નાબાર્ડના ગ્રામીણ આર્થિક પરિસ્થિતિ અને લાગણી સર્વે (RECSS)નો આઠમો રાઉન્ડ છેલ્લા એક વર્ષમાં ગ્રામીણ માંગમાં વ્યાપક સુધારો, વધતી આવક અને સુધારેલ ઘરગથ્થુ સુખાકારીનો સ્પષ્ટ પુરાવો પૂરો પાડે છે. RECSS એ એક ઉચ્ચ-આવર્તન, દ્વિમાસિક મૂલ્યાંકન છે જે નાબાર્ડ સપ્ટેમ્બર 2024થી કરી રહ્યું છે.

આ સર્વે હવે એક સમૃદ્ધ, આખા વર્ષના ડેટાસેટ પ્રદાન કરે છે જે ભૂતકાળની પરિસ્થિતિઓ અને ભવિષ્યની ઘરગથ્થુ લાગણીઓ બંને ગ્રામીણ આર્થિક ફેરફારોનું વાસ્તવિક મૂલ્યાંકન સક્ષમ બનાવે છે.

ગયા એક વર્ષમાં ગ્રામીણ અર્થતંત્રના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો સ્પષ્ટપણે મજબૂત થયા છે. મજબૂત વપરાશ, વધતી આવક, ઘટતો ફુગાવો અને સ્વસ્થ નાણાકીય વર્તણૂક સાથે ગ્રામીણ ભારત સકારાત્મક માર્ગ પર છે. સતત કલ્યાણકારી સમર્થન અને મજબૂત જાહેર રોકાણ આ ગતિને વધુ મજબૂત બનાવી રહ્યા છે.

મુખ્ય તારણો: ગ્રામીણ અર્થતંત્રમાં નોંધપાત્ર મજબૂતાઈ (સપ્ટેમ્બર 2024 - નવેમ્બર 2025)

1. વાસ્તવિક ખરીદ શક્તિ દ્વારા સંચાલિત વપરાશમાં વધારો

• ગયા વર્ષે લગભગ 80% ગ્રામીણ પરિવારોએ વપરાશમાં સતત વધારો નોંધાવ્યો હતો - જે વધતી જતી સમૃદ્ધિનો સંકેત છે.
• હવે વપરાશ માસિક આવકના 67.3% જેટલો છે, જે સર્વે શરૂ થયા પછીનો સૌથી મોટો હિસ્સો છે, અને GST દરોના તર્કસંગતકરણ દ્વારા આમાં મદદ મળી છે.

આ મજબૂત, વ્યાપક માંગને પ્રતિબિંબિત કરે છે - છૂટાછવાયા અથવા ચોક્કસ ક્ષેત્રો સુધી મર્યાદિત નહીં.

2. સર્વે શરૂ થયા પછી સૌથી વધુ આવક વૃદ્ધિ

• ગ્રામીણ પરિવારોના 42.2% લોકોની આવક વધી - બધા સર્વે રાઉન્ડમાં શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન.
• ફક્ત 15.7% લોકોની આવકમાં ઘટાડો નોંધાયો - અત્યાર સુધીનો સૌથી નીચો.
• ભવિષ્ય માટેનો અંદાજ ખૂબ જ મજબૂત છે: 75.9% લોકો આગામી વર્ષે આવકમાં વધારો થવાની અપેક્ષા રાખે છે - સપ્ટેમ્બર 2024 પછી અપેક્ષાનું ઉચ્ચતમ સ્તર

3. ગ્રામીણ રોકાણ પ્રવૃત્તિમાં તીવ્ર વધારો

• છેલ્લા એક વર્ષમાં 29.3% પરિવારોએ મૂડી રોકાણમાં વધારો કર્યો છે — જે અગાઉના તમામ રાઉન્ડ કરતાં વધુ છે, અને કૃષિ તેમજ બિન-કૃષિ ક્ષેત્રોમાં સંપત્તિ સર્જનમાં ફરી વધારો દર્શાવે છે।

• મૂડી રોકાણમાં આવતો આ વધારો ક્રેડિટના દબાણને કારણે નહીં, પરંતુ મજબૂત વપરાશ અને વધતી આવકના કારણે છે।

4. ઔપચારિક સ્ત્રોતોમાંથી ગ્રામીણ ધિરાણની પહોંચ સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચી

• ગ્રામીણ પરિવારોના 58.3% લોકોએ ફક્ત ઔપચારિક ધિરાણ સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ કર્યો - આ સર્વેક્ષણના તમામ તબક્કામાં સપ્ટેમ્બર 2024માં 48.7%ની સરખામણીમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી વધુ છે.
• જોકે, અનૌપચારિક ધિરાણનો હિસ્સો લગભગ 20% રહ્યો છે, જે ઔપચારિક ધિરાણ પ્રવેશને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે સતત પ્રયાસોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે.

5. સરકારી ટ્રાન્સફર નિર્ભરતા બનાવ્યા વિના માંગને ટેકો આપવાનું ચાલુ રાખે છે

• સરેરાશ માસિક આવકના 10% અસરકારક રીતે સબસિડીવાળા ખોરાક, વીજળી, પાણી, રસોઈ ગેસ, ખાતર, શાળા સહાય, પેન્શન, પરિવહન લાભો અને વધુ જેવા કલ્યાણકારી ટ્રાન્સફર દ્વારા પૂરક બને છે.
• કેટલાક પરિવારો માટે, ટ્રાન્સફર કુલ આવકના 20%થી વધુ છે જે આવશ્યક વપરાશ સહાય પૂરી પાડે છે અને ગ્રામીણ માંગને સ્થિર કરવામાં મદદ કરે છે.

6. ફુગાવાની ધારણા એક વર્ષમાં તેમના સૌથી નીચા સ્તરે આવી ગઈ

• સરેરાશ ફુગાવાની ધારણા ઘટીને 3.77% થઈ ગઈ, જે સર્વેક્ષણ શરૂ થયા પછી પહેલીવાર 4% થી નીચે આવી ગઈ.
• 84.2% ઉત્તરદાતાઓ ફુગાવાનો દર 5% કે તેથી ઓછો રહેવાની અપેક્ષા રાખે છે અને લગભગ 90% લોકો નજીકના ભવિષ્યમાં ફુગાવાનો દર 5% થી નીચે રહેવાની અપેક્ષા રાખે છે.
• ફુગાવામાં આ ઘટાડાથી વાસ્તવિક આવકમાં વધારો થયો છે, ખરીદ શક્તિમાં સુધારો થયો છે અને એકંદર સુખાકારીમાં વધારો થયો છે.

7. લોન ચુકવણી અને મૂડી રોકાણની સ્થિતિમાં સુધારો

• ઓછા ફુગાવા અને વ્યાજ દરમાં નરમાઈ સાથે, લોન ચુકવણી માટે ફાળવવામાં આવેલી આવકનો હિસ્સો પાછલા રાઉન્ડની તુલનામાં ઘટ્યો છે.
• ગયા વર્ષે, 29.3% ગ્રામીણ પરિવારોએ મૂડી રોકાણમાં વધારો કર્યો હતો, જે તમામ સર્વે રાઉન્ડમાં સૌથી વધુ છે.

8. ગ્રામીણ માળખાગત સુવિધાઓ અને મૂળભૂત સેવાઓને મજબૂત ટેકો મળ્યો

• ગ્રામીણ પરિવારોએ નીચેના સુધારાઓ પર ઉચ્ચ સંતોષ વ્યક્ત કર્યો:

• રસ્તા,
• શિક્ષણ,
• વીજળી,
• ત્યારબાદ પીવાનું પાણી અને આરોગ્ય સેવાઓ.

આ સુધારાઓ વધતી આવકને પૂરક બનાવે છે અને લાંબા ગાળાની સમૃદ્ધિમાં ફાળો આપે છે.

RECSS સર્વે વિશે      

નાબાર્ડનો ગ્રામીણ આર્થિક પરિસ્થિતિ અને ભાવના સર્વે સમગ્ર ભારતમાં દર બે મહિને હાથ ધરવામાં આવે છે. તે આવક, વપરાશ, ફુગાવો, ધિરાણ, રોકાણ અને અપેક્ષાઓ સંબંધિત જથ્થાત્મક સૂચકાંકો અને ઘરગથ્થુ ભાવના બંનેને કેપ્ચર કરે છે.

SM/IJ/BS/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com