પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી 11 ઓક્ટોબર 2025ના રોજ સવારે 10:30 વાગ્યે નવી દિલ્હીમાં ભારતીય કૃષિ સંશોધન સંસ્થા ખાતે એક ખાસ કૃષિ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેશે. પ્રધાનમંત્રી ખેડૂતો સાથે વાર્તાલાપ કરશે અને ત્યારબાદ એક જાહેર કાર્યક્રમમાં ભાગ લેશે, જ્યાં તેઓ આ પ્રસંગે સભાને સંબોધિત કરશે.

આ કાર્યક્રમ ખેડૂત કલ્યાણ, કૃષિ સ્વનિર્ભરતા અને ગ્રામીણ માળખાગત સુવિધાઓને મજબૂત બનાવવા પ્રત્યે પ્રધાનમંત્રીની સતત પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂકે છે. તે આધુનિક કૃષિ પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન આપવા, ખેડૂતોને ટેકો આપવા અને ખેડૂત-કેન્દ્રિત પહેલમાં મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નોની ઉજવણી કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.

પ્રધાનમંત્રી કૃષિ ક્ષેત્રમાં બે મુખ્ય યોજનાઓ શરૂ કરશે, જેનો ખર્ચ 35440 કરોડ રૂપિયા છે. તેઓ પ્રધાનમંત્રી ધન ધાન્ય કૃષિ યોજના શરૂ કરશે જેનો ખર્ચ 24000 કરોડ રૂપિયા છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય કૃષિ ઉત્પાદકતા વધારવા, પાક વૈવિધ્યકરણ અને ટકાઉ કૃષિ પદ્ધતિઓ અપનાવવા, પંચાયત અને બ્લોક સ્તરે લણણી પછીના સંગ્રહને વધારવા, સિંચાઈ સુવિધાઓમાં સુધારો કરવા અને પસંદ કરેલા 100 જિલ્લાઓમાં લાંબા ગાળાના અને ટૂંકા ગાળાના ધિરાણની ઉપલબ્ધતાને સરળ બનાવવાનો છે.

પ્રધાનમંત્રી કઠોળમાં આત્મનિર્ભરતા માટેનું મિશન પણ શરૂ કરશે, જેનો ખર્ચ રૂ. 11440 કરોડ થશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય કઠોળના ઉત્પાદકતા સ્તરમાં સુધારો, કઠોળની ખેતી હેઠળનો વિસ્તાર વધારવા, મૂલ્ય શૃંખલા - ખરીદી, સંગ્રહ, પ્રક્રિયા - ને મજબૂત બનાવવા અને નુકસાન ઘટાડવાનો છે.

પ્રધાનમંત્રી કૃષિ, પશુપાલન, મત્સ્યઉદ્યોગ અને ખાદ્ય પ્રક્રિયા ક્ષેત્રોમાં રૂ. 5450 કરોડથી વધુના પ્રોજેક્ટ્સનું ઉદ્ઘાટન અને રાષ્ટ્રને સમર્પિત કરશે, જ્યારે લગભગ રૂ. 815 કરોડના વધારાના પ્રોજેક્ટ્સનો શિલાન્યાસ કરશે.

પ્રધાનમંત્રી દ્વારા ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવનારા પ્રોજેક્ટ્સમાં બેંગલુરુ અને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કૃત્રિમ ગર્ભાધાન તાલીમ કેન્દ્ર; અમરેલી અને બનાસ ખાતે શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર; રાષ્ટ્રીય ગોકુલ મિશન હેઠળ આસામમાં IVF લેબની સ્થાપના; મહેસાણા, ઇન્દોર અને ભીલવાડામાં દૂધ પાવડર પ્લાન્ટ; તેઝપુર, આસામ ખાતે પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજના હેઠળ ફિશ ફીડ પ્લાન્ટ; કૃષિ-પ્રક્રિયા ક્લસ્ટર્સ માટે માળખાગત સુવિધા, સંકલિત કોલ્ડ ચેઇન અને મૂલ્યવર્ધન માળખાગત સુવિધાઓ, વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

પ્રધાનમંત્રી જે પ્રોજેક્ટ્સનો શિલાન્યાસ કરશે તેમાં આંધ્રપ્રદેશના કૃષ્ણામાં ઇન્ટિગ્રેટેડ કોલ્ડ ચેઇન અને વેલ્યુ એડિશન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (ઇરેડિયેશન); ઉત્તરાખંડમાં ટ્રાઉટ ફિશરીઝ; નાગાલેન્ડમાં ઇન્ટિગ્રેટેડ એક્વા પાર્ક; પુડુચેરીના કરાઈકલમાં સ્માર્ટ અને ઇન્ટિગ્રેટેડ ફિશિંગ હાર્બર; અને ઓડિશાના હીરાકુડમાં અત્યાધુનિક ઇન્ટિગ્રેટેડ એક્વાપાર્કનો સમાવેશ થાય છે.

કાર્યક્રમ દરમિયાન, પ્રધાનમંત્રી નેશનલ મિશન ફોર નેચરલ ફાર્મિંગ, મૈત્રી ટેકનિશિયન અને પ્રાઇમરી એગ્રીકલ્ચર કોઓપરેટિવ ક્રેડિટ સોસાયટી (PACS) હેઠળ પ્રમાણિત ખેડૂતોને પ્રમાણપત્રોનું વિતરણ કરશે જે અનુક્રમે પ્રધાનમંત્રી કિસાન સમૃદ્ધિ કેન્દ્રો (PMKSKs) અને કોમન સર્વિસ સેન્ટર્સ (CSCs) માં રૂપાંતરિત થયા છે.

આ કાર્યક્રમ સરકારી પહેલ હેઠળ પ્રાપ્ત થયેલા મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નોને પણ ચિહ્નિત કરશે, જેમાં 10,000 FPOમાં 50 લાખ ખેડૂત સભ્યપદનો સમાવેશ થાય છે, જેમાંથી 1,100 FPO એ 2024-25માં ₹1 કરોડથી વધુનું વાર્ષિક ટર્નઓવર નોંધાવ્યું હતું. અન્ય સિદ્ધિઓમાં નેશનલ મિશન ફોર નેચરલ ફાર્મિંગ હેઠળ 50,000 ખેડૂતોનું પ્રમાણપત્ર સામેલ છે; 38000 MAITRIs (ગ્રામીણ ભારતમાં બહુહેતુક AI ટેકનિશિયન)નું પ્રમાણપત્ર; કોમ્પ્યુટરાઇઝેશન માટે 10000થી વધુ બહુહેતુક અને e-PACS ને મંજૂરી અને કાર્યરતીકરણ; અને PACS, ડેરી અને મત્સ્યઉદ્યોગ સહકારી મંડળીઓની રચના અને મજબૂતીકરણ. 10000થી વધુ PACS એ પ્રધાનમંત્રી કિસાન સમૃદ્ધિ કેન્દ્રો (PMKSK) અને કોમન સર્વિસ સેન્ટર્સ (CSC) તરીકે કાર્ય કરવા માટે તેમના કાર્યોને વૈવિધ્યીકરણ કર્યું છે.

કાર્યક્રમ દરમિયાન, પ્રધાનમંત્રી કઠોળની ખેતી કરતા ખેડૂતો સાથે વાર્તાલાપ કરશે, જેમણે કૃષિ, પશુપાલન અને મત્સ્યઉદ્યોગમાં મૂલ્ય શૃંખલા-આધારિત અભિગમ સ્થાપિત કરવાના હેતુથી વિવિધ સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવ્યો છે. આ ખેડૂતોને ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો (FPOs) માં સભ્યપદ અને કૃષિ માળખાગત ભંડોળ હેઠળની સહાયથી પણ લાભ થયો છે.

SM/IJ/GP/JD