ભારતીય રેલવેએ તેના રેલ નેટવર્ક પર સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ કરવામાં પ્રભાવશાળી પ્રગતિ કરી છે. હાલમાં, 2,626 રેલવે સ્ટેશનો સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. આ વ્યાપક સ્કેલ પર અપનાવવાથી ઊર્જા ખર્ચ ઘટાડવામાં મદદ મળી રહી છે. તે સમગ્ર દેશમાં સ્વચ્છ અને વધુ ટકાઉ રેલવે કામગીરી તરફ સતત પરિવર્તનને પણ સમર્થન આપે છે.

ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં આ ગતિ વધુ વધી છે. નવેમ્બર સુધીમાં, સૌર નેટવર્કમાં 318 સ્ટેશનો ઉમેરવામાં આવ્યા છે. આ ઉમેરાઓ સાથે, સૌર-સંચાલિત રેલવે સ્ટેશનોની કુલ સંખ્યા 2,626 પર પહોંચી ગઈ છે.

રેલવેએ સ્વચ્છ ઊર્જાના ઉપયોગમાં એક મુખ્ય સીમાચિહ્ન હાંસલ કર્યું છે. નવેમ્બર 2025 સુધીમાં, તેણે તેની કામગીરી માટે 898 મેગાવોટ સૌર ઊર્જા કાર્યરત કરી છે. આ 2014 માં માત્ર 3.68 મેગાવોટથી ઘણો મોટો વધારો છે. તે 2014 ના સ્તર કરતાં લગભગ 244 ગણા વિસ્તરણને ચિહ્નિત કરે છે. કુલ કાર્યરત ક્ષમતામાંથી, 629 મેગાવોટ (લગભગ 70%) ટ્રેક્શન હેતુઓ માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે, જે ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેન કામગીરીને સીધો ટેકો આપે છે. બાકીનો 269 મેગાવોટ નોન-ટ્રેક્શન જરૂરિયાતો પૂરી કરે છે, જેમાં સ્ટેશન લાઇટિંગ, વર્કશોપ્સ, સર્વિસ બિલ્ડિંગ્સ અને રેલવે ક્વાર્ટર્સનો સમાવેશ થાય છે. સૌર ઊર્જાનો આ સંતુલિત ઉપયોગ પરંપરાગત ઊર્જા પરની નિર્ભરતા ઘટાડે છે. તે રેલવે કામગીરીની એકંદર કાર્યક્ષમતામાં પણ સુધારો કરે છે.

સ્ટેશનો, ઇમારતો અને રેલવેની જમીન પરના સૌર ઇન્સ્ટોલેશન્સ ભારતીય રેલવેની વધતી ઊર્જા જરૂરિયાતોને સ્વચ્છ અને ટકાઉ રીતે પૂરી કરી રહ્યા છે. આ પ્રયાસો ઊર્જા સુરક્ષામાં સુધારો કરી રહ્યા છે. તેઓ ડીકાર્બોનાઇઝેશન લક્ષ્યોને પણ સમર્થન આપે છે. આવા પગલાં 2030 સુધીમાં નેટ ઝીરો કાર્બન ઉત્સર્જન હાંસલ કરવાની ભારતીય રેલવેની પ્રતિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરે છે.

SM/DK/GP/JD