મહામહિમ, પ્રધાનમંત્રી કીર સ્ટાર્મર, RBI ગવર્નર, ફિનટેક જગતના ઈનોવેટર્સ, લીડર્સ અને રોકાણકારો, દેવીઓ અને સજ્જનો! મુંબઈમાં આપ સૌનું ખૂબ જ હાર્દિક સ્વાગત છે.

મિત્રો,

જ્યારે મેં પહેલાં આ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી હતી, ત્યારે 2024ની ચૂંટણીઓ હજુ બાકી હતી. પરંતુ તે દિવસે, મેં કહ્યું હતું કે હું આગામી કાર્યક્રમમાં હોઈશ અને તમે બધાએ સુધી વધારે તાળીઓ પાડી અને તે સમયે, અહીં બેઠેલા રાજકીય વૈજ્ઞાનિકોએ માની લીધું કે મોદી આવી રહ્યા છે.

મિત્રો,

મુંબઈ એટલે ઉર્જાનું શહેર, મુંબઈ એટલે ઉદ્યોગનું શહેર, મુંબઈ એટલે અનંત શક્યતાઓનું શહેર. હું મુંબઈમાં મારા મિત્ર પ્રધાનમંત્રી સ્ટાર્મરને ખાસ અભિનંદન આપું છું! તેમણે ગ્લોબલ ફિનટેક ફેસ્ટિવલ માટે સમય કાઢ્યો હતો, અને હું તેમનો આભારી છું.

મિત્રો,

જ્યારે પાંચ વર્ષ પહેલાં ગ્લોબલ ફિનટેક ફેસ્ટિવલ શરૂ થયો હતો, ત્યારે વિશ્વ વૈશ્વિક રોગચાળા સામે લડી રહ્યું હતું. આજે, આ ઉત્સવ નાણાકીય નવીનતા અને નાણાકીય કોર્પોરેશનો માટે એક વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ બની ગયું છે. આ વખતે, યુનાઇટેડ કિંગડમ ભાગીદાર દેશ તરીકે ભાગ લઈ રહ્યું છે. વિશ્વના બે સૌથી મોટા લોકશાહી દેશો વચ્ચેની આ ભાગીદારી વૈશ્વિક નાણાકીય પરિદૃશ્યને વધુ વધારશે. હું અહીં જે વાતાવરણ, ઉર્જા, ગતિશીલતા જોઉં છું તે ખરેખર અદ્ભુત છે. તે ભારતના અર્થતંત્ર અને ભારતના વિકાસમાં વૈશ્વિક વિશ્વાસનું પ્રતીક છે. હું શ્રી ક્રિસ ગોપાલકૃષ્ણન, આરબીઆઈ ગવર્નર શ્રી સંજય મલ્હોત્રા અને બધા આયોજકો અને સહભાગીઓને આ અદ્ભુત કાર્યક્રમ માટે અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

ભારત મધર ઓફ ડેમોક્રેસી છે. જ્યારે આપણે લોકશાહીની ચર્ચા કરીએ છીએ, ત્યારે તે ફક્ત ચૂંટણીઓ કે નીતિનિર્માણ સુધી મર્યાદિત નથી. ભારતે આ લોકશાહી ભાવનાને શાસનનો એક મજબૂત સ્તંભમાં પણ બનાવ્યો છે, અને ટેકનોલોજી તેનું મુખ્ય ઉદાહરણ છે. વિશ્વભરમાં આ ચર્ચા લાંબા સમયથી રહી છે, અને આજે આપણે તેનો ઇનકાર કરી શકતા નથી. તેમાં ઘણું સત્ય હતું, અને તે ચર્ચા ટેકનોલોજીકલ વિભાજન વિશે હતી. તે સમયે ભારત પણ તેનો અપવાદ ન હતો. પરંતુ છેલ્લા દાયકામાં, ભારતે ટેકનોલોજીનું લોકશાહીકરણ પણ કર્યું છે. આજે, ભારત સૌથી વધુ ટેકનોલોજીકલ રીતે સમાવિષ્ટ સમાજોમાંનો એક છે!

મિત્રો,

આપણે ડિજિટલ ટેકનોલોજીનું લોકશાહીકરણ પણ કર્યું છે, જેનાથી તે દેશના દરેક નાગરિક અને દરેક ક્ષેત્ર માટે સુલભ બની છે. આજે, આ ભારતનું સુશાસનનું મોડેલ બની ગયું છે. આ એક એવું મોડેલ છે જેમાં સરકાર જાહેર હિત માટે ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસાવે છે, અને પછી ખાનગી ક્ષેત્ર, તેની નવીનતાઓ દ્વારા, તે પ્લેટફોર્મ પર નવા ઉત્પાદનો બનાવે છે. ભારતે બતાવ્યું છે કે ટેકનોલોજી ફક્ત સુવિધા કરતાં વધુ હોઈ શકે છે, પણ સમાનતાનું સાધન પણ હોઈ શકે છે.

મિત્રો,

આ સમાવિષ્ટ અભિગમે આપણી બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પણ પરિવર્તન લાવ્યું છે. બેંકિંગ એક વિશેષાધિકાર હતું, પરંતુ ડિજિટલ ટેકનોલોજીએ તેને સશક્તિકરણના માધ્યમમાં પરિવર્તિત કરી છે. આજે, ભારતમાં ડિજિટલ ચુકવણીઓ નિયમિત બની ગઈ છે, અને આનો સૌથી મોટો શ્રેય JAM ત્રિમૂર્તિ: જન ધન, આધાર અને મોબાઇલને જાય છે. UPI વ્યવહારો પર નજર નાખો: દર મહિને 20 અબજ વ્યવહારો થઈ રહ્યા છે, જેનું મૂલ્ય 25 ટ્રિલિયન રૂપિયા અથવા 25 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ છે. વિશ્વમાં દરેક 100 રીઅલ-ટાઇમ ડિજિટલ વ્યવહારોમાંથી, 50 ફક્ત ભારતમાં થાય છે.

મિત્રો,

આ વર્ષના ગ્લોબલ ફિનટેક ફેસ્ટની થીમ પણ ભારતની આ લોકશાહી ભાવનાને પ્રોત્સાહન અને મજબૂત બનાવે છે.

મિત્રો,

આજે, ભારતના ડિજિટલ સ્ટેકની ચર્ચા વિશ્વભરમાં થઈ રહી છે. ભારતનું યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI), આધાર સક્ષમ ચુકવણી સિસ્ટમ, ભારત બિલ ચુકવણી સિસ્ટમ, ભારત-QR, ડિજીલોકર, ડિજીયાત્રા અને સરકારી ઇ-માર્કેટપ્લેસ (GeM) ભારતના ડિજિટલ અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ છે. અને મને આનંદ છે કે ઇન્ડિયા સ્ટેક હવે નવી મુક્ત ઇકોસિસ્ટમને જન્મ આપી રહ્યું છે. તમારામાંથી ઘણા તેનાથી પરિચિત નહીં હોય. ONDC (ડિજિટલ કોમર્સ માટે ઓપન નેટવર્ક) નાના દુકાનદારો અને MSME માટે વરદાન સાબિત થઈ રહ્યું છે. તેઓ હવે દેશભરના બજારો સુધી પહોંચવામાં સક્ષમ છે. OCEN (ઓપન ક્રેડિટ સક્ષમ નેટવર્ક) નાના ઉદ્યોગસાહસિકો માટે ક્રેડિટની ઍક્સેસને સરળ બનાવી રહ્યું છે. આ સિસ્ટમ MSME માટે ક્રેડિટની અછતની સમસ્યાને હલ કરી રહી છે. મને વિશ્વાસ છે કે ડિજિટલ ચલણ માટે RBI દ્વારા અપનાવવામાં આવી રહેલી ચલણ પહેલ પણ બાબતોમાં નોંધપાત્ર સુધારો કરશે. આ બધા પ્રયાસો ભારતની અપ્રચલિત ક્ષમતાને આપણી વૃદ્ધિની વાર્તાનું પ્રેરક બળ બનાવશે.

મિત્રો,

ઇન્ડિયા સ્ટેક ફક્ત ભારતની સફળતાની વાર્તા નથી. આ વિશ્વ માટે એક મહાન સંકેત છે, અને મેં છેલ્લી વખત મુલાકાત લીધી ત્યારે કહ્યું હતું કે હું ફરીવાર આવીશ. ભારત જે કરી રહ્યું છે તે આશાનું કિરણ છે, ખાસ કરીને ગ્લોબલ સાઉથના દેશો માટે. ભારત તેની ડિજિટલ નવીનતાઓ દ્વારા વિશ્વમાં ડિજિટલ સહયોગ અને ડિજિટલ ભાગીદારી વધારવા માંગે છે. અને તેથી જ અમે વૈશ્વિક જાહેર હિત માટે અમારા અનુભવ અને ઓપન-સોર્સ પ્લેટફોર્મ બંને શેર કરી રહ્યા છીએ. ભારતમાં વિકસિત MOSIP (મોડ્યુલર ઓપન-સોર્સ આઇડેન્ટિટી પ્લેટફોર્મ) તેનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. આજે, 25 થી વધુ દેશો તેને તેમની સાર્વભૌમ ડિજિટલ ઓળખ પ્રણાલી તરીકે અપનાવી રહ્યા છે. અમે ફક્ત અન્ય દેશો સાથે ટેકનોલોજી શેર કરી રહ્યા નથી, પરંતુ તેમને ટેકનોલોજી વિકસાવવામાં પણ મદદ કરી રહ્યા છીએ. અને આ ડિજિટલ સહાય નથી; વિશ્વભરના ઘણા લોકો તેમાં રસ ધરાવે છે. અમે જાહેરાત કરી રહ્યા છીએ, સમજદાર લોકો માટે એક સંકેત પૂરતો છે. આ જાહેરાત નથી, પરંતુ ડિજિટલ સશક્તિકરણ છે.

મિત્રો,

ભારતના ફિનટેક સમુદાયના પ્રયાસોને કારણે, આપણા સ્વદેશી ઉકેલો વૈશ્વિક સ્તરે સુસંગતતા મેળવી રહ્યા છે. ભલે તે ઇન્ટરઓપરેબલ QR નેટવર્ક હોય, ઓપન કોમર્સ હોય કે ઓપન ફાઇનાન્સ ફ્રેમવર્ક હોય, દુનિયા આપણા સ્ટાર્ટઅપ્સના વિકાસને જોઈ રહી છે. આ વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં જ, ભારત ટોચના ત્રણ સૌથી વધુ ભંડોળ મેળવતા ફિન-ટેક ઇકોસિસ્ટમમાં જોડાયું છે. હું તમારો ઉલ્લેખ કરી રહ્યો છું.

મિત્રો,

ભારતની તાકાત ફક્ત સ્કેલ નથી; આપણે સ્કેલનો સમાવેશ, સ્થિતિસ્થાપકતા અને ટકાઉપણું સાથે જોડી રહ્યા છીએ, અને આ તે જગ્યા છે જ્યાં AI ભૂમિકામાં આવે છે. તે અંડરરાઇટિંગ પૂર્વગ્રહ ઘટાડી શકે છે અને વાસ્તવિક સમયમાં છેતરપિંડી શોધી શકે છે. વધુમાં, AI અન્ય સેવાઓને સુધારવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. આ સંભાવનાને અનલૉક કરવા માટે, આપણે ડેટા, કૌશલ્ય અને શાસનમાં સામૂહિક રીતે રોકાણ કરવું જોઈએ.

મિત્રો,

ભારતનો AI પ્રત્યેનો અભિગમ ત્રણ મુખ્ય સિદ્ધાંતો પર આધારિત છે: સમાન ઍક્સેસ, વસ્તી-સ્તર કૌશલ્ય અને જવાબદાર જમાવટ. ભારત-AI મિશન હેઠળ, અમે દરેક ઇનોવેટર અને સ્ટાર્ટ-અપને સસ્તું અને સરળ ઍક્સેસ પ્રદાન કરવા માટે ઉચ્ચ-પ્રદર્શન કમ્પ્યુટિંગ ક્ષમતા બનાવી રહ્યા છીએ. અમારો પ્રયાસ એ છે કે AI ના ફાયદા દરેક જિલ્લા અને દરેક ભાષા સુધી પહોંચે. અમારા શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્રો, કૌશલ્ય કેન્દ્રો અને સ્વદેશી AI મોડેલો આ સુનિશ્ચિત કરી રહ્યા છે.

મિત્રો,

ભારત હંમેશા નૈતિક AI માટે વૈશ્વિક માળખાનો સમર્થક રહ્યો છે. અમારા ડિજિટલ જાહેર માળખાનો અનુભવ અને શીખવાની ભંડાર વિશ્વ માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે. અમે AI માં હાલમાં જે સ્તર પર કામ કરી રહ્યા છીએ તે જ સ્તરના ડિજિટલ જાહેર માળખાને આગળ વધારવા માંગીએ છીએ. AI નો અર્થ આપણા માટે ખૂબ જ અલગ છે, અને આપણા માટે, તેનો અર્થ સર્વસમાવેશકતા છે.

મિત્રો,

આજે, વિશ્વ AI માટે વિશ્વાસ અને સલામતીના નિયમો પર ચર્ચા કરી રહ્યું છે. પરંતુ ભારતે પહેલાથી જ આ માટે એક વિશ્વાસ સ્તર સ્થાપિત કરી દીધું છે. ભારતના AI મિશનમાં ડેટા અને ગોપનીયતા બંને મુદ્દાઓને હેન્ડલ કરવાની ક્ષમતા છે. અમે AI માં પ્લેટફોર્મ પણ વિકસાવવા માંગીએ છીએ જે નવીનતાઓને સમાવિષ્ટ એપ્લિકેશનો વિકસાવવા દે. ચુકવણીમાં, અમારી પ્રાથમિકતા ગતિ અને ખાતરી છે. ક્રેડિટમાં, અમારા લક્ષ્યો મંજૂરીઓ અને પરવડે તેવી ક્ષમતા છે. વીમામાં, અમારા લક્ષ્યો નીતિઓ અને સમયસર દાવાઓ છે. અને રોકાણોમાં, આપણે ઍક્સેસ અને પારદર્શિતામાં સફળ થવાની જરૂર છે. AI આ પરિવર્તનને શક્તિ આપી શકે છે. આ હાંસલ કરવા માટે, AI એપ્લિકેશનો લોકોને ધ્યાનમાં રાખીને ડિઝાઇન કરવી જોઈએ અને લોકો-કેન્દ્રિત હોવી જોઈએ. પહેલી વાર ડિજિટલ ફાઇનાન્સનો ઉપયોગ કરનાર કોઈપણ વ્યક્તિને વિશ્વાસ હોવો જોઈએ કે ભૂલો ઝડપથી ઉકેલાઈ જશે. આ વિશ્વાસ ડિજિટલ સમાવેશ અને નાણાકીય સેવાઓમાં વિશ્વાસને વધુ મજબૂત બનાવશે.

મિત્રો,

થોડા વર્ષો પહેલા, AI સલામતી સમિટ યુકેમાં શરૂ થઈ હતી. આવતા વર્ષે, AI અસર સમિટ ભારતમાં યોજાશે. આનો અર્થ એ થયો કે સલામતી પર ચર્ચા યુકેમાં શરૂ થઈ હતી, અને હવે અસર પર સંવાદ ભારતમાં થશે. ભારત અને યુકેએ વિશ્વને તે વેપારની આસપાસ વૈશ્વિક વેપાર અને win win ભાગીદારીનો માર્ગ બતાવ્યો છે. AI અને ફિનટેકમાં અમારી ભાગીદારી પણ આ ભાવનાને મજબૂત બનાવે છે. યુકે સંશોધન અને વૈશ્વિક નાણાકીય કુશળતા, અને ભારતના સ્કેલ અને પ્રતિભાનું સંયોજન, સમગ્ર વિશ્વ માટે તકના નવા દરવાજા ખોલી શકે છે. આજે, અમે સ્ટાર્ટઅપ્સ, સંસ્થાઓ અને નવીનતા હબ વચ્ચે જોડાણને વધુ મજબૂત બનાવવાનું વચન આપ્યું છે. યુકે-ભારત ફિનટેક કોરિડોર નવા સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે પાઇલટ અને સ્કેલ માટે તકો ઊભી કરશે. વધુમાં, તે લંડન સ્ટોક એક્સચેન્જ અને GIFT સિટી વચ્ચે સહકાર માટે નવા માર્ગો ખોલી શકે છે. બંને દેશો વચ્ચેનું આ નાણાકીય સંકલન ઉપયોગી થશે અને આપણી કંપનીઓને મુક્ત વેપાર કરારના લાભોને મહત્તમ કરવામાં મદદ કરશે.

મિત્રો,

આપણા બધા પર એક મોટી જવાબદારી છે. આજે, આ પ્લેટફોર્મ પરથી, હું યુકે સહિત વિશ્વના દરેક ભાગીદારને ભારત સાથે ભાગીદારી કરવા આમંત્રણ આપું છું. હું દરેક રોકાણકારને ભારતના વિકાસ સાથે વિકાસ કરવા આમંત્રણ આપું છું. આપણે એક એવી ફિનટેક દુનિયા બનાવવી જોઈએ જ્યાં ટેકનોલોજી લોકો અને ગ્રહ બંનેને સમૃદ્ધ બનાવે. જ્યાં નવીનતાનો ધ્યેય માત્ર વિકાસ જ નહીં, પણ ભલાઈ પણ હોય. જ્યાં નાણાકીય બાબતો ફક્ત સંખ્યાઓ વિશે નહીં, પરંતુ માનવ પ્રગતિ વિશે હોય. આ હાકલ સાથે, આપ સૌને શુભકામનાઓ. આરબીઆઈને અભિનંદન. આભાર!

SM/DK/GP/JD