કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે દિલ્હી વિધાનસભામાં આયોજિત બે દિવસીય અખિલ ભારતીય સ્પીકર્સ કોન્ફરન્સનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે દિલ્હી વિધાનસભાના અધ્યક્ષ શ્રી વિજેન્દ્ર ગુપ્તા, કેન્દ્રીય સંસદીય બાબતોના મંત્રી શ્રી કિરેન રિજિજુ, દિલ્હીના ઉપરાજ્યપાલ શ્રી વિનય કુમાર સક્સેના અને દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી શ્રીમતી રેખા ગુપ્તા સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ કોન્ફરન્સમાં રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ વિધાનસભાના અધ્યક્ષો અને ઉપાધ્યક્ષો, તેમજ વિધાન પરિષદોના અધ્યક્ષો અને ઉપાધ્યક્ષો હાજરી આપી રહ્યા છે. આ પ્રસંગે, કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ દિલ્હી વિધાનસભા પરિસરમાં વિઠ્ઠલભાઈ પટેલના જીવન પર એક પ્રદર્શનની પણ મુલાકાત લીધી હતી.

પરિષદને સંબોધતા, કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે દેશનો વિધાનસભા ઇતિહાસ આ દિવસે શરૂ થયો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ દિવસે, મહાન સ્વાતંત્ર્ય સેનાની વિઠ્ઠલભાઈ પટેલને કેન્દ્રીય વિધાનસભાના અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યા હતા, જે ભારતીયો દ્વારા આપણા વિધાનસભા ઇતિહાસની શરૂઆત હતી. તેમણે કહ્યું કે ભારતના સ્વતંત્રતા ચળવળના ઘણા મહાનુભાવો અને વરિષ્ઠ નેતાઓએ આ ગૃહમાં ધારાસભ્ય તરીકે પોતાનું મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું હતું. મહામના મદન મોહન માલવિયાજી લગભગ 20 વર્ષ સુધી આ ગૃહના સભ્ય રહ્યા હતા. શ્રી શાહે કહ્યું કે મહાત્મા ગાંધીના ગુરુ ગોપાલ કૃષ્ણ ગોખલે, લાલા લજપત રાય અને દેશબંધુ ચિતરંજન દાસ જેવા અનેક મહાનુભાવોએ આ ગૃહમાં પોતાના પ્રભાવશાળી ભાષણો દ્વારા દેશના લોકોની સ્વતંત્રતા માટેની ઝંખના અને સ્વતંત્રતા માટેની તેમની આકાંક્ષાને શબ્દોમાં વ્યક્ત કરી અને દેશ સમક્ષ રજૂ કરી હતી.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી શ્રી અમિત શાહે દિલ્હી વિધાનસભાના અધ્યક્ષને વિનંતી કરી કે તેઓ આ ગૃહમાં બધા મહાપુરુષોએ આપેલા ભાષણોનો સંગ્રહ દેશની તમામ વિધાનસભાઓની પુસ્તકાલયોમાં ઉપલબ્ધ કરાવે જેથી આજના યુવાનો અને ધારાસભ્યો જાણી શકે કે દિલ્હી વિધાનસભામાં સ્વતંત્રતાની ભાવનાને જાગૃત કરવાનું કાર્ય કેવી રીતે થયું હતું. શ્રી શાહે કહ્યું કે દિલ્હી વિધાનસભાએ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલના જીવન પર આધારિત એક સુંદર પ્રદર્શનનું આયોજન કર્યું છે. તેમણે વિનંતી કરી કે તમામ વિધાનસભાઓમાં સમાન પ્રદર્શનોનું આયોજન કરવામાં આવે, જેથી દેશના તમામ ધારાસભ્યો, વિધાન પરિષદના સભ્યો અને યુવાનોને વિઠ્ઠલભાઈના જીવન અને તેમના કાર્યો વિશે જ નહીં પરંતુ સ્વતંત્રતાના ઇતિહાસ વિશે પણ માહિતી મળી શકે. તેમણે ગૃહોના પુસ્તકાલયને સમૃદ્ધ બનાવવાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે ભારતની કાયદાકીય પરંપરાઓનો પાયો નાખીને આજના લોકશાહીને મજબૂત બનાવવાનું કામ કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે જો કોઈએ ભારતીય વિચારોના આધારે લોકશાહી રીતે દેશ ચલાવવાનો પાયો નાખ્યો હોય, તો તે નિઃશંકપણે વીર વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ હતા. વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે ઘણી પરંપરાઓ સ્થાપિત કરવાનું કામ કર્યું, જે આજે આપણા બધાને ખાસ કરીને કાયદાકીય કાર્ય અને અધ્યક્ષની જવાબદારીઓ માટે એક તેજસ્વી દીવાની જેમ માર્ગદર્શન આપી રહી છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે ઘણી વખત ઘણી કસોટીઓનો સામનો કર્યો, પરંતુ તેમણે દરેક કસોટી 100 ટકા ગુણ સાથે પાસ કરી. તેમણે ન તો વિધાનસભાના અધ્યક્ષની ગરિમાને ઓછી થવા દીધી, ન તો તેમણે ગૃહને રાષ્ટ્રના અવાજને દબાવવાની મંજૂરી આપી, ન તો તેમણે અંગ્રેજોની તત્કાલીન માનસિકતાને વિધાનસભાના કાર્ય પર પ્રભુત્વ મેળવવા દીધું.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે વિઠ્ઠલભાઈના કાર્યકાળ દરમિયાન કેન્દ્ર સરકાર અને તમામ રાજ્યોમાં વિધાનસભા વિભાગ અને વિધાનસભા સચિવાલયની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું કે તે સમયે વિઠ્ઠલભાઈએ કરેલી ટિપ્પણી કે કોઈ પણ વિધાનસભા ચૂંટાયેલી સરકારો હેઠળ કામ કરી શકે નહીં તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતી. વિધાનસભા સ્વતંત્ર હોવી જોઈએ, તો જ વિધાનસભાઓમાં થતી ચર્ચાઓ અર્થપૂર્ણ રહેશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે સ્વતંત્ર વિધાનસભા વિભાગ સ્થાપવાના નિર્ણયને આપણી બંધારણ સભાએ પણ સ્વીકાર્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે ભારતીય વિધાનસભા પ્રણાલીના ભીષ્મ પિતામહ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલના અધ્યક્ષ બનવાના 100મી વર્ષગાંઠ પ્રસંગે, આ આપણા બધા માટે આપણા સંબંધિત વિધાનસભાઓમાં અધ્યક્ષ પદની ગરિમા વધારવા માટે કાર્ય કરવાનો એક મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગ છે. તેમણે કહ્યું કે આપણે આપણા સંબંધિત રાજ્યોના લોકોના અવાજ માટે એક નિષ્પક્ષ પ્લેટફોર્મ સ્થાપિત કરવું જોઈએ. શાસક અને વિપક્ષી પક્ષો દ્વારા ન્યાયી ચર્ચા સુનિશ્ચિત કરવી જોઈએ, અને ખાતરી કરવી જોઈએ કે ગૃહની કાર્યવાહી વિધાનસભા, લોકસભા અને રાજ્યસભાના નિયમો અનુસાર ચાલે. શ્રી શાહે કહ્યું કે લોકશાહીમાં લોકોની સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે મંથન એ શ્રેષ્ઠ માધ્યમ છે. જ્યારે પણ સભાઓએ પોતાનું ગૌરવ ગુમાવ્યું છે, ત્યારે આપણે ખૂબ જ ખરાબ પરિણામો ભોગવવા પડ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે સભાઓની ગરિમા એવી હોવી જોઈએ કે તેઓ દેશના હિતમાં લોકોનો અવાજ વ્યક્ત કરવાનું માધ્યમ બને.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે ભારતમાં, અધ્યક્ષને એક સંસ્થાનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે ગૃહમાં જો કોઈની ભૂમિકા સૌથી મુશ્કેલ હોય તો તે અધ્યક્ષની છે, કારણ કે તેઓ કોઈને કોઈ પક્ષમાંથી ચૂંટાય છે, પરંતુ તેઓ અધ્યક્ષના શપથ લેતાની સાથે જ એક નિષ્પક્ષ અમ્પાયરની ભૂમિકામાં આવી જાય છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે આપણા બંધારણના 75 વર્ષોમાં, દેશભરની વિધાનસભાઓ અને લોકસભામાં અધ્યક્ષોએ હંમેશા ગૃહનું ગૌરવ વધારવાનું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે નિષ્પક્ષતા અને ન્યાય એ બે સ્તંભો છે જેના પર અધ્યક્ષનું ગૌરવ ટકે છે. એક રીતે, અધ્યક્ષને ગૃહનો રક્ષક અને સેવક બંને માનવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે લગભગ 80 વર્ષોમાં અમે લોકશાહીના પાયાને તળિયે સુધી ઊંડો કરવા માટે કામ કર્યું છે. અમે સાબિત કર્યું છે કે લોકશાહી ભારતીય લોકોની નસોમાં અને સ્વભાવમાં છે. તેમણે કહ્યું કે ઘણા દેશોએ લોકશાહી સ્વરૂપમાં શરૂઆત કરી હતી, પરંતુ થોડા દાયકાઓમાં, ત્યાં લોકશાહીનું સ્થાન વિવિધ પ્રકારની શાસન પ્રણાલીઓએ લીધું છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે આઝાદી પછી, ભારતમાં સત્તામાં ઘણા પરિવર્તન આવ્યા હતા, અને એક પણ ટીપું લોહી વહેવડાવ્યા વિના શાંતિપૂર્ણ રીતે સત્તાનું હસ્તાંતરણ થયું હતું. તેનું મૂળ કારણ એ છે કે આપણે આપણી કાયદાકીય પ્રક્રિયાને ખૂબ સારી રીતે સાચવી રાખી છે. તેમણે કહ્યું કે આપણે સમય અનુસાર આપણી વ્યવસ્થામાં પણ ફેરફારો કર્યા છે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે વિધાનસભાઓમાં ખેડૂતના પાકથી લઈને યુવાનોના સપનાઓ સુધી, મહિલા સશક્તિકરણથી લઈને સમાજના દરેક પછાત વર્ગના કલ્યાણ સુધી, દેશની એકતા અને અખંડિતતાથી લઈને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સુધીના દરેક વિષય પર વ્યાપક ચર્ચા થાય છે. તેમણે કહ્યું કે વિધાનસભાની કાર્યવાહીમાં વિવેક, વિચાર અને કાયદા પર ખાસ ભાર મૂકવો જોઈએ. વિચારો વિવેકથી રચાય છે અને વિચારોથી કાયદો રચાય છે, જે વિધાનસભાનું મુખ્ય કાર્ય છે. તેમણે કહ્યું કે કોઈપણ કાયદાનો અંતિમ ઉદ્દેશ્ય જન કલ્યાણ હોવો જોઈએ. તેનું લક્ષ્ય આપણા રાજ્ય અને દેશને સુચારુ રીતે ચલાવવાનું છે, અને તેનો અંતિમ ઉદ્દેશ્ય સર્વાંગી અને સમાવિષ્ટ વિકાસનું મોડેલ હોવો જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું કે જ્યારે સ્પીકર દ્વારા વિવેક, વિચાર અને કાયદાનું સંપૂર્ણ સન્માન કરવામાં આવે છે, ત્યારે વિધાનસભાઓ પક્ષીય હિતોથી ઉપર ઉઠે છે અને રાજ્ય અને દેશના હિતોનો વિચાર કરે છે, અને લોકસભા દેશના હિતોનો વિચાર કરે છે. તેમણે કહ્યું કે પક્ષીય હિતોથી ઉપર ઉઠીને રાષ્ટ્રીય હિતનો વિચાર આપણને લોકશાહીની સર્વોચ્ચ પ્રતિષ્ઠિત ઊંચાઈ પર લઈ જવાનો એકમાત્ર રસ્તો છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે જો સંસદ અને વિધાનસભાઓના કોરિડોરમાં કોઈ અર્થપૂર્ણ ચર્ચા નહીં થાય, તો તે ફક્ત નિર્જીવ ઇમારતો જ રહેશે. તેમણે કહ્યું કે આ ઇમારતોમાં લાગણીઓ અને વિચારો વ્યક્ત કરવાનું કાર્ય સ્પીકરના નેતૃત્વમાં ગૃહના તમામ સભ્યોનું છે. ત્યારે જ તે એક જીવંત એકમ બને છે, જે દેશ અને રાજ્યના હિતમાં કાર્ય કરે છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે સંસદ અને વિધાનસભાઓને પોતાના રાજકીય હિત માટે કાર્ય કરવા ન દેવા એ ચર્ચા નથી. તેમણે કહ્યું કે વિરોધ પર સંયમ રાખવો જોઈએ. પ્રતીકાત્મક વિરોધનું પોતાનું સ્થાન છે, પરંતુ વિરોધના બહાને ગૃહને દિવસ પછી દિવસ અને આખા સત્ર માટે કામ ન કરવા દેવાની જે પરંપરાઓ રચાઈ રહી છે તેનો વિચાર દેશના લોકો અને ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓએ કરવો પડશે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે ગૃહમાં ચર્ચા સમાપ્ત થાય છે, ત્યારે દેશના વિકાસમાં ગૃહનું યોગદાન ખૂબ ઓછું રહે છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે આપણે ખાતરી કરવી જોઈએ કે દરેક કાયદો લોકોના વિશ્વાસમાંથી ઉદ્ભવે છે અને તે જ દિશામાં આગળ વધે છે. તેમણે કહ્યું કે ગૃહ લોકશાહીનું એન્જિન છે અને જ્યારે અહીં સ્વસ્થ પરંપરાઓ રચાય છે, દેશની નીતિઓ બને છે, અને દેશના હિતમાં કાયદા ઘડવામાં આવે છે, ત્યારે રાષ્ટ્રની દિશા આપમેળે સ્પષ્ટ થઈ જાય છે.

SM/IJ/GP/JD