જેમાં કડક પગલાં લેવામાં આવશે. તેમણે રાજ્યોના કૃષિ પ્રધાનોને યુરિયાનો યોગ્ય ઉપયોગ થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા પણ વિનંતી કરી. આ સંદર્ભે દેખરેખ સમિતિઓ બનાવીને સિસ્ટમને મજબૂત બનાવો.

કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી ચૌહાણે અધિકારીઓને પ્રગતિશીલ ખેડૂતો, નિષ્ણાતો અને અન્ય ઉપયોગી સૂચનોને સામેલ કરીને આગામી 5 વર્ષ માટે કૃષિ કાર્ય યોજનાની રૂપરેખા તૈયાર કરવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો. આ સાથે, જાહેર કલ્યાણકારી સમસ્યાઓ માટે મંત્રાલયના ટોલ ફ્રી નંબરનો શક્ય તેટલો પ્રસાર કરવા પણ સૂચના આપવામાં આવી.

શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે પ્રધાનમંત્રી ફસલ વીમા યોજનાની પ્રગતિ અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે સરકાર આ યોજનાને સંપૂર્ણ પારદર્શિતા સાથે ચલાવવામાં વ્યસ્ત છે. ડિજિટલ ચુકવણી દ્વારા ખેડૂતો સુધી વીમાની રકમ પહોંચે તેની ખાતરી કરવામાં આવી રહી છે. જો વીમા કંપની અથવા રાજ્ય સરકારો દ્વારા વીમાનો દાવો આપવામાં વિલંબ થશે, તો વધારાનું 12 ટકા વ્યાજ સીધું ખેડૂતોના ખાતામાં ચૂકવવું પડશે.

અંતે, કૃષિ મંત્રીએ સ્વદેશી અપનાવવાના પ્રધાનમંત્રીના આહવાનનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે કોઈપણ સંજોગોમાં કૃષિ ક્ષેત્ર અને દેશવાસીઓના હિત સાથે સમાધાન કરવામાં આવશે નહીં. ખેડૂત ભાઈઓ અને બહેનોની સાથે, પશુપાલકો અને માછીમારોના હિતોનું પણ રક્ષણ કરવામાં આવશે. સરકાર કૃષિ વિકાસ માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

SM/NP/GP/JD