Press Information Bureau

পাতনি

খাদ্য সুৰক্ষা হৈছে সকলো মানুহে সকলো সময়তে তেওঁলোকৰ খাদ্যৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু খাদ্যৰ পছন্দসমূহ পূৰণ কৰিব পৰাকৈ পৰ্যাপ্ত নিৰাপদ আৰু পুষ্টিকৰ খাদ্যৰ শাৰীৰিক আৰু অৰ্থনৈতিক সুবিধা লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰা। এই লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ কেৱল খাদ্যৰ পৰ্য্যাপ্ত উৎপাদনৰ লগতে ইয়াৰ ন্যায়সংগত বিতৰণো প্ৰয়োজনীয়।

উন্নত উৎপাদন নিশ্চিত কৰিবলৈ চৰকাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা মিছন (এন এফ এছ এম) ২০০৭-০৮ ত আৰম্ভ কৰিছিল। ইয়াৰ উদ্দেশ্য আছিল ভূমি সম্প্ৰসাৰণ আৰু উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধিৰ জৰিয়তে ধান, ঘেঁহু আৰু মাহজাতীয় শস্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰা, মাটিৰ উৰ্বৰতা আৰু উৎপাদনশীলতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰা, নিযুক্তিৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰা আৰু কৃষি স্তৰৰ অৰ্থনীতি বৃদ্ধি কৰা। ২০১৪-১৫ত, উৎপাদনশীলতা, মাটিৰ স্বাস্থ্য, আৰু কৃষকৰ উপাৰ্জনৰ ওপৰত গুৰুত্ব অব্যাহত ৰাখি মোটা খাদ্যশস্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ এন এফ এছ এম সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল। ২০২৪-২৫ত, খাদ্য উৎপাদন আৰু পুষ্টিৰ ওপৰত দ্বৈত গুৰুত্ব দি ইয়াক ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আৰু পুষ্টি অভিযান (এন এফ এছ এন এম) বুলি পুনৰ নামকৰণ কৰা হৈছিল। এন এফ এছ এন এম-ৰ অধীনত, ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহে কৃষকসকলক শস্য উৎপাদন আৰু সুৰক্ষা প্ৰযুক্তি, শস্য প্ৰণালী ভিত্তিক প্ৰদৰ্শন, নতুনকৈ মুকলি কৰা বীজৰ প্ৰকাৰ/হাইব্ৰিডৰ প্ৰমাণিত বীজৰ উৎপাদন আৰু বিতৰণ, সংহত পুষ্টি আৰু কীট ব্যৱস্থাপনা কৌশল, শস্য ঋতুত প্ৰশিক্ষণৰ জৰিয়তে কৃষকসকলৰ সামৰ্থ্য বৃদ্ধি আদিৰ দৰে সহায় আগবঢ়ায়।

যদিও এন এফ এছ এম/এন এফ এছ এন এম-এ কেন্দ্ৰীয় পুঁজিৰ বাবে অধিক খাদ্যশস্য উৎপাদন নিশ্চিত কৰে, ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এন এফ এছ এ), ২০১৩-এ তেওঁলোকৰ ন্যায়সংগত বিতৰণৰ নিশ্চয়তা দিয়ে। এন এফ এছ এ-এ আইনীভাৱে ৭৫ শতাংশ গ্ৰাম্য জনসংখ্যা আৰু ৫০ শতাংশ নগৰীয়া জনসংখ্যাক টিপিডিএছ-ৰ জৰিয়তে ৰাজসাহায্যযুক্ত (বৰ্তমান বিনামূলীয়া) খাদ্যশস্যৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে, যাতে দুৰ্বল পৰিয়ালে পৰ্যাপ্ত খাদ্য আৰু পুষ্টি লাভ কৰাটো নিশ্চিত হয়। একেলগে, এন এফ এছ এম/এন এফ এছ এন এম আৰু এন এফ এছ এ-য়ে ভাৰতৰ খাদ্য সুৰক্ষা পৰিকাঠামোৰ মেৰুদণ্ড গঠন কৰে, এটাই উৎপাদন চালিত কৰে, আনটোৱে বিতৰণ নিশ্চিত কৰে, যাৰ ফলত সামগ্ৰিক বিকাশ, বহনক্ষমতা আৰু পুষ্টি সুৰক্ষাৰ সৈতে উৎপাদনশীলতাৰ লাভ একত্ৰিত হয়।উৎপা

ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন আৰু টিপিডিএছ S

ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এন এফ এছ এ), ২০১৩-ৰ লক্ষ্য হৈছে গ্ৰাম্য জনসংখ্যাৰ ৭৫ শতাংশ আৰু নগৰীয়া জনসংখ্যাৰ ৫০ শতাংশলৈকে খাদ্যৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰা, যি ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল মতে ৮১.৩৫ কোটি লোকৰ বাবে প্ৰযোজ্য।

অত্যন্ত দৰিদ্ৰ লোকসকলৰ অন্ত্যোদয় অন্ন যোজনা (এএৱাই)ৰ অধীনত প্ৰতি মাহত ৩৫ কিলোগ্ৰাম খাদ্যশস্য পোৱাৰ অধিকাৰ থকাৰ বিপৰীতে অগ্ৰাধিকাৰপ্ৰাপ্ত পৰিয়ালবোৰ (পিএইচএইচ) আইনখনৰ অনুসূচী-১ত উল্লেখ কৰা সম মূল্যত (বৰ্তমান বিনামূলীয়া) প্ৰতি মাহে প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে ৫ কিলোগ্ৰাম খাদ্যশস্য পোৱাৰ অধিকাৰী।

কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে এনএফএছএৰ অধীনত ২০২৩ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি এএৱাই পৰিয়াল আৰু পিএইচএইচ হিতাধিকাৰীসকলক বিনামূলীয়াকৈ খাদ্যশস্য প্ৰদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। বিনামূলীয়া খাদ্যশস্য বিতৰণৰ সময়সীমা ২০২৪ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা পাঁচ বছৰৰ বাবে বৃদ্ধি কৰা হৈছে, যাৰ আনুমানিক বিত্তীয় ব্যয় হৈছে ১১.৮০ লাখ কোটি টকা, যি পুঁজি সম্পূৰ্ণৰূপে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ দ্বাৰা  যোগান ধৰা হয়।

২০২৫ চনৰ অক্টোবৰ মাহলৈকে এই আইনৰ অধীনত ১ কোটিৰো অধিক হিতাধিকাৰীয়ে বিনামূলীয়াকৈ খাদ্যশস্য লাভ কৰিছে।

এন এফ এছ এ-ৰ অধীনত, যোগ্য পৰিয়ালবোৰ টিপিডিএছ-ৰ জৰিয়তে খাদ্যশস্য লাভ কৰাৰ অধিকাৰী।

এই আইনখনে মানুহৰ জীৱন চক্ৰ অনুযায়ী খাদ্য আৰু পুষ্টিৰ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে, যাৰ ফলত মানুহে মৰ্যাদা সহকাৰে জীৱন যাপন কৰিবলৈ সুলভ মূল্যত পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ উন্নত মানৰ খাদ্য লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। এই আইনখনে গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ ৭৫% আৰু চহৰীয়া অঞ্চলৰ ৫০% জনসংখ্যা, অৰ্থাৎ দেশৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় দুই-তৃতীয়াংশ লোকক খাদ্যশস্য যেনে চাউল/ ঘেঁহু/ মোটা শস্য আইনখনৰ অনুসূচী-১ অনুসৰি নিৰ্ধাৰিত মূল্যত লাভ কৰাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, এই আইনখনে গৰ্ভৱতী মহিলা আৰু স্তন্যপান কৰোৱা মাতৃ আৰু ৬ মাহৰ পৰা ১৪ বছৰ বয়সৰ শিশুসকলক সংহত শিশু বিকাশ সেৱা (আইচিডিএছ) আৰু পিএম-পোষণ আঁচনিৰ অধীনত নিৰ্ধাৰিত পুষ্টিৰ নিয়ম অনুসৰি আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে। ৬ বছৰ পৰ্যন্ত বয়সৰ অপুষ্টিগ্ৰস্ত শিশুৰ বাবে উচ্চ পুষ্টিৰ নিয়ম নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। গৰ্ভৱতী মহিলা আৰু স্তন্যপান কৰোৱা মাতৃসকলে গৰ্ভধাৰণৰ সময়ত হোৱা মজুৰিৰ ক্ষতি পূৰণ কৰিবলৈ আৰু পুষ্টিৰ যোগান ধৰিবলৈ অতি কমেও ৬,০০০ টকাৰ নগদ মাতৃকালীন লাভালাভ লাভ কৰাৰ অধিকাৰী। নিৰ্দিষ্ট হিতাধিকাৰীসকলৰ মাজত পুষ্টিৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিবলৈ চৰকাৰে ২৫ জানুৱাৰী ২০২৩ তাৰিখৰ জাননীৰ জৰিয়তে আইনখনৰ অনুসূচী-২ত নিৰ্ধাৰিত পুষ্টিৰ নিয়মসমূহ সংশোধন কৰিছে।

লক্ষ্যভিত্তিক ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (টিপিডিএছ)ৰ ভূমিকা

এন এফ এছ এ-ৰ সুবিধাসমূহ কাৰ্য্যকৰীভাৱে নিৰ্ধাৰিত জনসংখ্যাৰ ওচৰলৈ যোৱাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ, লক্ষ্যভিত্তিক ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (টি পি ডি এছ)-এ ৰাজসাহায্যযুক্ত খাদ্যশস্যৰ বাবে প্ৰাথমিক বিতৰণ ব্যৱস্থা হিচাপে কাম কৰে। ই কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ চৰকাৰৰ যৌথভাৱে কাম কৰেঃ

• কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ, ভাৰতীয় খাদ্য নিগমৰ (এফ চি আই) নিৰ্ধাৰিত ডিপোলৈ খাদ্যশস্যৰ ক্ৰয়, আবণ্টন আৰু পৰিবহণৰ বাবে দায়বদ্ধ।
• ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ চৰকাৰসমূহে আন্তঃৰাজ্যিক আবণ্টন আৰু বিতৰণ পৰিচালনা কৰে, যোগ্য হিতাধিকাৰীসকলক চিনাক্ত কৰে, ৰেচন কাৰ্ড জাৰী কৰে, আৰু দক্ষ ডেলিভাৰী নিশ্চিত কৰিবলৈ ন্যায্য মূল্যৰ দোকানসমূহৰ (এফপিএছ) কাম-কাজ নিৰীক্ষণ কৰে।

এই পৰিকাঠামোৱে টিপিডিএছ-ৰ জৰিয়তে যোগ্য পৰিয়াল, বিশেষকৈ দৰিদ্ৰ আৰু দুৰ্বল লোকসকলৰ বাবে উচ্চ ৰাজসাহায্যযুক্ত খাদ্যশস্যৰ উপলভ্যতা নিশ্চিত কৰে।

এই আইনখনে অধিকাৰৰ বাবে দুটা শ্ৰেণীৰ পৰিয়ালক স্বীকৃতি দিয়েঃ

• অন্ত্যোদয় অন্ন যোজনা (এএ ৱাই) পৰিয়ালসমূহঃ এই পৰিয়ালসমূহ আটাইতকৈ দৰিদ্ৰশ্ৰেণীৰ। এএৱাই পৰিয়ালসমূহ প্ৰতি মাহে প্ৰতিটো পৰিয়ালৰ বাবে ৩৫ কেজি খাদ্যশস্যৰ অধিকাৰী।
• প্ৰাথমিক পৰিয়ালসমূহ (পিএইচএইচ): এই পৰিয়ালসমূহ প্ৰতি মাহে প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে ৫ কিলোগ্ৰাম খাদ্যশস্যৰ অধিকাৰী।

কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে এনএফএছএৰ অধীনত ২০২৩ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি এএৱাই পৰিয়াল আৰু পিএইচএইচ হিতাধিকাৰীসকলক বিনামূলীয়াকৈ খাদ্যশস্য প্ৰদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। বিনামূলীয়া খাদ্যশস্য বিতৰণৰ সময়সীমা ২০২৪ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা পাঁচ বছৰৰ বাবে বৃদ্ধি কৰা হৈছে, যাৰ আনুমানিক বিত্তীয় ব্যয় হৈছে ১১.৮০ লাখ কোটি টকা, যি সম্পূৰ্ণৰূপে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ দ্বাৰা যোগান ধৰা হয়।

টি ডি পি এছ-ৰ অধীনত হিতাধিকাৰীসকলৰ চিনাক্তকৰণ প্ৰক্ৰিয়া

টিপিডিএছ নিয়ন্ত্ৰণ আদেশ, ২০১৫-ৰ অধীনত, এন এফ এছ এ-ৰ হিতাধিকাৰীসকলৰ চিনাক্তকৰণ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ চৰকাৰৰ নেতৃত্বত এক অবিৰত প্ৰক্ৰিয়া। ইয়াৰ ভিতৰত সঠিক পৰিয়ালেহে লাভালাভ লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ অযোগ্য, ভুৱা বা নকল ৰেচন কাৰ্ড আঁতৰোৱা। হিতাধিকাৰীৰ তালিকা আপডেট কৰা  আৰু খাদ্যশস্যৰ যোগান নিয়ন্ত্ৰণ কৰি, এন এফ এছ এ-য়ে নিশ্চিত কৰে যে দুৰ্বল আৰু দৰিদ্ৰ লোকসকলক ফলপ্ৰসূভাৱে  সমৰ্থন কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটোৱে খাদ্য সুৰক্ষাকো শক্তিশালী কৰে, বজাৰৰ মূল্য স্থিৰ কৰাত সহায় কৰে, আৰু সমগ্ৰ দেশতে যোগ্য হিতাধিকাৰীসকলৰ বাচনি প্ৰক্ৰিয়া উন্নত কৰে।

প্ৰধানমন্ত্ৰী গৰীব কল্যাণ অন্ন যোজনা (পিএমজিকেএৱাই)

দেশত ক’ভিড-১৯ৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱৰ ফলত হোৱা অৰ্থনৈতিক ব্যাঘাতৰ ফলত দৰিদ্ৰ লোকসকলে সন্মুখীন হোৱা অসুবিধাসমূহ দূৰ কৰাৰ নিৰ্দিষ্ট উদ্দেশ্যৰে পিএমজিকেএৱাই আৰম্ভ কৰা হৈছিল। এই আঁচনিখন সাতটা পৰ্যায়ত কাৰ্যকৰী হৈছিল। পিএমজিকেএৱাইৰ সপ্তম পৰ্যায়টো ৩১ ডিচেম্বৰ ২০২২ লৈকে চলি আছিল।

কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে, দৰিদ্ৰ হিতাধিকাৰীসকলৰ বিত্তীয় বোজা আঁতৰ কৰিবলৈ আৰু দেশজোৰা একাত্মতা নিশ্চিত কৰিবলৈ আৰু দৰিদ্ৰ লোকসকলৰ সহায়ৰ বাবে কাৰ্যসূচীৰ ফলপ্ৰসূ ৰূপায়ণ নিশ্চিত কৰিবলৈ, অন্ত্যোদয় অন্ন যোজনা (এএৱাই) পৰিয়াল আৰু প্ৰাথমিক পৰিয়াল (পিএইচএইচ) হিতাধিকাৰীসকলক বিনামূলীয়া খাদ্যশস্য প্ৰদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। পিএমজিকেএৱাইৰ অধীনত ২০২৩ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা এই আঁচনি আৰম্ভ কৰা হৈছিল। বিনামূলীয়া খাদ্যশস্য বিতৰণৰ সময়সীমা ২০২৪ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ পৰা পাঁচ বছৰৰ বাবে বৃদ্ধি কৰা হৈছে, যাৰ বাবে আনুমানিক বিত্তীয় ব্যয় হৈছে ১১.৮০ লাখ কোটি টকা আৰু এই ব্যয় সম্পূৰ্ণৰূপে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে বহন কৰিব।

ধান সংৰক্ষণৰ পদক্ষেপ

খাদ্য সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰা আৰু জনসাধাৰণৰ বাবে পৰিপুষ্টি উন্নত কৰাত ভাৰত চৰকাৰে সদায় অগ্ৰাধিকাৰ হৈ আহিছে। খাদ্য আৰু ৰাজহুৱা বিতৰণ বিভাগ এই কাৰ্যৰ বাবে প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ আৰু সামগ্ৰিক পুষ্টি পৰিস্থিতি উন্নত কৰাৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলাই আছে।

• বিভাগৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা এক গুৰুত্বপূৰ্ণ হস্তক্ষেপৰ ভিতৰত আছে ধান সংৰক্ষণ উদ্যোগ।
• অত্যাৱশ্যকীয় মাইক্ৰ’ নিউট্ৰিয়েণ্টৰ সৈতে মূল উপাদানসমূহৰ শক্তিশালীকৰণ হৈছে বিশ্বব্যাপী স্বীকৃত, সুৰক্ষিত, ব্যয় হ্ৰাস কাৰক আৰু প্ৰমাণ-আধাৰিত হস্তক্ষেপৰ ভিতৰত এটা যি মাইক্ৰ’ নিউট্ৰিয়েণ্টৰ অভাৱৰ বোজা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে এক পৰিপূৰক কৌশল।
• যিহেতু ভাৰতৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ৬৫ শতাংশৰ বাবে ধান এক প্ৰধান খাদ্য, সেয়েহে ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনত ধান সংৰক্ষণৰ ওপৰত এক পৰীক্ষামূলক কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰিছিল। ২০২১ চনত ভাৰতৰ ৭৫ সংখ্যক স্বাধীনতা দিৱস উপলক্ষে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে পৰ্য্যায়ক্ৰমে চৰকাৰৰ খাদ্যভিত্তিক আঁচনিৰ জৰিয়তে জনসংখ্যাৰ আটাইতকৈ দৰিদ্ৰ আৰু  দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ বাবে ২০২৪ চনৰ ভিতৰত চাউল সুৰক্ষিত কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল।
• ওজন অনুসৰি ১ শতাংশ অনুপাতত চাউলৰ সৈতে এক্সট্ৰুডেড ফৰ্টিফাইড ৰাইচ কাৰ্নেলছ (এফ আৰ কে) মিশ্ৰণ কৰি ফৰ্টিফাইড চাউল প্ৰস্তুত কৰা হয়। এই এফ আৰ কে-ত চাউলৰ আটাত আৰু তিনিটা প্ৰধান মাইক্ৰ’ নিউট্ৰিয়েণ্ট থাকে, যেনে আইৰণ, ফলিক এচিড, আৰু ভিটামিন বি১২। সেইবোৰৰ আকাৰ, আকৃতি আৰু ৰঙ চাউলৰ দৰে হয় আৰু সাধাৰণ চাউলৰ দৰে একে সুগন্ধ, সোৱাদ আৰু গঠন থাকে।
• ভাৰতত ধান সুৰক্ষিতকৰণ কাৰ্যকৰী কৰাৰ সিদ্ধান্তটো এক সম্পূৰ্ণ প্ৰকল্প চক্ৰৰ মাজেৰে পাৰ হৈছিল য’ত পাইলটিং, মানদণ্ড নিৰূপণ, প্ৰয়োজনীয় পৰিৱেশতন্ত্ৰ সৃষ্টি তথা ৰূপায়ণ আৰু তাৰ পিছত পৰিসৰ বৃদ্ধি কৰাত জড়িত আছিল।
• এই আঁচনিখন পৰ্য্যায়ক্ৰমে বৃদ্ধি কৰা হৈছিল। প্ৰথম পৰ্য্যায়ত (২০২১-২২) আইচিডিএছ আৰু পিএম পোষণ আঁচনি সামৰি লোৱা হৈছিল, আৰু দ্বিতীয় পৰ্য্যায়ত (২০২২-২৩) ২৬৯খন উচ্চাকাংক্ষী আৰু অধিক বোজা থকা জিলাত আইচিডিএছ, পিএম পোষণ, আৰু টিপিডিএছ সামৰি লোৱা হৈছিল। তৃতীয় পৰ্য্যায়ত (২০২৩-২৪) বাকী জিলাসমূহক টিপিডিএছৰ অধীনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল।
• ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ভিতৰত সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত পিএমজিকেএৱাই, আইচিডিএছ, পিএম-পোষণ আদিৰ দৰে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সকলো আঁচনিৰ অধীনত যোগান ধৰা চাউলৰ ১০০% সুৰক্ষিত কৰা হৈছে।
• শেহতীয়াকৈ কেবিনেটে পিএমজিকেএৱাইৰ অংশ হিচাপে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা ১০০% পুঁজি (১৭০৮২ কোটি টকা) ৰ সৈতে ২০২৮ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সকলো আঁচনিৰ অধীনত সুৰক্ষিত চাউলৰ সাৰ্বজনীন যোগান অব্যাহত ৰাখিবলৈ অনুমোদন জনাইছে।

প্ৰত্যক্ষ হিতাধিকাৰী হস্তান্তৰ (ডিবিটি)

ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এন এফ এছ এ)-এ লক্ষ্যভিত্তিক ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (টি পি ডি এছ)ত কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ সংস্কাৰ সাধন কৰিছিল। এনে এক সংস্কাৰ হৈছে খাদ্য অধিকাৰৰ বাবে প্ৰত্যক্ষ লাভ হস্তান্তৰ (ডি বি টি) ৰ ৰূপায়ণ। চৰকাৰে ২০১৫ চনৰ আগষ্ট মাহত খাদ্যশস্যৰ ভৌতিক চলাচল হ্ৰাস কৰা, হিতাধিকাৰীসকলক খাদ্য বাছনিৰ ক্ষেত্ৰত অধিক স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰা, খাদ্যৰ বৈচিত্ৰ্য বৃদ্ধি কৰা, লক্ষ্য উন্নত কৰা আৰু বিত্তীয় অন্তৰ্ভুক্তিৰ প্ৰসাৰৰ লক্ষ্যৰে 'খাদ্য ৰাজসাহায্যৰ নগদ হস্তান্তৰ নিয়ম, ২০১৫' জাননী জাৰি কৰিছিল।

নগদ ধন হস্তান্তৰ খাদ্য ৰাজসাহায্য নিয়মৰ ৰূপায়ণ, আগষ্ট, ২০১৫

• আঁচনিখন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহৰ বাবে ঐচ্ছিক।
• ৰাজ্য চৰকাৰৰ লিখিত সন্মতিৰে "চিনাক্ত কৰা অঞ্চলত" কাম কৰে।
• বঞ্চিত অঞ্চলসমূহত পৰম্পৰাগত টিপিডিএছ খাদ্যশস্য বিতৰণ অব্যাহত আছে।

খাদ্যত প্ৰত্যক্ষ নগদ ধন হস্তান্তৰৰ ৰূপায়ণ

• ছেপ্টেম্বৰ ২০১৫: চণ্ডীগড় আৰু পুডুচেৰী (কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল)।
• মাৰ্চ ২০১৬: ডিএনএইচ আৰু ডিডিৰ অংশ।

এই কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহত এন এফ এছ এ-য়ে নগদ ধন হস্তান্তৰ পদ্ধতিত কাম কৰেঃ

• • ৰাজসাহায্যৰ সমতুল্য নগদ ধন পোনপটীয়াকৈ হিতাধিকাৰীসকলৰ বেংক একাউণ্টলৈ হস্তান্তৰ কৰা হয়।
  • যোগ্য পৰিয়ালসমূহক মুকলি বজাৰৰ পৰা খাদ্যশস্য ক্ৰয় কৰিবলৈ সক্ষম কৰা হয়।

সংহত শিশু বিকাশ আঁচনিসমূহ

• এই আঁচনিখন মহিলা আৰু শিশু উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে ঘেঁহু ভিত্তিক পুষ্টি কাৰ্যসূচী (ডব্লিউবিএনপি) আৰু কিশোৰী ছোৱালীৰ আঁচনিৰ অধীনত চলাইছে।
• ৬ মাহৰ পৰা ৫৯ মাহ বয়সৰ শিশু, গৰ্ভৱতী আৰু দুগ্ধপান কৰোৱা মহিলা আৰু ১৪-১৮ বছৰ বয়সৰ কিশোৰীসকলক আইচিডিএছ-ৰ জৰিয়তে গৰম ৰন্ধা খাদ্য আৰু/বা ঘৰলৈ লৈ যোৱা ৰেচনৰ ৰূপত পৰিপূৰক পুষ্টিকৰ খাদ্য প্ৰদান কৰা হয়।
• ২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাবে ডি এফ পি ডি-ৰ পৰা:২৬.৪৬ লাখ মেট্ৰিক টন চাউল, ঘেঁহু আৰু মোটা শস্য আবণ্টন

পিএম পোষণ (পোষণ শক্তি নিৰ্মাণ) আঁচনি

• প্ৰধানমন্ত্ৰী পোষণ (পোষণ শক্তি নিৰ্মাণ) আঁচনি হৈছে চৰকাৰী আৰু চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত বিদ্যালয়সমূহত শিশুৰ পুষ্টিৰ স্থিতি উন্নত কৰি শিক্ষা বৃদ্ধি আৰু ক্ষুধাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাষ্ট্ৰীয় পদক্ষেপ, যাৰ ফলত বঞ্চিত শিক্ষাৰ্থীসকলক নিয়মীয়া উপস্থিতিৰ বাবে উৎসাহিত কৰা হয়। এই আঁচনিৰ অধীনত ১৪ বছৰ বয়সলৈকে সকলো প্ৰাথমিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক  পুষ্টিকৰ গৰম ৰন্ধা মধ্যাহ্ন ভোজন প্ৰদান কৰা হয়। পুষ্টিকৰ মান পূৰণ কৰা মধ্যাহ্ন ভোজন নিশ্চিত কৰি, ই উন্নত স্বাস্থ্যক সমৰ্থন কৰে, বিদ্যালয়ত উপস্থিতি বৃদ্ধি কৰে  আৰু শিশুৰ মাজত শিক্ষণৰ ফলাফল উন্নত কৰে, লগতে সামাজিক সমতা আৰু সামূহিক অংশগ্ৰহণৰ প্ৰচাৰ কৰে।

২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাবে ডিএফপিডিৰ পৰা আবণ্টন: ২২.৯৬ লাখ মেট্ৰিক টন চাউল আৰু ঘেঁহু

এক ৰাষ্ট্ৰ এক ৰেচন কাৰ্ড (অ’  এন অ’ আৰ চি)

সমগ্ৰ ৩৬খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত সফলভাৱে ৰূপায়ণ কৰা অ’  এন অ’ আৰ চি আঁচনিয়ে প্ৰায় ৮১ কোটি হিতাধিকাৰীক তেওঁলোকৰ বৰ্তমানৰ ৰেচন কাৰ্ড/আধাৰ কাৰ্ড ব্যৱহাৰ কৰি ই-পিঅ'এছ ডিভাইচত বায়োমেট্ৰিক প্ৰমাণীকৰণৰ জৰিয়তে দেশৰ যিকোনো এফপিএছৰ পৰা তেওঁলোকৰ অধিকাৰ থকা খাদ্যশস্য পাবলৈ সক্ষম কৰে। অ’  এন অ’ আৰ চি প্ৰব্ৰজনকাৰী শ্ৰমিকসকলৰ বাবে বিশেষভাৱে উপকাৰী আৰু ই ৰেচন কাৰ্ডৰ নকল প্ৰতিৰোধ কৰে। আৰম্ভণিৰ পৰা ২০২৫ চনৰ অক্টোবৰ মাহলৈকে প্ৰায় ১৯১ কোটি পৰ্টেবিলিটি লেনদেন (আন্তঃৰাজ্যিক আৰু আন্তঃৰাজ্যিক) ৰেকৰ্ড কৰা হৈছে।

ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (পিডিএছ) আৰু মুকলি বজাৰ বিক্ৰী আঁচনি (ঘৰুৱা)

ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (পি ডি এছ) সুলভ মূল্যত খাদ্যশস্য বিতৰণৰ জৰিয়তে অভাৱ নিয়ন্ত্ৰণৰ এক ব্যৱস্থা হিচাপে বিকশিত হৈছে। বছৰ বছৰ ধৰি, পি ডি এছ দেশত খাদ্য অৰ্থনীতিৰ ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে চৰকাৰৰ নীতিৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হৈ পৰিছে। প্ৰযুক্তি-চালিত সংস্কাৰৰ জৰিয়তে পি ডি এছ-ত দক্ষতা, স্বচ্ছতা আৰু দায়বদ্ধতা উল্লেখযোগ্যভাৱে বৃদ্ধি কৰা হৈছে, যাৰ ফলত ৰেচন কাৰ্ড/হিতাধিকাৰীৰ তথ্যভাণ্ডাৰৰ ১০০% ডিজিটেলাইজেচন, ৯৯.৯% ৰেচন কাৰ্ডৰ আধাৰ সংযোগ, আৰু ৰাজসাহায্যযুক্ত খাদ্যশস্যৰ স্বচ্ছ, বায়’মেট্ৰিক/আধাৰ-প্ৰমাণীকৰিত বিতৰণৰ বাবে ই পি অ’ এছ সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰায় ৯৯.৬% (৫.৪৩ লাখৰ ভিতৰত ৫.৪১ লাখ) ন্যায্য মূল্যৰ দোকানসমূহৰ (এফ পি এছ) স্বয়ংক্ৰিয়তাৰ সৃষ্টি হৈছে। তদুপৰি, অতিৰিক্ত খাদ্যশস্য (ঘেঁহু আৰু চাউল) মুকলি বজাৰ বিক্ৰী আঁচনি (ঘৰুৱা) [ও এ এছ এছ (ডি)] ৰ জৰিয়তে বিক্ৰী কৰা হয় যাতে বজাৰৰ উপলব্ধতা বৃদ্ধি হয়, মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি আৰু সাধাৰণ জনসাধাৰণৰ বাবে ব্যয়সাধ্যতা নিশ্চিত কৰিব পাৰি।

এই ব্যৱস্থাৰ ফলত:

• বজাৰত খাদ্যশস্যৰ উপলভ্যতা বৃদ্ধি পায়।
• মূল্য স্থিৰ কৰি মুদ্ৰাস্ফীতি নিয়ন্ত্ৰণ হয়।
• খাদ্য সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰিব পৰা যায়।
• সাধাৰণ লোকৰ বাবে খাদ্যশস্য অধিক সুলভ কৰি তুলিব পাৰি।

ইয়াৰ উপৰি, মুকলি বজাৰ বিক্ৰী আঁচনি ঘৰুৱা (অ’এমএছএছ-ডি) নীতিৰ অধীনত ৰাজসাহায্য মূল্যত সাধাৰণ গ্ৰাহকসকলক ঘেঁহুৰ আটা আৰু চাউল প্ৰদান কৰিবলৈ ভাৰত আটা আৰু ভাৰত চাউল মুকলি কৰা হৈছে।

এনএফএছএ-ৰ অধীনত খাদ্যশস্যৰ ক্ৰয়, সংৰক্ষণ আৰু আবণ্টন

ঘেঁহু আৰু চাউলৰ ক্ৰয় ৰাজ্য চৰকাৰৰ সংস্থা আৰু ভাৰতীয় খাদ্য নিগম (এফ চি আই) ৰ দ্বাৰা ন্যূনতম সমৰ্থন মূল্যত (এম এছ পি) কৰা হয়, যাৰ ফলত শস্যবোৰে ন্যায্য গড় মান (এফ এ কিউ) পূৰণ কৰাটো নিশ্চিত কৰা হয়। এই সংগ্ৰহ কৰা শস্যবোৰ কেন্দ্ৰীয় পুঁজিত সংৰক্ষণ কৰা হয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এনএফএছএ) আৰু অন্যান্য কল্যাণমূলক আঁচনিৰ (ওডব্লিউএছ) অধীনত বিতৰণ কৰা হয়।

প্ৰতিটো বিপণন ঋতুৰ আগতে, ক্ৰয় দুটা প্ৰণালীৰ জৰিয়তে কৰা হয়ঃ

• বিকেন্দ্ৰীকৃত ক্ৰয় ব্যৱস্থা (ডি চি প)-ৰাজ্য চৰকাৰসমূহে এন এফ এছ এ আৰু অন্যান্য কল্যাণমূলক আঁচনিৰ অধীনত প্ৰত্যক্ষভাৱে ধান/চাউল আৰু ঘেঁহু ক্ৰয়, সংৰক্ষণ আৰু বিতৰণ কৰে। ৰাজ্যিক আবণ্টনতকৈ অধিক যিকোনো পুঁজি এফ চি আই-লৈ হস্তান্তৰ কৰা হয়।

• কেন্দ্ৰীয়কৃত ক্ৰয় ব্যৱস্থা (নন-ডিচিপি)-এফচিআই বা ৰাজ্যিক সংস্থাসমূহে খাদ্যশস্য ক্ৰয় কৰে আৰু ৰাজ্যখনৰ ভিতৰত সংৰক্ষণ আৰু বিতৰণৰ বাবে বা আন ৰাজ্যলৈ স্থানান্তৰ কৰাৰ বাবে এফচিআইলৈ হস্তান্তৰ কৰে। দুয়োটা ব্যৱস্থাই কৃষকসকলৰ উপাৰ্জনত সহায় কৰাৰ লগতে ৰাজহুৱা বিতৰণৰ বাবে খাদ্যশস্যৰ পৰ্যাপ্ত উপলভ্যতা নিশ্চিত কৰে।

সমগ্ৰ দেশতে খাদ্য সুৰক্ষা আৰু ফলপ্ৰসূ বিতৰণ নিশ্চিত কৰিবলৈ, চৰকাৰে খাদ্যশস্যৰ এক কেন্দ্ৰীয় পুঁজি ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰে যি ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (পিডিএছ) ৰ মেৰুদণ্ড হিচাপে কাম কৰে। ২০২৫ চনৰ ১ জুলাইলৈকে কেন্দ্ৰীয় পুঁজিত ক্ৰমে ১৩৫.৪০লাখ মেট্ৰিক টন আৰু ২৭৫.৮০ লাখ মেট্ৰিক টন মজুতকৰণৰ নিয়মৰ বিপৰীতে ৩৭.৮৩ লাখ মেট্ৰিক টন চাউল আৰু ৩৫৮.৭৮ লাখ মেট্ৰিক টন  ঘেঁহু আছিল। এই পুঁজিসমূহে প্ৰথমে এন এফ এছ এ/পি এম জি কে এ ৱাই, অন্যান্য কল্যাণমূলক আঁচনি, আৰু দুৰ্যোগ বা উৎসৱৰ বাবে অতিৰিক্ত প্ৰয়োজনীয়তাৰ অধীনত বাৰ্ষিক আবণ্টন পূৰণ কৰে। অতিৰিক্ত খাদ্যশস্য, মুকলি বজাৰ বিক্ৰী আঁচনি-ঘৰুৱা (অ’এমএছএছ-ডি) ৰ জৰিয়তে নিষ্পত্তি কৰা হয়। আনহাতে যোগ্য দেশসমূহক মানৱীয় সাহায্য বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ জৰিয়তে সম্পূৰ্ণ অনুদান হিচাপে প্ৰদান কৰা হয়।

ন্যূনতম সমৰ্থন মূল্য (এমএছপি) ব্যৱস্থাৰ অধীনত মুখ্য খাদ্যশস্য- ধান আৰু ঘেঁহুৰ ক্ৰয় ভাৰতত খাদ্য সুৰক্ষাৰ এক মৌলিক স্তম্ভ যি মূলতঃ কৃষক আৰু উপভোক্তাসকলৰ বাবে ভৌতিক উপলব্ধতা নিশ্চিত কৰি স্থিৰতা আৰু অৰ্থনৈতিক প্ৰৱেশৰ উন্নতি সাধন কৰে। ২০২৩-২৫ বৰ্ষৰ ১৩ অক্টোবৰলৈকে ধান ক্ৰয় ৮১৩.৮৮ লাখ মেট্ৰিক টন হৈছে, যাৰ মূল্য এমএছপি-ত ১.৯ লাখ কোটি টকা আৰু ইয়ে ১.১৫ কোটি কৃষক উপকৃত হৈছে। আৰএমএছ ২০২৪-২৫ত ২৬৬.০৫ লাখ মেট্ৰিক টন ঘেঁহু ক্ৰয় কৰা হৈছে, যাৰ মূল্য ৬০,৫২৬.৮০ কোটি টকা আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা ২২.৪৯ লাখ কৃষক উপকৃত হৈছে। আৰএমএছ ২০২৫-২৬ত (১১.০৮.২০২৫লৈকে) ৩০০.৩৫ লাখ মেট্ৰিক টন ঘেঁহু ক্ৰয় কৰা হৈছে, যাৰ মূল্য ৭২,৮৩৪.১৫ কোটি টকা আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা ২৫.১৩ লাখ কৃষক উপকৃত হৈছে।

ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এনএফএছএ)ৰ ৰূপায়ণ কৰিবলৈ আৰু খাদ্যশস্যৰ সময়মতে বিতৰণ নিশ্চিত কৰিবলৈ, এনএফএছএৰ অধীনত খাদ্যশস্যৰ মুঠ বাৰ্ষিক আবণ্টন ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষত ১৮,৪৯৮.৯৪ হাজাৰ টন (২০২৫ চনৰ জুলাই মাহলৈকে) আৰু ২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষৰ বাবে ৫৫,৪৯৩.০৪৪ হাজাৰ টন দিয়া হৈছে।

ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (পিডিএচ)-ৰ স্বচ্ছতা আৰু দক্ষতাৰ বাবে বিশেষ ব্যৱস্থা

চৰকাৰে ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থা (পিডিএছ) ৰ সংস্কাৰ বৃদ্ধিৰ বাবে একাধিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছেঃ -

• ডিজিটাইজেচনঃ সকলো ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত ৰেচন কাৰ্ড আৰু হিতাধিকাৰীৰ ডাটাবেছ সম্পূৰ্ণৰূপে (১০০%) ডিজিটেলাইজ কৰা হৈছে।
• স্বচ্ছতা আৰু অভিযোগ সমাধানঃ এক স্বচ্ছ পৰ্টেল, অনলাইন অভিযোগ নিষ্পত্তিৰ সুবিধা, আৰু টোল-ফ্ৰী নম্বৰ দেশজুৰি ৰূপায়ণ কৰা হৈছে।
• অনলাইন আবণ্টন আৰু যোগান শৃংখলা ব্যৱস্থাপনাঃ চণ্ডীগড়, পুডুচেৰী আৰু দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলীৰ নগৰীয়া অঞ্চলৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহৰ বাহিৰে সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত অনলাইন আবণ্টন কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে, য’ত ডিবিটি প্ৰত্যক্ষ নগদ ধন হস্তান্তৰ আঁচনি গ্ৰহণ কৰা হৈছে। আনহাতে ৩১খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত যোগান শৃংখল ব্যৱস্থাপনা কম্পিউটাৰাইজড কৰা হৈছে।
• আধাৰ সংযোগঃ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত প্ৰায় ৯৯.৯% ৰেচন কাৰ্ডসমূহ আধাৰ নম্বৰৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে।
• ন্যায্য মূল্যৰ দোকানসমূহৰ স্বয়ংক্ৰিয়ীকৰণ (এফপিএচ): প্ৰায় সকলো এফ পি এছ-ত এতিয়া ইপিঅ’এছ সমল আছে, যিয়ে এন এফ এছ এ-ৰ অধীনত খাদ্যশস্যৰ ইলেক্ট্ৰনিক আৰু স্বচ্ছ বিতৰণৰ বাবে বায়োমেট্রিক/আধাৰ-আধাৰ ভিত্তিক প্ৰমাণীকৰণ সক্ষম কৰে।
• এক ৰাষ্ট্ৰ, এখন ৰেচন কাৰ্ড (ও এন অ’  আৰ চি): এই প্ৰচেষ্টাই হিতাধিকাৰীসকলৰ বাবে সুবিধা নিশ্চিত কৰি দেশৰ যিকোনো ঠাইতে পি ডি এছ সুবিধা লাভ কৰাত সহায় কৰে।
• হেল্প লাইন নম্বৰ ১৯৬৭/১৮০০-ৰাজহুৱা বিতৰণ প্ৰণালীৰ বিষয়ে অভিযোগ উত্থাপন কৰিবলৈ সমাধানৰ বাবে সকলো ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত এই ৰাজ্যিক শৃংখলা নম্বৰ কাৰ্যকৰী। যিকোনো উৎসৰ পৰা এই বিভাগত পি ডি এছ-ত দুৰ্নীতি আৰু আত্মসাতকে ধৰি অভিযোগ পোৱাৰ লগে লগে সেইবোৰ তদন্ত আৰু উপযুক্ত ব্যৱস্থা গ্ৰহণৰ বাবে সংশ্লিষ্ট ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ চৰকাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়।

ৰাজহুৱা বিতৰণ প্ৰণালীত ডিজিটেল সংস্কাৰ (পিডিএছ)

মেৰা ৰেচন ২.০: প্ৰধানমন্ত্ৰী গৰীব কল্যাণ অন্ন যোজনা (পিএমজিকেএৱাই) ৰ অধীনত হিতাধিকাৰীসকলৰ বাবে স্বচ্ছতা আৰু সুবিধা বৃদ্ধি কৰিবলৈ, খাদ্য আৰু ৰাজহুৱা বিতৰণ বিভাগে (ডিএফপিডি) ২০ আগষ্ট ২০২৪-ত মেৰা ৰেচন ২.০ মোবাইল এপ্লিকেচন মুকলি কৰিছিল। উন্নত কৰা এপটোৱে হিতাধিকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ অধিকাৰ, প্ৰত্যাহাৰৰ বিৱৰণ, আৰু নিকটতম ন্যায্য মূল্যৰ দোকান (এফপিএছ) ৰ অৱস্থানৰ বিষয়ে বাস্তৱ-সময়ত তথ্য প্ৰদান কৰে, লগতে এক নিৰবিচ্ছিন্ন, ব্যৱহাৰকাৰী-অনুকূল অভিজ্ঞতাৰ বাবে নতুন মূল্য সংযোজন বৈশিষ্ট্য প্ৰদান কৰে। ইতিমধ্যে এই এপ্লিকেচনৰ ১ কোটিতকৈও অধিক ডাউনল'ড ৰেকৰ্ড কৰা হৈছে।

অন্ন মিত্ৰ মোবাইল এপঃ এই এপটোৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্যকৰী তথ্যসমূহ সুৰক্ষিতভাৱে উপলব্ধ কৰি ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থাৰ (পিডিএছ) কৰ্মচাৰীসকলক সহায় কৰে। এইটো ন্যায্য মূল্য দোকান (এফপিএছ) ব্যৱসায়ী, খাদ্য পৰিদৰ্শক আৰু জিলা খাদ্য যোগান বিষয়া (ডিএফএছঅ')ৰ ক্ষেত্ৰীয় পৰ্যবেক্ষণ, পুঁজি ব্যৱস্থাপনা আৰু অনুপালন প্ৰতিবেদনৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সুচল কৰিবলৈ ডিজাইন কৰা হৈছে।

অন্ন মিত্ৰৰ মূল ডিজাইন বৈশিষ্ট্যঃ

• ক্ষেত্ৰ-পৰ্যায়ৰ কাৰ্য্যকলাপ, ষ্টক ট্ৰেকিং, আৰু অনুপালন প্ৰতিবেদন সুচল কৰি তোলে।
• ৰেচন কাৰ্ড, হিতাধিকাৰী ব্যৱস্থাপনা, আৰু অন্যান্য অংশীদাৰৰ তথ্যৰ লেনদেনৰ সাৰাংশ প্ৰদান কৰে।
• পৰিদৰ্শন মডিউল, মতামত, আৰু মূল্যাঙ্কন বৈশিষ্ট্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।
• জিলাৰ পৰা এফপিএছ পৰ্যায়লৈ পুঁজি-পৰ্যায়ৰ ব্যৱস্থাপনা সক্ষম কৰে।

উপকাৰসমূহঃ

• বাধা হ্ৰাস কৰে আৰু হাতেৰে কৰা কাগজ-পত্ৰৰ কাম আঁতৰ কৰে।
• বাস্তৱ-সময়ৰ তথ্য প্ৰৱেশাধিকাৰৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰে।
• সকলো মুখ্য পিডিএছ অংশীদাৰক একক সুৰক্ষিত ডিজিটেল প্লেটফৰ্মলৈ আনি স্বচ্ছতা, গতি আৰু দক্ষতা বৃদ্ধি কৰে।

বৰ্তমান, অন্ন মিত্ৰ এপটো ১৫খন ৰাজ্য-অসম, মেঘালয়, মণিপুৰ, মিজোৰাম, ছিকিম, আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ, লাক্ষাদ্বীপ, নাগালেণ্ড, গোৱা, জম্মু আৰু কাশ্মীৰ, দমন আৰু দিউ, লাডাখ, মহাৰাষ্ট্ৰ, পঞ্জাৱ আৰু ত্ৰিপুৰাত কাৰ্য্যকৰী হৈ আছে আৰু ই ইংৰাজী আৰু হিন্দী ভাষাত উপলভ্য। আন ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহত পৰ্য্যায়ক্ৰমে ৰূপায়ণ কৰা হৈছে।

স্মাৰ্ট-পিডিএছ

এই সংস্কাৰসমূহক অধিক আগুৱাই নিবলৈ ভাৰত চৰকাৰে ২০২৫ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ভিতৰত কেইবাটাও পৰ্যায়ত স্মাৰ্ট-পিডিএছ (পিডিএছত প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে আধুনিকীকৰণ আৰু সংস্কাৰৰ আঁচনি) পদক্ষেপ আৰম্ভ কৰিবলৈ সাজু হৈছে, যাৰ লক্ষ্য হৈছে পিডিএছৰ প্ৰযুক্তিগত মেৰুদণ্ড শক্তিশালী কৰা আৰু চাৰিটা মূল মডিউলৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি পৰিৱৰ্তনশীল পৰিৱৰ্তন অনা:

১. খাদ্যশস্য ক্ৰয়

২ যোগান শৃংখল ব্যৱস্থাপনা আৰু শস্যৰ আবণ্টন

৩. ৰেচন কাৰ্ড আৰু ন্যায্য মূল্যৰ দোকানৰ ব্যৱস্থাপনা

৪. বায়’"মেট্ৰিক-আধাৰিত শস্য বিতৰণ মডিউল (ই-কেৱাইচি)।

সামৰণি

ভাৰতৰ খাদ্য সুৰক্ষাৰ আৰ্হিটো কৃষি উৎপাদন শক্তিশালীকৰণ আৰু সম বিতৰণ নিশ্চিত কৰাৰ দ্বৈত কৌশলৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে। একে সময়তে, ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এন এফ এছ এ), ২০১৩, যি প্ৰধানমন্ত্ৰী গৰীব কল্যাণ অন্ন যোজনা (পি এম জি কে এ ৱাই), বিকেন্দ্ৰীকৃত ক্ৰয় আঁচনি (ডি চি পি), আৰু মুকলি বজাৰ বিক্ৰী আঁচনি – ঘৰুৱা (অ’এমএছএছ-ডি)ৰ দৰে মুখ্য আঁচনিৰ দ্বাৰা পৰিপূৰক। ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰায় ৮১ কোটি লোকক সুলভ আৰু অন্তৰ্ভুক্তিমূলক বিতৰণৰ নিশ্চয়তা প্ৰদান কৰা হৈছে যাতে তেওঁলোকে সুলভ খাদ্যশস্য লাভ কৰে। ইয়াৰোপৰি মূল্য সুস্থিৰতা বজাই ৰাখি দুৰ্বল পৰিয়ালবোৰক ভোক আৰু অপুষ্টিৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।

সমল

বিশ্ব বেংক

https://www.worldbank.org/en/topic/agriculture/brief/food-security-update/what-is-food-security

খাদ্য আৰু ৰাজহুৱা বিতৰণ মন্ত্ৰালয়

https://www.pib.gov.in/factsheetdetails.aspx?id=148563

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=151969&ModuleId=3

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1592269

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2098449

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2159013

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1988732.

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=151969&ModuleId=3

https://dfpd.gov.in/implementation-of-nfsa/en

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4518_ge2pFO.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU602_TrQ8Qc.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4410_Jc3GA9.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU1688_G6tfjV.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4141_ES2bf4.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU4518_ge2pFO.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU2834_fivpqa.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AS390_q5eZib.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU1781_sGYRRs.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AS242_Qrobv3.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU1763_1EKZjU.pdf?source=pqals

https://sansad.in/getFile/loksabhaquestions/annex/185/AU2834_fivpqa.pdf?source=pqals

https://www.nfsm.gov.in/Guidelines/NFSNM%20GUIDELINES%20APPROVED%20FY%202025-2026.pdf

https://oilseeds.dac.gov.in/doddocuments/Nodalcropsduring.pdf
https://dfpd.gov.in/procurement-policy/en
https://www.nfsm.gov.in/Guidelines/Guideline_nfsmandoilseed201819to201920.pdf
https://nfsm.gov.in/Guidelines/NFSNM%20GUIDELINES%20APPROVED%20FY%202025-2026.pdf
https://www.pib.gov.in/PressReleseDetailm.aspx?PRID=2055957

****

SM/DPS/MK