મહાકવિ સુબ્રમણ્ય ભારતીની જન્મજયંતી પર, શિક્ષણ મંત્રાલયે આજે નવી દિલ્હીમાં રાષ્ટ્રીય બાલ ભવન ખાતે ભારતીય ભાષા ઉત્સવ 2025 નું આયોજન કર્યું, જેણે “અનેક ભાષાઓ, એક ભાવના” થીમ હેઠળ ભારતની સમૃદ્ધ ભાષાકીય વિવિધતાની ઉજવણી કરી. આદિજાતિ બાબતોના મંત્રાલય (MoTA) એ આ કાર્યક્રમમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો, જેમાં ભારતની આદિવાસી ભાષાઓની ઊંડાઈ, જીવંતતા અને સાંસ્કૃતિક મહત્વને પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું.

પ્રદર્શનના ભાગરૂપે, MoTA એ ઝારખંડ, ઓડિશા અને ગુજરાતની આદિવાસી સંશોધન સંસ્થાઓ (TRIs) તરફથી આદિવાસી ભાષાના પ્રકાશને દર્શાવતો એક વિશિષ્ટ સ્ટોલ સ્થાપિત કર્યો. આ પ્રદર્શનમાં આ રાજ્યોના આદિવાસી સમુદાયોની અનન્ય ભાષાકીય ઓળખ અને મૌખિક પરંપરાઓ દર્શાવવા માટે તૈયાર કરાયેલા શબ્દકોશો, પ્રાઇમર્સ, વાર્તા પુસ્તકો અને સંશોધન દસ્તાવેજોનો સમાવેશ થતો હતો.

MoTA સ્ટોલ પરનું એક મુખ્ય આકર્ષણ IIT દિલ્હીની ટીમ દ્વારા આદિ વાણી એપ્લિકેશનનું જીવંત નિદર્શન હતું, જે ભારતનું પ્રથમ AI-સંચાલિત આદિવાસી ભાષા અનુવાદક છે. આદિ વાણી એ ભારત સરકારના આદિજાતિ બાબતોના મંત્રાલય દ્વારા શરૂ કરાયેલ કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા (Artificial Intelligence)–સંચાલિત પહેલ છે, જે ભારતની આદિવાસી ભાષાઓ માત્ર ટકી રહે નહીં પણ સમૃદ્ધ થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે રચાયેલ છે. તે હિન્દી/અંગ્રેજી અને આદિવાસી ભાષાઓ વચ્ચે રીઅલ-ટાઇમ ટેક્સ્ટ અને સ્પીચ ટ્રાન્સલેશન સક્ષમ કરે છે, શરૂઆતી શીખનારાઓ અને વિદ્યાર્થીઓ માટે ઇન્ટરેક્ટિવ લર્નિંગ ટૂલ્સ પ્રદાન કરે છે, અને ભવિષ્યની પેઢીઓ માટે સ્વદેશી જ્ઞાન, લોકકથા અને સાંસ્કૃતિક વારસાનું ડિજિટલ રીતે સંરક્ષણ કરે છે. આ પહેલ તેની પહોંચ અને અસરને વિસ્તૃત કરવા માટે ડિજિટલ સાક્ષરતા, આરોગ્યસંભાળ અને સાંસ્કૃતિક સંરક્ષણના રાષ્ટ્રીય પ્રયાસો સાથે પણ સહયોગ કરે છે. તેના પ્રથમ તબક્કામાં, આદિ વાણી સંથાલી અને કુઇ (ઓડિશા), ભીલી (મધ્ય પ્રદેશ), મુંડારી (ઝારખંડ), ગોંડી (છત્તીસગઢ), અને ગારો (મેઘાલય) ને સમર્થન આપે છે, જેમાં ભવિષ્યનું વિસ્તરણ પ્રાદેશિક પ્રાથમિકતાઓ અને સમુદાયના પ્રતિસાદ દ્વારા માર્ગદર્શન મેળવશે. આ નિદર્શને મુલાકાતીઓને આકર્ષ્યા અને આદિવાસી ભાષાઓના સંરક્ષણ અને પ્રચારમાં ટેક્નોલોજીની પરિવર્તનકારી ભૂમિકા દર્શાવી, રીઅલ-ટાઇમ અનુવાદ દ્વારા તેમને વ્યાપક પ્રેક્ષકો માટે સુલભ બનાવ્યા.

આ કાર્યક્રમમાં દેશના વિવિધ પ્રદેશોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી શાળાઓ દ્વારા જીવંત સાંસ્કૃતિક પ્રદર્શન પણ જોવા મળ્યું. NESTS હેઠળ EMRS કાલસી (ઉત્તરાખંડ) ના વિદ્યાર્થીઓએ  નૃત્ય પ્રદર્શન અને આદિવાસી યુવાનોની સાંસ્કૃતિક ભાવના અને સામાજિક જાગૃતિને પ્રતિબિંબિત કરતું પ્રભાવશાળી શેરી નાટક રજૂ કર્યું.

એક નોંધપાત્ર એકતા પ્રદર્શનમાં, વિદ્યાર્થીઓએ 22 ભારતીય ભાષાઓમાં “વંદે માતરમ્” રજૂ કર્યું, જે રાષ્ટ્રને એકસાથે બાંધતી ભાષાકીય સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે. ભારતીય ભાષા ઉત્સવ 2025 એ ભારતની બહુભાષીય વારસાની ઉજવણી અને તેને મજબૂત કરવા માટેની પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃ પુષ્ટિ કરવા માટે સંસ્થાઓ, શિક્ષકો, સંશોધકો અને વિદ્યાર્થીઓને એકસાથે લાવ્યા. આદિજાતિ બાબતોના મંત્રાલયની ભાગીદારીએ ભારતની ભાષાકીય અને સાંસ્કૃતિક રચનાના અભિન્ન અંગ તરીકે આદિવાસી ભાષાઓના મહત્વને વધુ રેખાંકિત કર્યું.

SM/DK/GP/JD

 

(रिलीज़ आईडी: 2202672) आगंतुक पटल : 8