#IFFIWood, 23 નવેમ્બર 2025

‘સ્વતંત્ર સિનેમા દ્વારા વૈશ્વિક ભારત: એક મહિલા પેનલ’ શીર્ષકવાળી પેનલ ચર્ચામાં ચાર આકર્ષક અવાજો એકસાથે આવ્યા — અભિનેત્રી-ફિલ્મ નિર્માતા રજની બાસુમાતરી, સિનેમેટોગ્રાફર ફૌઝિયા ફાતિમા, અભિનેત્રી-ફિલ્મ નિર્માતા રેચલ ગ્રિફિથ્સ, અને અભિનેત્રી-ફિલ્મ નિર્માતા મીનાક્ષી જયન. આ વાતચીતમાં શોધ કરવામાં આવી કે મહિલાઓની રચનાત્મક અને વ્યક્તિગત યાત્રાઓ સ્વતંત્ર સિનેમાના ભવિષ્યને કેવી રીતે આકાર આપી રહી છે.

આ ચર્ચાની શરૂઆત મહિલાઓના ફિલ્મ નિર્માણના નિર્ણાયક તત્વ તરીકે સહાનુભૂતિ પરના પ્રતિબિંબોથી થઈ. ફૌઝિયાએ વાત કરી કે કેવી રીતે વિચારના તણખાથી લઈને અંતિમ ફ્રેમ સુધીની સમગ્ર રચનાત્મક પ્રક્રિયા સહાનુભૂતિમાં ગ્રાઉન્ડ થયેલી છે, જે ફિલ્મ નિર્માતાઓને સ્થાનિક કથાઓને વૈશ્વિક પડઘો ધરાવતી વાર્તાઓમાં પરિવર્તિત કરવા સક્ષમ બનાવે છે. રજનીએ ઉમેર્યું કે મહિલાઓ ઘણીવાર જીવનની નાની-નાની વિગતોની નોંધ લે છે, અને આ સૂક્ષ્મ અવલોકનો જ તેમની ફિલ્મોને એવી વાર્તાઓને અવાજ આપવા દે છે જે કદાચ કહેવાયા વિના રહી

આજે મહિલાનું વર્ચસ્વ ઉદ્યોગમાં વધ્યું છે. રેચલે શેર કર્યું કે તેના પોતાના ઉદ્યોગમાં મહિલા સિનેમેટોગ્રાફરો અને નિર્માતાઓની વધતી સંખ્યા છે. ફૌઝિયાએ ઇન્ડિયન વુમન સિનેમેટોગ્રાફર્સ કલેક્ટિવના ઉત્ક્રાંતિની વાત કરી, જે 2017 માં થોડા સભ્યો સાથે શરૂ થયું હતું અને હવે જુનિયરથી લઈને સિનિયર્સ સુધીના સભ્યો સુધી વિકસ્યું છે. તેણે સમજાવ્યું કે આ કલેક્ટિવ કેવી રીતે માર્ગદર્શન અને સહયોગને પ્રોત્સાહન આપે છે, જે મહિલાઓને ઉદ્યોગમાં લાંબા સમયથી જરૂરી એવું સહાયક વાતાવરણ પૂરું પાડે છે. તેણીએ IFFIમાં મહિલા સિનેમેટોગ્રાફરોની હાજરીની પણ પ્રશંસા કરી, શેલી શર્માની 'વિમુક્તિ'માંની કલા અને અર્ચના ઘાંગરેકરની 'શેપ ઑફ મોમો'માંની કલાના વખાણ કર્યા.

રજનીએ યાદ કર્યું કે કેવી રીતે, બે વર્ષ પહેલાં, તેણીને તેના પોતાના પ્રોજેક્ટ માટે આ કલેક્ટિવમાંથી એક સિનેમેટોગ્રાફરનો સંદર્ભ આપવામાં આવ્યો હતો, જે આવા નેટવર્ક્સની અસરની પુષ્ટિ કરે છે. મીનાક્ષીએ કેરળ રાજ્ય સરકાર દ્વારા સમર્થિત પહેલ પર પ્રકાશ પાડ્યો જે મહિલાઓ દ્વારા બનાવવામાં આવેલી ફિલ્મોને ભંડોળ આપે છે, અને શેર કર્યું કે તેણીની ફિલ્મ 'વિક્ટોરિયા' આ તકમાંથી વિકસિત થઈ છે. ફૌઝિયા, જે મહિલા-નેતૃત્વવાળી ફિલ્મોને ટેકો આપતી આ કેરળ રાજ્ય સરકારની પહેલ માટેની પ્રથમ પસંદગી પેનલમાં સેવા આપી હતી, તેમણે મહિલાઓના નામે પ્રોજેક્ટ્સ સબમિટ કરતા પુરુષો વિશેની ચિંતાઓ તરફ ધ્યાન દોર્યું, જે સતત જાગૃતિની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે.

ત્યારબાદ પેનલિસ્ટોએ ફિલ્મ નિર્માણને વ્યક્તિગત જીવન સાથે સંતુલિત કરવાના પડકારો તરફ ધ્યાન દોર્યું. રેચલે ત્રણ બાળકોનો ઉછેર કરતી વખતે ઉદ્યોગને સંચાલિત કરવા વિશે સ્પષ્ટપણે વાત કરી, મહિલાઓને ટેકો આપવા માટે વૈકલ્પિક કાર્ય સપ્તાહ જેવા મોડેલો સૂચવ્યા. ફૌઝિયાએ માતૃત્વ પછી પોતાની કલામાં પાછા ફરવાની મુશ્કેલી શેર કરી અને આભાર વ્યક્ત કર્યો કે તેણીની કારકિર્દી ચાલુ રહી શકી, ખાસ કરીને વિજય સેતુપતિને દર્શાવતી તેણીની આગામી કોમર્શિયલ મૂવી 'ટ્રેન' સાથે.

અભિનેતાઓ કેવી રીતે ઓન-સેટ કથાઓને આકાર આપે છે તે પ્રશ્ન પર, મીનાક્ષીએ નોંધ્યું કે નવા આવનારાઓમાં ઘણીવાર તેમના સહયોગીઓને પસંદ કરવાની સ્વતંત્રતાનો અભાવ હોય છે, પરંતુ જેમ જેમ તેણીની કારકિર્દી વધતી જાય છે તેમ તેમ તે વધુ મહિલા ફિલ્મ નિર્માતાઓ સાથે કામ કરવાની આશા રાખે છે. રજનીએ અવલોકન કર્યું કે OTT પ્લેટફોર્મ્સે મહિલાઓ માટે ઉપલબ્ધ ભૂમિકાઓના પ્રકારોનો વિસ્તાર કર્યો છે, તેમને વધુ ઊંડાણ અને હાજરી આપી છે. ફૌઝિયાએ ઉમેર્યું કે વધુ મહિલા કલાકારો હવે પ્રોડક્શનમાં આવી રહી છે, જે રચનાત્મક નિર્ણય લેનારાઓના વર્તુળને વિસ્તૃત કરી રહી છે. મીનાક્ષીએ પોતે પણ એક દિવસ ફિલ્મોનું નિર્માણ કરવાની પોતાની ઇચ્છા વિશે વાત કરી, જ્યારે રેચલે હોલીવુડમાં મહિલા નિર્માતાઓની લાંબી હાજરી અને તેઓ જે અવરોધોને સતત નેવિગેટ કરે છે તેના પર પ્રતિબિંબિત કર્યું. રેચલે પગારની સમાનતા (Pay Parity) પર પણ ધ્યાન દોર્યું, નોંધ્યું કે અર્થપૂર્ણ પરિવર્તન માટે પુરુષોએ અસંતુલનને સ્વીકારવાની અને મહિલાઓ માટે નિષ્પક્ષતા સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રયાસોને ટેકો આપવાની જરૂર છે.

જ્યારે ચર્ચા લેખન અને પ્રક્રિયા તરફ વળી, ત્યારે રજનીએ તેની વાર્તાઓને સ્થાનિક વાસ્તવિકતાઓ અને તેના પ્રદેશ દ્વારા અનુભવાતા પેઢીગત પીડામાં ગ્રાઉન્ડ કરવાની વાત કરી. લિંગ ન્યાયની શોધ કરવા માટે તેણીની સૌથી તાજેતરની ફિલ્મમાં તમામ મહિલા કલાકારો છે. મીનાક્ષીએ ઉમેર્યું કે તેણીની મૂવી ‘વિક્ટોરિયા’ તમામ મહિલા કલાકારોની આસપાસ બનાવવામાં આવી હતી, એક પસંદગી જેણે સામાન્ય ફ્રેમને બદલી નાખી હોવાથી ઘણીવાર પ્રશ્નો ઊભા કર્યા હતા.

જેમ જેમ પેનલ ફિલ્મો બનાવવાની અને ટકાવી રાખવાની વાસ્તવિકતાઓ તરફ વળી, તેમ રેચલે નોંધ્યું કે ફિલ્મ નિર્માતાઓએ એવી વાર્તાઓ બનાવવી જોઈએ જે તેમના પ્રેક્ષકોને શોધી શકે, એ વિશ્વાસ રાખીને કે યોગ્ય કથા જે લોકો માટે છે તેમના સુધી પહોંચશે. રજનીએ ઉમેર્યું કે તેણીની ફિલ્મો નાના બજેટ પર બનાવવામાં આવી છે અને તેને મહિલા નિર્માતાઓ દ્વારા સમર્થન મળ્યું હતું, અને તેણીએ ખાતરી કરી કે તેઓ ક્યારેય નુકસાનનો સામનો ન કરે.

જેમ જેમ સત્ર તેના સમાપન તરફ પહોંચ્યું, તેમ પેનલિસ્ટોને પૂછવામાં આવ્યું કે તેઓ માને છે કે દરેક વ્યક્તિએ કઈ ફિલ્મો જોવી જોઈએ. રેચલે છોકરીઓની ઉજવણી માટે દંગલનું નામ આપ્યું; ફૌઝિયાએ ધ પાવર ઓફ ધ ડોગ પસંદ કરી; રજનીએ આર્ટિકલ 15 અને આઇ ઇન ધ સ્કાયની ભલામણ કરી; અને મીનાક્ષીએ ચિંતાના ચિત્રણ માટે શિવા બેબી પસંદ કરી, અને એક રમતિયાળ સ્મિત સાથે ઉમેર્યું કે તે તેની પોતાની ફિલ્મ ‘વિક્ટોરિયા’ની પણ ભલામણ કરશે.

સત્ર હૂંફ અને સંભાવનાની ક્ષણ પર સમાપ્ત થયું. મીનાક્ષીએ તેના પ્રગતિશીલ લેન્ડસ્કેપ માટે ઓસ્ટ્રેલિયન ફિલ્મ ઉદ્યોગની પ્રશંસા કરી અને એડીલેડ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલમાં જોયેલી એક ફિલ્મ યાદ કરી જેમાં તેણી અભિનય કરવા ઈચ્છતી હતી. રેચલે મિત્રતા સાથે જવાબ આપ્યો, સૂચવ્યું કે ચાર મહિલાઓ એક દિવસ સહયોગ કરી શકે છે, જેણે બપોરના ભાવનાને પકડી પાડી: મહિલાઓ સાથે મળીને નવા ભવિષ્યની કલ્પના કરી રહી છે, અને સ્વતંત્ર સિનેમા તે ભવિષ્યોની શરૂઆત માટે જગ્યા પ્રદાન કરી રહ્યું છે.

IFFI વિશે

1952માં જન્મેલો, ઇન્ટરનેશનલ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ ઓફ ઇન્ડિયા (IFFI) દક્ષિણ એશિયાના સિનેમાના સૌથી જૂના અને સૌથી મોટા ઉત્સવ તરીકે ગૌરવભેર ઊભો છે. નેશનલ ફિલ્મ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (NFDC), માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય, ભારત સરકાર અને એન્ટરટેઇનમેન્ટ સોસાયટી ઓફ ગોવા (ESG), ગોવા રાજ્ય સરકાર દ્વારા સંયુક્ત રીતે આયોજિત, આ ઉત્સવ એક વૈશ્વિક સિનેમેટિક પાવરહાઉસમાં વિકસ્યો છે — જ્યાં પુનઃસ્થાપિત ક્લાસિક્સ બોલ્ડ પ્રયોગોને મળે છે, અને સુપ્રસિદ્ધ માસ્ટ્રો નિર્ભય પ્રથમ-સમયના ફિલ્મ નિર્માતાઓ સાથે જગ્યા વહેંચે છે. જે વસ્તુ IFFI ને ખરેખર ચમકાવે છે તે તેનું વિદ્યુત મિશ્રણ છે — આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓ, સાંસ્કૃતિક પ્રદર્શનો, માસ્ટરક્લાસ, શ્રદ્ધાંજલિઓ, અને ઉચ્ચ-ઊર્જા WAVES ફિલ્મ બજાર, જ્યાં વિચારો, સોદાઓ અને સહયોગો ઉડાન ભરે છે. 20-28 નવેમ્બર દરમિયાન ગોવાના અદભૂત દરિયાકિનારાની પૃષ્ઠભૂમિ સામે યોજાયેલ, 56મી આવૃત્તિ ભાષાઓ, શૈલીઓ, નવીનતાઓ અને અવાજોના એક ચમકદાર સ્પેક્ટ્રમનું વચન આપે છે — વિશ્વ મંચ પર ભારતની સર્જનાત્મક પ્રતિભાનો એક ઇમર્સિવ ઉજવણીનું.

વધુ વિગત માટે અહીં ક્લીક કરો:

IFFI Website: https://www.iffigoa.org/

PIB’s IFFI Microsite: https://www.pib.gov.in/iffi/56new/

PIB IFFIWood Broadcast Channel: https://whatsapp.com/channel/0029VaEiBaML2AU6gnzWOm3F

X Handles: @IFFIGoa, @PIB_India, @PIB_Panaji

SM/BS/GP/JD