CJI શ્રી બી.આર. ગવઈજી, ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંતજી, ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથજી, કેન્દ્રમાં મારા સાથીદાર, અર્જુન રામ મેઘવાલજી, સુપ્રીમ કોર્ટના અન્ય માનનીય ન્યાયાધીશો, ઉચ્ચ ન્યાયાલયોના મુખ્ય ન્યાયાધીશો, દેવીઓ અને સજ્જનો,

આ મહત્વપૂર્ણ અવસરે તમારા બધાની વચ્ચે હાજર રહેવું મારા માટે સૌભાગ્યની વાત છે. કાનૂની સહાય વિતરણ મિકેનિઝમને મજબૂત બનાવવા અને કાનૂની સેવા દિવસ સાથે સંકળાયેલ આ કાર્યક્રમ આપણી ન્યાયિક પ્રણાલીને નવી શક્તિ આપશે. હું તમને 20મા રાષ્ટ્રીય પરિષદ માટે શુભકામનાઓ પાઠવું છું. મને કહેવામાં આવ્યું છે કે તમે આજે સવારથી આ કાર્યમાં રોકાયેલા છો, તેથી હું તમારો વધુ સમય નહીં લઉં. હું અહીં હાજર મહાનુભાવો, ન્યાયતંત્રના સભ્યો અને કાનૂની સેવા અધિકારીઓને અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

જ્યારે ન્યાય બધાને સમયસર મળે છે અને સામાજિક કે નાણાકીય પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં લીધા વિના દરેક વ્યક્તિ સુધી પહોંચે છે, ત્યારે જ તે સામાજિક ન્યાયનો પાયો બને છે. ન્યાયની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરવામાં કાનૂની સહાય મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. રાષ્ટ્રીય સ્તરથી તાલુકા સ્તર સુધી, કાનૂની સેવા સત્તામંડળ ન્યાયતંત્ર અને સામાન્ય માણસ વચ્ચે સેતુ તરીકે કાર્ય કરે છે. મને સંતોષ છે કે આજે, લોક અદાલતો અને પ્રી-લિટિગેશન સમાધાન દ્વારા, લાખો વિવાદોનો ઉકેલ ઝડપથી, સૌહાર્દપૂર્ણ રીતે અને ઓછા ખર્ચે થઈ રહ્યો છે. ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ કાનૂની સહાય સંરક્ષણ પરિષદ પ્રણાલી હેઠળ, ફક્ત ત્રણ વર્ષમાં લગભગ 800,000 ફોજદારી કેસોનો ઉકેલ લાવવામાં આવ્યો છે. આ સરકારી પ્રયાસોએ દેશના ગરીબ, દલિતો, પીડિતો, શોષિત અને વંચિત લોકો માટે ન્યાયની સરળતા સુનિશ્ચિત કરી છે.

મિત્રો,

છેલ્લા 11 વર્ષોમાં, અમારું ધ્યાન સતત ઇઝી ઓફ ડુંઈગ બિઝનેસ અને ઈઝી ઓફ લિવિંગ પર અવિરતપણે કેન્દ્રિત થઈ રહ્યું છે, અને અમે તેમને મજબૂત બનાવવા માટે પગલાં લઈ રહ્યા છીએ. વ્યવસાયો માટે 40,000 થી વધુ બિનજરૂરી પાલન દૂર કરવામાં આવ્યા છે. જન વિશ્વાસ કાયદા દ્વારા 3,400થી વધુ કાનૂની કલમોને ગુનાહિત શ્રેણીમાંથી દૂર કરવામાં આવી છે. 1,500 થી વધુ અપ્રસ્તુત અને જૂના કાયદાઓ રદ કરવામાં આવ્યા છે. દાયકાઓથી અસ્તિત્વમાં રહેલા કાયદાઓનું સ્થાન હવે ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા દ્વારા લેવામાં આવ્યું છે.

અને મિત્રો,

જેમ મેં પહેલા કહ્યું હતું તેમ, ઇઝી ઓફ ડુંઈગ બિઝનેસ અને ઈઝી ઓફ લિવિંગ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે ન્યાયની સરળતા પણ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, ઇઝી ઓફ જસ્ટિસ વધારવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. અને આગળ વધતા, આપણે આ દિશામાં વધુ ઝડપથી આગળ વધીશું.

મિત્રો,

 

આ વર્ષે રાષ્ટ્રીય કાનૂની સેવા સત્તામંડળ, NALSA ની 30મી વર્ષગાંઠ છે. આ ત્રણ દાયકાઓમાં, NALSA એ ન્યાયતંત્રને દેશના ગરીબ નાગરિકો સાથે જોડવા માટે નોંધપાત્ર પ્રયાસો કર્યા છે. કાનૂની સેવા સત્તામંડળોનો સંપર્ક કરતા લોકોમાં ઘણીવાર સંસાધનો, પ્રતિનિધિત્વ અને ક્યારેક આશાનો પણ અભાવ હોય છે. આશા અને સમર્થન પૂરું પાડવું એ "સેવા" શબ્દનો સાચો અર્થ છે, અને આ NALSA ના નામમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. તેથી, મને વિશ્વાસ છે કે દરેક સભ્ય ધીરજ અને વ્યાવસાયિકતા સાથે પોતાનું કાર્ય ચાલુ રાખશે.

મિત્રો,

આજે, અમે NALSA ના કોમ્યુનિટી મેડિયેશન ટ્રેનિંગ મોડ્યુલનો પ્રારંભ કરી રહ્યા છીએ. આ દ્વારા, અમે સંવાદ અને સર્વસંમતિ દ્વારા વિવાદોનું નિરાકરણ કરવાની પ્રાચીન ભારતીય પરંપરાને પુનર્જીવિત કરી રહ્યા છીએ. ગ્રામ પંચાયતોથી લઈને ગામના વડીલો સુધી, મધ્યસ્થી હંમેશા આપણી સભ્યતાનો એક ભાગ રહી છે. નવો મધ્યસ્થી કાયદો આ પરંપરાને આગળ ધપાવી રહ્યો છે અને તેને આધુનિક સ્વરૂપ આપી રહ્યો છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ તાલીમ મોડ્યુલ સમુદાય મધ્યસ્થી માટે સંસાધનો બનાવશે જે વિવાદોનું નિરાકરણ કરવામાં, સંવાદિતા જાળવવામાં અને મુકદ્દમા ઘટાડવામાં મદદ કરશે.

મિત્રો,

ટેકનોલોજી ચોક્કસપણે એક વિક્ષેપકારક શક્તિ છે. પરંતુ જો તેમાં લોકો તરફી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે, તો તે જ ટેકનોલોજી લોકશાહીકરણ માટે એક બળ બની જાય છે. આપણે જોયું છે કે UPI એ ડિજિટલ ચુકવણીમાં કેવી રીતે ક્રાંતિ લાવી. આજે, નાનામાં નાના વિક્રેતાઓ પણ ડિજિટલ અર્થતંત્રનો ભાગ બન્યા છે. ગામડાઓ લાખો કિલોમીટર ઓપ્ટિકલ ફાઇબર દ્વારા જોડાયેલા છે. થોડા અઠવાડિયા પહેલા, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લગભગ 100,000 મોબાઇલ ટાવર એકસાથે કાર્યરત કરવામાં આવ્યા હતા. આનો અર્થ એ છે કે ટેકનોલોજી સમાવેશ અને સશક્તિકરણ માટેનું માધ્યમ બની રહી છે. ન્યાય વિતરણમાં ઇ-કોર્ટ્સ પ્રોજેક્ટ પણ આનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. તે દર્શાવે છે કે ટેકનોલોજી ન્યાયિક પ્રક્રિયાઓને કેવી રીતે આધુનિક અને માનવીય બનાવી શકે છે. ઈ-ફાઇલિંગથી લઈને ઇલેક્ટ્રોનિક સમન્સ સેવા, વર્ચ્યુઅલ સુનાવણીથી લઈને વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ સુધી, ટેકનોલોજીએ બધું જ સરળ બનાવ્યું છે. આનાથી ન્યાયનો માર્ગ સરળ બન્યો છે. જેમ તમે બધા જાણો છો, આ પ્રોજેક્ટના ત્રીજા તબક્કાનું બજેટ વધારીને ₹7,000 કરોડથી વધુ કરવામાં આવ્યું છે. આ આ પ્રોજેક્ટ પ્રત્યે સરકારની મજબૂત પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.

મિત્રો,

આપણે બધા કાનૂની જાગૃતિનું મહત્વ પણ જાણીએ છીએ. ગરીબ વ્યક્તિ જ્યાં સુધી પોતાના અધિકારો જાણતો નથી, કાયદાને સમજતો નથી અને વ્યવસ્થાની જટિલતાઓથી ડરતો નથી ત્યાં સુધી તે ન્યાય મેળવી શકતો નથી. તેથી, સંવેદનશીલ જૂથો, મહિલાઓ અને વૃદ્ધોમાં કાનૂની જાગૃતિ વધારવી એ આપણી પ્રાથમિકતા છે. તમે બધા અને આપણી અદાલતો આ દિશામાં સતત પ્રયાસ કરી રહ્યા છો. મારું માનવું છે કે આપણા યુવાનો, ખાસ કરીને કાયદાના વિદ્યાર્થીઓ, આમાં પરિવર્તનકારી ભૂમિકા ભજવી શકે છે. જો કાયદાના યુવાન વિદ્યાર્થીઓને ગરીબ અને ગ્રામીણ લોકો સાથે જોડાવા, તેમના કાનૂની અધિકારો અને કાનૂની પ્રક્રિયાઓ સમજાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે, તો તે તેમને સમાજના ધબકારાને સીધી રીતે અનુભવવાની તક આપશે. સ્વ-સહાય જૂથો, સહકારી સંસ્થાઓ, પંચાયતી રાજ સંસ્થાઓ અને અન્ય મજબૂત પાયાના નેટવર્ક સાથે કામ કરીને, આપણે કાનૂની જ્ઞાન દરેક ઘરઆંગણે પહોંચાડી શકીએ છીએ.

મિત્રો,

કાનૂની સહાય સાથે સંબંધિત એક બીજું પાસું છે જેની હું વારંવાર ચર્ચા કરું છું: ન્યાયની ભાષા એવી હોવી જોઈએ જે ન્યાય શોધનાર વ્યક્તિ સમજે. કાયદા બનાવતી વખતે આ ધ્યાનમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે લોકો કાયદાને પોતાની ભાષામાં સમજે છે, ત્યારે તે વધુ સારી રીતે પાલન તરફ દોરી જાય છે અને મુકદ્દમા ઘટાડે છે. વધુમાં, ચુકાદાઓ અને કાનૂની દસ્તાવેજો સ્થાનિક ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ કરાવવા જરૂરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે 80,000 થી વધુ ચુકાદાઓનો 18 ભારતીય ભાષાઓમાં અનુવાદ કરવાની પહેલ કરી છે તે ખરેખર પ્રશંસનીય છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ પ્રયાસ ઉચ્ચ અદાલતો અને જિલ્લા સ્તરે ચાલુ રહેશે.

મિત્રો,

જેમ જેમ આપણે વિકસિત ભારત તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ, તેમ તેમ હું કાનૂની વ્યવસાય, ન્યાયિક સેવાઓ અને સંકળાયેલા તમામ લોકોને વિનંતી કરું છું કે તેઓ કલ્પના કરે કે જ્યારે આપણે પોતાને વિકસિત રાષ્ટ્ર કહીએ છીએ ત્યારે આપણી ન્યાય વિતરણ વ્યવસ્થા કેવી દેખાશે. આપણે તે દિશામાં સાથે મળીને આગળ વધવું જોઈએ. હું NALSA, સમગ્ર કાનૂની સમુદાય અને ન્યાય વિતરણ સાથે સંકળાયેલા તમામ લોકોને હૃદયપૂર્વક અભિનંદન આપું છું. ફરી એકવાર, હું તમને બધાને આ કાર્યક્રમ માટે શુભકામનાઓ પાઠવું છું અને તમારી વચ્ચે રહેવાની તક આપવા બદલ તમારા બધાનો ખૂબ ખૂબ આભારી છું. આભાર.

IJ/BS/GP/JD

(Release ID: 2187940) Visitor Counter : 4