Press Information Bureau

2024-25 ମସିହାରେ ଉତ୍ପାଦନ 11.3 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି

ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଛଅ ଗୁଣରୁ ଅଧିକ ବଢ଼ିଲା

ମୁଖ୍ୟାଂଶ

ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ 2014–15ରେ 1.9 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ପ୍ରାୟ ଛଅ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 2024–25ରେ 11.3 ଲକ୍ଷ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି

ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ରପ୍ତାନି 2014–15ରେ 1,500 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ 127 ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 2024-25ରେ 2 ଲକ୍ଷ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି

ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ନିର୍ମାତା

ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ ଗତ 10 ବର୍ଷରେ 25 ଲକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି

ଭାରତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନରେ ପ୍ରାୟ ଛଅ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର କେବଳ ଏହାର ଶିଳ୍ପ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ବିସ୍ତାର କରିନାହିଁ ବରଂ ଗତ 10 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ 25 ଲକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। 2030-31 ସୁଦ୍ଧା 500 ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଘରୋଇ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଗଠନର ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସହିତ ଭାରତ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବରେ ଉଭା ହେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିଛି । ଏହା ଦେଶରେ ବିପୁଳ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହିତ ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ନବସୃଜନ କରିବ ।

ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ପରିଦୃଶ୍ୟ

ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଏବଂ ମେକ୍‌ ଇନ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ ଭଳି ଯୋଜନା ଦେଶରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଛି । ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ 2014–15ରେ 1.9 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ପ୍ରାୟ ଛଅ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 2024–25ରେ 11.3 ଲକ୍ଷ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ରପ୍ତାନି 38,000 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଆଠ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 3.27 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଗତ 10 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ 25 ଲକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଭାରତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2020-21 ଠାରୁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ 4 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ଏଫଡିଆଇ ପ୍ରବାହ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି। ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2024-25ରେ ଭାରତୀୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ସାମଗ୍ରୀର ଶ୍ରେଷ୍ଠ 5ଟି ରପ୍ତାନି ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳ ହେଉଛି ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ୟୁଏଇ, ନେଦରଲ୍ୟାଣ୍ଡସ, ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ଇଟାଲୀ।

ଉତ୍ପାଦନ ଆଧାରିତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ (ପିଏଲଆଇ) ଯୋଜନା ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ କରିବାର ସହଜତାରେ ଉନ୍ନତି ଭଳି ସହାୟକ ପଦକ୍ଷେପ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଯଥେଷ୍ଟ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ବେଳେ ଭାରତର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ କ୍ଷେତ୍ର ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଛି, ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିତା ବୃଦ୍ଧି କରିଛି ଏବଂ ବିଦେଶୀ ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି।

ମୋବାଇଲ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ରପ୍ତାନି

ଭାରତର ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ବିପ୍ଳବ ଜୀବନ ଏବଂ ଜୀବିକାକୁ ପୁନଃଆକାର ଦେଉଛି। 85 ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଭାରତୀୟ ପରିବାର ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ମାଲିକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ଡିଭାଇସ୍ ଆଜି ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ, ଶିକ୍ଷା, ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ସରକାରୀ ସେବା ପାଇଁ ଏକ ଉପକରଣ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ। ମୋବାଇଲ ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣର ମାଧ୍ୟମ ପାଲଟିଛି । ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ଉତ୍ପାଦନ 2014–15ରେ 18 ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ 2024–25ରେ 28 ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ 5.45 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ନିର୍ମାତା ହୋଇପାରିଛି। ଭାରତର ମୋବାଇଲ୍ ନିର୍ମାଣ ଶିଳ୍ପ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି - 2014 ରେ ମାତ୍ର 2ଟି ୟୁନିଟ୍ ଥିବା ବେଳେ ଆଜି ଏହା 300 ରୁ ଅଧିକ ୟୁନିଟ୍‌ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପ୍ରାୟ 100 କୋଟି ମୋବାଇଲର ସକ୍ରିୟ ବ୍ୟବହାର ସହିତ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ 330 ନିୟୁତ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଛି । ରପ୍ତାନି 127 ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, 2014-15ରେ 1,500 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ 2024-25 ରେ 2 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଭାରତ ମୋବାଇଲ୍ ଉତ୍ପାଦନରେ ପ୍ରାୟ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ହାସଲ କରିଛି । 2014-15ରେ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତାଗୁଡ଼ିକର 78 ପ୍ରତିଶତ ଆମଦାନୀ କରିବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଜି ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଉପକରଣ ଘରୋଇ ଭାବରେ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ ସ୍ୱଦେଶୀ ମୋବାଇଲ ଉତ୍ପାଦନରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି ।

ନିକଟରେ ଭାରତରେ ଇଣ୍ଡିଆ ମୋବାଇଲ କଂଗ୍ରେସ 2025କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ 150ରୁ ଅଧିକ ଦେଶରୁ 1.5 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପରିଦର୍ଶନ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ। ସେହିପରି 7ହଜାରରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିନିଧି, 800ରୁ ଅଧିକ ବକ୍ତା ଏବଂ 400 କମ୍ପାନୀ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ଏଥିରେ 1600ରୁ ଅଧିକ ମୋବାଇଲ ପ୍ରଯୁକ୍ତି, 5ଜି, 6ଜି, ଏଆଇ, ସ୍ମାର୍ଟ ମୋବିଲିଟି, ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, କ୍ବାଣ୍ଟମ କମ୍ପ୍ୟୁଟିଂ, ସବୁଜ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପ୍ରଦର୍ଶନୀ, ଆଲୋଚନା ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।

ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଏବେ ଆଧୁନିକ ଶିଳ୍ପର ମେରୁଦଣ୍ଡ ପାଲଟିଛି। ଘର ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କାରଖାନା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉପକରଣର ବ୍ୟବହାର ବଢ଼ୁଛି । ଟିଭି ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ୱାଶିଂମେସିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉପଭୋକ୍ତା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସର ଚାହିଦା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଛି । ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉପକରଣ, ଅଟୋମେଟିଭ୍‌ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ, ମେଡ଼ିକାଲ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନି ବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଭାରତ ସରକାର ଗୁରୁତ୍ଓ୍‌ବାରୋପ କରୁଛନ୍ତି। ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଏବଂ ଆଇଟି ହାର୍ଡୱେର ସମେତ 14ଟି ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପିଏଲଆଇ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି । ବୃହତ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଆଇଟି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପିଏଲଆଇ ଯୋଜନା ଦ୍ବାରା 13107 କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିବେଶ ଆସିଛି । 8.56 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଉତ୍ପାଦନ, 4.65 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରପ୍ତାନି ଏବଂ 1.35 ଲକ୍ଷ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉପକରଣ ଏବଂ ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ଉତ୍ପାଦନ ଲାଗି ସ୍ପେକ୍ସ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇ 25 ପ୍ରତିଶତ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦିଆଯାଉଛି । ସେହିପରି ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉପକରଣ ଉତ୍ପାଦନ ଯୋଜନା ଇସିଏମଏସରେ 22,919 କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟବରାଦ କରାଯାଇଛି। ଏହି ଯୋଜନାରେ 249ଟି ଆବେଦନ ମିଳିବା ସହିତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ଗୁଣ ଅଧିକ 1,15,351 ଟଙ୍କାର ନିବେଶ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟ 1,42,000 ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବ।

ଜାତୀୟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ନୀତିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଭାରତକୁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ସିଷ୍ଟମ ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ (ଇଏସଡିଏମ) ପାଇଁ ଏକ ବିଶ୍ୱ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବା। 2025 ସୁଦ୍ଧା ଇଏସଡିଏମ ରୁ 400 ବିଲିୟନ ଡଲାର ରାଜସ୍ୱ ହାସଲ କରିବାର ଯୋଜନା ରହିଛି । ନିରନ୍ତର ନବସୃଜନ ଏବଂ ନୀତିଗତ ସମର୍ଥନ ସହିତ, ଦେଶ 2030-31 ସୁଦ୍ଧା 500 ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଘରୋଇ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ହାସଲ କରିବାକୁ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଏବଂ ମୋବାଇଲ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ବିଶ୍ୱର ଅଗ୍ରଣୀ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହେବା ଲାଗି ଭାରତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି ।

*********

PS