કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહ સોમવાર, 17 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ ફરીદાબાદ, હરિયાણામાં ઉત્તરીય ઝોનલ કાઉન્સિલની 32મી બેઠકની અધ્યક્ષતા કરશે. ઉત્તરીય ઝોનલ કાઉન્સિલમાં હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, પંજાબ, રાજસ્થાન, દિલ્હી, જમ્મુ અને કાશ્મીર, લદ્દાખ અને ચંદીગઢ રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનો સમાવેશ થાય છે. ભારત સરકાર, રાજ્ય સરકારો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ કાઉન્સિલની બેઠકમાં ભાગ લેશે. આ બેઠકનું આયોજન હરિયાણા સરકાર દ્વારા આયોજિત ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલયના આંતર-રાજ્ય પરિષદ સચિવાલય દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે.

રાજ્ય પુનર્ગઠન અધિનિયમ, 1956ની કલમ 15 થી 22 હેઠળ ઉત્તરીય ઝોનલ કાઉન્સિલ સહિત પાંચ ઝોનલ કાઉન્સિલની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રી શ્રી અમિત શાહ ઉત્તરીય ઝોનલ કાઉન્સિલના અધ્યક્ષ છે અને હરિયાણાના મુખ્યમંત્રી તેના ઉપાધ્યક્ષ છે. સભ્ય રાજ્યોમાંથી એકના મુખ્યમંત્રીને વાર્ષિક ધોરણે કાઉન્સિલના ઉપાધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટવામાં આવે છે. ઝોનલ કાઉન્સિલમાં ઉત્તરીય ક્ષેત્રના દરેક રાજ્યના મુખ્યમંત્રીઓ અને બે વરિષ્ઠ મંત્રીઓ હોય છે, અને ઉત્તરીય ક્ષેત્રના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના ઉપરાજ્યપાલો, મુખ્યમંત્રીઓ અને વહીવટકર્તાઓ સભ્યો તરીકે હોય છે. પ્રાદેશિક પરિષદે મુખ્ય સચિવોના સ્તરે એક સ્થાયી સમિતિની પણ રચના કરી છે. રાજ્યો દ્વારા પ્રસ્તાવિત મુદ્દાઓને સૌપ્રથમ પ્રાદેશિક પરિષદની સ્થાયી સમિતિ સમક્ષ ચર્ચા માટે રજૂ કરવામાં આવે છે, ત્યારબાદ બાકીના મુદ્દાઓને પ્રાદેશિક પરિષદની બેઠકમાં વિચારણા માટે રજૂ કરવામાં આવે છે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સહકારી સંઘવાદ પર આધારિત ટીમ ભારતની કલ્પના કરી છે અને પ્રાદેશિક પરિષદો આ ધ્યેય તરફ નોંધપાત્ર યોગદાન આપી રહ્યા છે. પ્રાદેશિક પરિષદો "મજબૂત રાજ્યો એક મજબૂત રાષ્ટ્ર બનાવે છે"ની ભાવનામાં કાર્ય કરે છે. તેઓ બે કે તેથી વધુ રાજ્યો, અથવા કેન્દ્ર અને રાજ્યોને અસર કરતા મુદ્દાઓ પર સંવાદ અને ચર્ચા માટે એક માળખાગત પદ્ધતિ પૂરી પાડે છે, અને તેના દ્વારા પરસ્પર સહયોગ વધારવા માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે.

પ્રાદેશિક પરિષદોની ભૂમિકા સલાહકારી છે, પરંતુ વર્ષોથી, તેઓ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પરસ્પર સમજણ અને સહકારના સ્વસ્થ બંધનને પ્રોત્સાહન આપવામાં મહત્વપૂર્ણ પરિબળ સાબિત થયા છે. છેલ્લા અગિયાર વર્ષોમાં (જૂન 2014થી અત્યાર સુધી) તમામ રાજ્ય સરકારો, કેન્દ્રીય મંત્રાલયો અને વિભાગોના સહયોગથી વિવિધ પ્રાદેશિક પરિષદો અને તેમની સ્થાયી સમિતિઓની કુલ 63 બેઠકો યોજાઈ છે.

પ્રાદેશિક પરિષદો કેન્દ્ર અને સભ્ય રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે, સભ્ય રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે અને પ્રદેશની અંદર મુદ્દાઓ અને વિવાદોના ઉકેલ અને પ્રગતિ માટે એક ઉત્તમ પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે. આ પરિષદો રાષ્ટ્રીય મહત્વના વ્યાપક મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરે છે જેમાં મહિલાઓ અને બાળકો સામે બળાત્કારના કેસોના ઝડપી ટ્રાયલ અને નિકાલ માટે ફાસ્ટ ટ્રેક સ્પેશિયલ કોર્ટ (FTSC)નો અમલ, દરેક ગામની નિર્ધારિત ત્રિજ્યામાં બેંકિંગ સુવિધાઓ પૂરી પાડવી, ઇમરજન્સી સપોર્ટ સિસ્ટમ (ERSS-112)નો અમલ અને પ્રાદેશિક સ્તરે પોષણ, શિક્ષણ, આરોગ્ય, વીજ સુધારા, શહેરી આયોજન, સહકારી પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવા વગેરે સહિત સામાન્ય હિતના વિવિધ મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે.

SM/NP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com