પરિચય

ભારતના અગ્રણી જાહેર સેવા પ્રસારણકર્તા, દૂરદર્શન, 15 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ તેનો 66મો સ્થાપના દિવસ ઉજવશે. તેની શરૂઆત 1959માં ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો હેઠળ પ્રાયોગિક ટેલિવિઝન સેવા તરીકે થઈ હતી. છેલ્લા દાયકાઓમાં, તે માહિતી પ્રસાર, સાંસ્કૃતિક સંરક્ષણ અને રાષ્ટ્રીય એકતા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ તરીકે વિકસિત થયું છે, જે સેટેલાઇટ અને DTH સેવાઓ દ્વારા લગભગ 100% વસ્તી સુધી પહોંચે છે. 1997થી પ્રસાર ભારતીના ભાગરૂપે, દૂરદર્શન શિક્ષણ, સમાચાર અને મનોરંજન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને જાહેર હિતના પ્રસારણને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યું છે.

દૂરદર્શન 15 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ નવી દિલ્હીના આકાશવાણી ભવનમાં રંગ ભવન ખાતે "શબ્દંજલિ: DD@66" નામના એક ખાસ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ સાથે તેનો 66મો સ્થાપના દિવસ ઉજવશે.

ઇતિહાસ

ભારતનું અગ્રણી જાહેર સેવા પ્રસારણકર્તા, દૂરદર્શન, 15 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ તેનો 66મો સ્થાપના દિવસ ઉજવશે. તેની શરૂઆત 1959માં ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો (હવે આકાશવાણી તરીકે ઓળખાય છે) હેઠળ પ્રાયોગિક ટેલિવિઝન સેવા તરીકે થઈ હતી. છેલ્લા દાયકાઓમાં, તે માહિતી પ્રસાર, સાંસ્કૃતિક સંરક્ષણ અને રાષ્ટ્રીય એકતા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ તરીકે વિકસિત થયું છે, જે સેટેલાઇટ અને DTH સેવાઓ દ્વારા લગભગ 100% વસ્તી સુધી પહોંચે છે. 1997થી પ્રસાર ભારતીના ભાગરૂપે, દૂરદર્શન શિક્ષણ, સમાચાર અને મનોરંજન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને જાહેર હિતના પ્રસારણને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યું છે.

1 એપ્રિલ, 1976ના રોજ ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો (AIR)થી અલગ થયા પછી, દૂરદર્શનને તેની પહોંચ વધારવા માટે કાર્યકારી સ્વાયત્તતા મળી. 15 ઓગસ્ટ, 1982ના રોજ દિલ્હીમાં એશિયન ગેમ્સ સાથે રંગીન ટેલિવિઝનની રજૂઆતથી દૂરદર્શનની દ્રશ્ય આકર્ષણ અને દર્શકોમાં ધરખમ પરિવર્તન આવ્યું. 23 સપ્ટેમ્બર, 1997ના રોજ પ્રસાર ભારતી અધિનિયમ, 1990 હેઠળ એક સ્વાયત્ત નિગમ તરીકે પ્રસાર ભારતીની સ્થાપનાથી દૂરદર્શનને વધુ વ્યાવસાયિક બનાવવામાં આવ્યું અને એકીકૃત જાહેર પ્રસારણ માળખા હેઠળ તેને ઓલ ઈન્ડિયા રેડિયો સાથે સંકલિત કરવામાં આવ્યું.

વર્તમાન સમય

35 સેટેલાઇટ ચેનલો અને 66 સ્ટુડિયો કેન્દ્રોના નેટવર્ક સાથે, દૂરદર્શન 24થી વધુ ભાષાઓ અને વિવિધ બોલીઓમાં સામગ્રી પ્રદાન કરીને વિવિધ ભાષાકીય અને સાંસ્કૃતિક સમુદાયોને સેવા આપે છે. તેનું DD ફ્રી ડિશ પ્લેટફોર્મ, જે 2024 સુધીમાં 4.9 કરોડ ઘરોને આવરી લે છે, તે ભારતની સૌથી મોટી ફ્રી-ટુ-એર DTH સેવા છે, જે દૂરના વિસ્તારોમાં પણ ઍક્સેસ સુનિશ્ચિત કરે છે. દૂરદર્શનની જાહેર સેવા પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા રાષ્ટ્રીય વિકાસ લક્ષ્યો સાથે સંરેખિત આરોગ્ય અભિયાનો અને શૈક્ષણિક પહેલ જેવા સામાજિક રીતે સંબંધિત કાર્યક્રમો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં સ્પષ્ટ છે.

આજે, દૂરદર્શન નેટવર્કના જીવંત ગુલદસ્તામાં 35 ચેનલોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં 6 રાષ્ટ્રીય ચેનલો, 28 પ્રાદેશિક ચેનલો અને 1 આંતરરાષ્ટ્રીય ચેનલનો સમાવેશ થાય છે.

ડીડી ન્યૂઝ: જાહેર પ્રસારણનો એક આધારસ્તંભ

ભારતની એકમાત્ર ટેરેસ્ટ્રીયલ-કમ-સેટેલાઇટ ન્યૂઝ ચેનલ, ડીડી ન્યૂઝ, 3 નવેમ્બર, 2003ના રોજ ડીડી-મેટ્રોને 24-કલાકની ન્યૂઝ ચેનલમાં રૂપાંતરિત કરીને તેની શરૂઆતથી સંતુલિત, નિષ્પક્ષ અને સચોટ સમાચાર પ્રદાન કરી રહી છે. ડીડી ન્યૂઝ દરરોજ 17 કલાકથી વધુ લાઇવ કાર્યક્રમો પ્રદાન કરે છે. આમાં 30 પ્રાદેશિક સમાચાર એકમો (RNU) દ્વારા 26 ભાષાઓ/બોલીઓમાં ઉત્પાદિત પ્રાદેશિક સામગ્રી તેમજ 30થી વધુ સમાચાર બુલેટિનનો સમાવેશ થાય છે. ચેનલ હિન્દી તેમજ સંસ્કૃત અને સાંકેતિક ભાષામાં વિવિધ સામગ્રી પ્રદાન કરે છે. તેમાં એક વ્યવસાય કાર્યક્રમ, વર્તમાન બાબતોનો કાર્યક્રમ, આરોગ્ય, યુવા, સિનેમા, કલા, સંસ્કૃતિ, મુખ્ય સરકારી યોજનાઓ પર વિશેષ કાર્યક્રમો, સંસ્કૃતમાં એક ન્યૂઝ મેગેઝિન કાર્યક્રમ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ઉપરાંત, તે ડીડી નેશનલ, ડીડી ઇન્ડિયા અને ડીડી ઉર્દૂ જેવી સિસ્ટર ચેનલો માટે સામગ્રી પ્રદાન કરે છે.

ટ્વિટર (@DDNewsLive) અને યુટ્યુબ (youtube.com/DDNewsOfficial) જેવા સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ દ્વારા દર્શકો સાથે સક્રિય રીતે જોડાતા, DD ન્યૂઝ જાહેર જાગૃતિ માટે રીઅલ-ટાઇમ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તેમજ તેના ટીકર બેન્ડ પર સંબંધિત માહિતીનો પ્રસાર પણ કરે છે. આ ગતિશીલ હાજરી જાહેર જાગૃતિ અને રાષ્ટ્રીય એકતાને પ્રોત્સાહન આપતી માહિતીના વિશ્વસનીય, સમાવિષ્ટ સ્ત્રોત તરીકે તેની ભૂમિકાને મજબૂત બનાવે છે.

ડીડી ઇન્ડિયા: આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રેક્ષકો માટે

ડીડી ઇન્ડિયા, 1995માં ડીડી ઇન્ટરનેશનલ તરીકે શરૂ થયું અને પછીથી ડીડી ઇન્ટરનેશનલ તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું, પ્રસાર ભારતીની ફ્રી-ટુ-એર સેટેલાઇટ અંગ્રેજી ન્યૂઝ ચેનલ છે, જે ડાયસ્પોરા સહિત વૈશ્વિક પ્રેક્ષકોને લક્ષ્ય બનાવે છે. તે સમાચાર, વર્તમાન બાબતો, વિદેશી બાબતો, અર્થતંત્ર, રમતગમત અને મનોરંજન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ભારતના દૃષ્ટિકોણને રજૂ કરવાનો છે. ઓક્ટોબર 2020થી હાઇ ડેફિનેશન (HD)માં ઉપલબ્ધ, ચેનલ ટોચની ખાનગી અંગ્રેજી ન્યૂઝ ચેનલો સાથે સ્પર્ધા કરે છે અને BARC દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત છે. ડીડી ઇન્ડિયા વિદેશમાં ભારતીય સામગ્રીની વધતી માંગને પહોંચી વળવા માટે કેબલ અને સેટેલાઇટ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાં લાઇવ રિપોર્ટિંગ અને ઊંડાણપૂર્વક વિશ્લેષણ પર ભાર મૂકવામાં આવે છે.

દૂરદર્શન પર પ્રધાનમંત્રીની મન કી બાત

પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીનું માસિક રેડિયો અને ટેલિવિઝન સંબોધન, "મન કી બાત", ડીડી નેશનલ અને ડીડી ન્યૂઝ તેમજ અન્ય દૂરદર્શન ચેનલો પર પ્રસારિત થતો એક મુખ્ય કાર્યક્રમ છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય રાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ, સંસ્કૃતિ અને વિકાસ પર નાગરિકો સાથે જોડાવાનો છે. આ કાર્યક્રમ જેનું જીવંત પ્રસારણ થાય છે, તે દૂરદર્શનના વ્યાપક નેટવર્ક અને ડીડી ફ્રી ડિશ દ્વારા વિશાળ પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચે છે, જે ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં તેની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરે છે. તે ડીડી ઇન્ડિયા દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રેક્ષકો સાથે પણ જોડાય છે. આ કાર્યક્રમ જનભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપે છે, પાયાના સ્તરની પહેલોને પ્રકાશિત કરે છે અને રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિકતાઓ અનુસાર શિક્ષણ, આરોગ્ય અને ટકાઉપણું જેવા વિષયો પર ચર્ચા કરે છે.

આઇકોનિક દૂરદર્શન શ્રેણી

દૂરદર્શને રામાયણ, મહાભારત, હમ લોગ, બુનિયાદ, ચાણક્ય, માલગુડી ડેઝ, શક્તિમાન, ચિત્રહાર, ફૌજી, સર્કસ અને ઉડાન જેવી કેટલીક સૌથી પ્રતિષ્ઠિત શ્રેણીઓનું પ્રસારણ કર્યું, જે જાહેર જાગૃતિ વધારવાના તેના આવશ્યક કાર્યને ચાલુ રાખીને અપવાદરૂપ પ્રોગ્રામિંગ અને મનોરંજનના ઉચ્ચ ધોરણો સ્થાપિત કરે છે.

ડીડી ફ્રી ડિશ: ભારતની સૌથી મોટી ફ્રી-ટુ-એર સેવા

ડીડી ફ્રીડિશ ડીટીએચ સેવા ડિસેમ્બર 2004માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. તે એકમાત્ર ફ્રી-ટુ-એર (FTA) ડાયરેક્ટ-ટુ-હોમ (DTH) સેવા છે જેમાં કોઈ માસિક સબ્સ્ક્રિપ્શન ચાર્જ નથી. આજે આ અજોડ સેવા ભારતભરમાં 49 મિલિયન ઘરો સુધી પહોંચી ગઈ છે. ડીડી ફ્રીડિશ પ્લેટફોર્મ પર વિવિધ પ્રકારની ચેનલો ઉપલબ્ધ છે, જેમાં 9 એચડી ચેનલો, દૂરદર્શન નેટવર્કની 35 એસડી ચેનલો, ઓલ ઇન્ડિયા રેડિયોની 48 રેડિયો ચેનલો, સંસદ ટીવીની 2 એચડી અને 2 એસડી ચેનલો, 92 ખાનગી ટીવી ચેનલો અને 266 કો-બ્રાન્ડેડ શૈક્ષણિક ચેનલોનો સમાવેશ થાય છે.

આ સેવા ઇન્ટરનેટ કનેક્શન વિના પીએમ ઇ-વિદ્યા જેવા મનોરંજન, સમાચાર અને શૈક્ષણિક કાર્યક્રમો સહિત વિવિધ સામગ્રીનું પ્રસારણ કરે છે.

ડિજિટલ ડોન

વેવ્સ ઓટીટી પ્લેટફોર્મ સાથે ડિજિટલ પરિવર્તન

પ્રસાર ભારતીના નેજા હેઠળ, દૂરદર્શને નવેમ્બર 2024માં તેના વેવ્સ ઓટીટી પ્લેટફોર્મના લોન્ચ સાથે એક નોંધપાત્ર ડિજિટલ પરિવર્તન કર્યું છે, જે પરંપરાગત પ્રસારણથી આધુનિક સ્ટ્રીમિંગ તરફ નોંધપાત્ર પરિવર્તન દર્શાવે છે. 12 ભાષાઓમાં સામગ્રી પ્રદાન કરતી આ વ્યાપક ડિજિટલ હબ બધી મુખ્ય ભારતીય ભાષાઓને આવરી લેવાની યોજના ધરાવે છે. આ પ્લેટફોર્મ વિવિધ પ્રેક્ષકોને આકર્ષે છે અને આ વર્ષે યુએસ, યુકે, યુરોપ, મધ્ય પૂર્વ, સિંગાપોર, ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડના પ્રેક્ષકો સુધી પહોંચીને નોંધપાત્ર વૈશ્વિક જોડાણ પ્રાપ્ત કર્યું છે. ઓપન નેટવર્ક ફોર ડિજિટલ કોમર્સ (ONDC) સાથે વેવ્સની ભાગીદારી એપમાં ઈ-કોમર્સને એકીકૃત કરીને, મનોરંજન, શિક્ષણ અને ખરીદીને જોડીને, આધુનિક ડિજિટલ વલણોને સ્વીકારતી વખતે ભારતીય સંસ્કૃતિનું પ્રદર્શન કરીને એપ્લિકેશનને અનન્ય બનાવે છે.

વેવ્ઝની સફળતા દૂરદર્શનની કોર્ડ-કટીંગ યુગમાં અનુકૂલન સાધવાની ક્ષમતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જે તેની જાહેર સેવાની ભાવનાને જાળવી રાખીને સ્વચ્છ, સમાવિષ્ટ અને પરિવાર-મૈત્રીપૂર્ણ સામગ્રી પહોંચાડે છે. 70થી વધુ લાઇવ ટીવી ચેનલો સાથે, દૂરદર્શનના પોતાના અને ખાનગી નેટવર્ક જેમ કે B4U, SAB ગ્રુપ અને 9X મીડિયા, ફ્રી-ટુ-પ્લે ગેમ્સ અને ક્યુરેટેડ યુવા સામગ્રી જેવી ઇન્ટરેક્ટિવ સુવિધાઓ સાથે, વેવ્ઝે તેની વૈશ્વિક ભાગીદારીનો વિસ્તાર કર્યો છે.

WAVESના લોન્ચથી દૂરદર્શન એક સ્વપ્નદ્રષ્ટા પ્રસારણકર્તા તરીકે સ્થાપિત થાય છે, ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળી ડિજિટલ સામગ્રી પ્રદાન કરવા માટે તેના વિશાળ માળખાનો લાભ લે છે, અને ભારત અને તેનાથી આગળ સાંસ્કૃતિક અને શૈક્ષણિક પાયાના પથ્થર તરીકે તેની ભૂમિકાને મજબૂત બનાવે છે.

પીબી શબ્દ - સમાચાર પ્રસારિત કરવાની એક નવી રીત

પ્રસાર ભારતી-શેર્ડ ઑડિઓ-વિઝ્યુઅલ ફોર બ્રોડકાસ્ટ એન્ડ ડિસેમિનેશન (PB-SHABD), જે 13 માર્ચ, 2024ના રોજ ન્યૂઝ શેરિંગ સર્વિસ તરીકે શરૂ કરવામાં આવી હતી, તે મીડિયા સંસ્થાઓને વિડિયો, ઑડિયો, ટેક્સ્ટ અને ફોટો ફોર્મેટમાં દૈનિક ન્યૂઝ ફીડ પ્રદાન કરે છે. તે 1200થી વધુ રિપોર્ટરો, સંવાદદાતાઓ અને સ્ટ્રિંગર્સના નેટવર્કનો ઉપયોગ કરે છે જે 60 રાઉન્ડ-ધ-ક્લોક એડિટિંગ ડેસ્ક દ્વારા સમર્થિત છે. દર વર્ષે 2500થી વધુ મીડિયા ક્લાયન્ટ્સ સાથે, તે પ્રાદેશિક સમાચાર એકમો અને મુખ્યાલયોમાંથી મુખ્ય ભારતીય ભાષાઓમાં કૃષિ, ટેકનોલોજી, વિદેશી બાબતો અને રાજકીય વિકાસ સહિત 50થી વધુ શ્રેણીઓમાં દરરોજ 1000થી વધુ વાર્તાઓ પહોંચાડવામાં અગ્રણી છે. મુખ્ય વિશેષતાઓમાં લોગો-મુક્ત સામગ્રી સામેલ છે જેને ઉપયોગ માટે ક્રેડિટની જરૂર નથી એક સંપાદકીય મોડ્યુલ પણ બનાવવામાં આવ્યું છે જેમાં નિષ્ણાત લેખો સામેલ છે જે લોકોને જટિલ મુદ્દાઓને સરળ શબ્દોમાં સમજવામાં મદદ કરશે.

ડીડી સ્પોર્ટ્સ

પ્રસાર ભારતી સ્પોર્ટ્સે તાજેતરના વર્ષોમાં ડીડી સ્પોર્ટ્સ અને ઓટીટી ચેનલ વેવ્ઝની સામગ્રીને પુનર્જીવિત કરવા માટે ઘણા પગલાં લીધાં છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય સંપૂર્ણ અને મજબૂત રમત સામગ્રી દ્વારા ચેનલના દર્શકોની સંખ્યા વધારવાનો, ભારતને રમત શક્તિ બનાવવામાં જાહેર પ્રસારણકર્તા તરીકે સક્રિય ભૂમિકા ભજવવાનો અને દેશભરના તમામ રમત પ્રેમીઓ માટે ચોક્કસ રમત સામગ્રી ઉપલબ્ધ કરાવવાનો છે.

પ્રથમ, રમત અધિનિયમ, 2008 હેઠળ પ્રસારિત થતા મહત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય મેચોના પ્રી-શો, મિડ-શો અને પોસ્ટ-શો જેવા લાઇવ કાર્યક્રમોના ઉત્પાદનની ગુણવત્તા વધારવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. આ વાસ્તવિક સમયના આંકડા, અત્યાધુનિક ગ્રાફિક્સ અને સેટના વૈશ્વિક માનક દેખાવ અને અનુભૂતિ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે.

બીજું, ભારત સરકાર દ્વારા સંચાલિત ખેલો ઇન્ડિયા ગેમ્સની મુખ્ય રમતગમત ઇવેન્ટ્સની ઉત્પાદન ગુણવત્તામાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, ડીડી સ્પોર્ટ્સે ગુજરાત, ગોવા અને ઉત્તરાખંડમાં નેશનલ ગેમ્સ, તમિલનાડુ અને બિહારમાં ખેલો ઇન્ડિયા યુથ ગેમ્સ, કર્ણાટક, ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તર પૂર્વમાં ખેલો ઇન્ડિયા યુનિવર્સિટી ગેમ્સ, નવી દિલ્હીમાં ખેલો ઇન્ડિયા પેરા ગેમ્સ, દીવમાં ખેલો ઇન્ડિયા બીચ ગેમ્સ, ગુલમર્ગ અને લેહમાં ખેલો ઇન્ડિયા વિન્ટર ગેમ્સ વગેરે જેવી મોટી ઇવેન્ટ્સનું સફળતાપૂર્વક નિર્માણ અને પ્રસારણ કર્યું છે.

ચેનલે ગયા વર્ષે હોકી ઇન્ડિયા સાથે પુરુષ અને મહિલા હોકી ઇન્ડિયા લીગ અને હોકી ઇન્ડિયા દ્વારા આયોજિત અન્ય મુખ્ય ઇવેન્ટ્સનું નિર્માણ અને પ્રસારણ કરવા માટે કરાર કર્યો હતો. તેવી જ રીતે, પ્રસાર ભારતીએ તેની મુખ્ય ઇવેન્ટ્સનું નિર્માણ અને પ્રસારણ કરવા માટે ભારતીય હેન્ડબોલ ફેડરેશન સાથે કરાર કર્યો છે. આગામી મહિનાઓમાં આર્ચરી એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયા, બેડમિન્ટન એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયા અને પ્રોફેશનલ ગોલ્ફ ટૂર ઓફ ઇન્ડિયા સાથે સમાન કરાર થવાની અપેક્ષા છે. ગયા અઠવાડિયે, પ્રસાર ભારતીએ દિલ્હીમાં યોજાનારી આગામી વર્લ્ડ પેરા એથ્લેટિક્સ ચેમ્પિયનશિપ 2025નું નિર્માણ અને પ્રસારણ કરવા માટે ભારતીય પેરાલિમ્પિક સમિતિ સાથે કરાર કર્યો હતો.

પ્રસાર ભારતી સ્પોર્ટ્સે ચેનલ પર તાજી અને નવીન સામગ્રી લાવવા માટે અગ્રણી આંતરરાષ્ટ્રીય અને રાષ્ટ્રીય એજન્સીઓ સાથે જોડાણ કર્યું છે જેથી તેની દર્શકોની સંખ્યા વધી શકે. આમાં દૂરદર્શન નેટવર્ક, પ્રસાર ભારતીના OTT પ્લેટફોર્મ વેવ્ઝ અને ઓલ ઇન્ડિયા રેડિયો પર પ્રસારિત થનારા ગ્રેટ ઇન્ડિયન ક્રિકેટ શોના 104 એપિસોડનું નિર્માણ કરવા માટે એલિપ્સ ક્રિકવિઝ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ સાથે બે વર્ષનો કરાર સામેલ છે. આ શ્રેણીમાં, અગ્રણી ભૂતપૂર્વ ભારતીય ક્રિકેટરો તેમની જીત, હાર અને ઇવેન્ટ્સની યાદોના પ્રત્યક્ષ અનુભવો શેર કરે છે. તેવી જ રીતે, પ્રસાર ભારતીએ ગ્લોબલ લીગ ઓફ રેસલિંગનું નિર્માણ કરવા માટે એડી ગ્રુપ સાથે કરાર કર્યો છે - જે વિશ્વ કક્ષાની વૈશ્વિક રમતગમતની ઇવેન્ટનું ભારતીય સંસ્કરણ હશે.

અંતે, પ્રસાર ભારતીએ DFB પોકલ - જર્મન કપ સાથે કરાર કર્યો છે, જેમાં DFB પોકલ અને મહિલા બુન્ડેસલીગાની મુખ્ય ફૂટબોલ મેચો DD સ્પોર્ટ્સ અને વેવ્સ પર પ્રસારિત કરવામાં આવશે. ઉદ્દેશ્ય મહત્તમ ભારતીય ઘરોમાં વૈશ્વિક ફૂટબોલનો શ્રેષ્ઠ ભાગ લાવવાનો છે.

IIT કાનપુર અને નેક્સ્ટ-જનરેશન ટેક્નોલોજીસ સાથે ભાગીદારી

પ્રસાર ભારતી અને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેકનોલોજી (IIT) કાનપુર વચ્ચે થયેલા સમજૂતી કરાર (MoU) પરથી દૂરદર્શનની ટેકનોલોજીકલ નવીનતા પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા સ્પષ્ટ થાય છે. ડિજિટલ ટેરેસ્ટ્રીયલ બ્રોડકાસ્ટિંગ અને ડાયરેક્ટ ટુ મોબાઇલ (D2M) સોલ્યુશન્સ સહિત આગામી પેઢીના પ્રસારણ માટે એક માળખું બનાવવા માટે આ સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. આ સહયોગનો ઉદ્દેશ્ય D2M બ્રોડકાસ્ટ જેવા અત્યાધુનિક ધોરણોને એકીકૃત કરીને દૂરદર્શનના માળખાને આધુનિક બનાવવાનો છે, જે મોબાઇલ ઉપકરણો પર કાર્યક્ષમ સામગ્રી પહોંચાડવાને સક્ષમ બનાવશે અને દૂરસ્થ અને શહેરી વિસ્તારોમાં સુલભતા વધારશે.

BIND યોજના (2021-26) હેઠળ, હાઇ-ડેફિનેશન (HD) ઉત્પાદન અને પ્રસારણને સક્ષમ બનાવવા માટે 24x7 પ્રાદેશિક ચેનલો પર તકનીકી માળખાને વિસ્તૃત કરવાની યોજના છે.

IIT કાનપુર સાથેનું આ વ્યૂહાત્મક જોડાણ દૂરદર્શનને પ્રસારણ નવીનતામાં મોખરે રાખે છે, જે સરકારની ₹2,539.61 કરોડની બ્રોડકાસ્ટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને નેટવર્ક ડેવલપમેન્ટ (BIND) યોજના (2021-26) સાથે સુસંગત છે, જેનો ઉદ્દેશ 28 પ્રાદેશિક ચેનલોને HD ઉત્પાદનમાં અપગ્રેડ કરવાનો અને AIRના FM કવરેજને ભારતની 80%થી વધુ વસ્તી સુધી વિસ્તૃત કરવાનો છે. ઓગમેન્ટેડ રિયાલિટી, વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી અને ફાઇલ-આધારિત વર્કફ્લો જેવી તકનીકો અપનાવીને, દૂરદર્શન પ્રોગ્રામિંગ અને દર્શક અનુભવની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે, ખાસ કરીને શૈક્ષણિક અને સાંસ્કૃતિક સામગ્રી માટે. આ પ્રગતિઓ માત્ર કાર્યકારી કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરતી નથી પરંતુ દૂરદર્શનની વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મકતાને પણ મજબૂત બનાવે છે, જે તેને ઝડપથી વિકસતા ડિજિટલ મીડિયા લેન્ડસ્કેપમાં જાહેર સેવાની ભાવના જાળવી રાખીને વિવિધ પ્રેક્ષકોને ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળી સામગ્રી પહોંચાડવા સક્ષમ બનાવે છે.

Yupp TV ભાગીદારી અને DD કિસાનમાં AI એકીકરણ

માર્ચ 2022માં, પ્રસાર ભારતીએ યુપ ટીવી સાથે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા, જે એક અગ્રણી ઓવર-ધ-ટોપ (OTT) પ્લેટફોર્મ છે, જેથી યુએસ, યુકે, યુરોપ, મધ્ય પૂર્વ, સિંગાપોર, ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યુઝીલેન્ડ જેવા દેશોમાં ડીડી ઇન્ડિયાની વૈશ્વિક પહોંચનો વિસ્તાર કરી શકાય. વિશ્વભરના ટેલિવિઝન પ્રેક્ષકો માટે પ્રવેશદ્વાર તરીકે, યુપ ટીવી અન્ય ભારતીય કાર્યક્રમો સાથે ડીડી ઇન્ડિયાનું પ્રસારણ કરે છે, જે ડાયસ્પોરા અને વૈશ્વિક પ્રેક્ષકોમાં ભારત-કેન્દ્રિત કાર્યક્રમોની વધતી માંગનો લાભ ઉઠાવે છે.

કૃષિ ચેનલ, દૂરદર્શન કિસાન, એઆઈ ક્રિશ અને એઆઈ ભૂમિ, એ બે એઆઈ એન્કર રજૂ કરીને ટેકનોલોજીકલ નવીનતા અપનાવી છે. આમ, તે ભારતની પ્રથમ સરકારી ટીવી ચેનલ બની છે જે 24/7 સમાચાર વિતરણ માટે કૃત્રિમ બુદ્ધિનો ઉપયોગ કરે છે. આ એઆઈ એન્કર, 50 ભાષાઓમાં પ્રસ્તુતિઓ પહોંચાડવા સક્ષમ છે, ખેડૂતો અને ગ્રામીણ પ્રેક્ષકોને સીમલેસ, બહુભાષી સામગ્રી પ્રદાન કરે છે, કૃષિ, ગ્રામીણ વિકાસ અને પર્યાવરણીય ટકાઉપણું જેવા વિષયો પર પહોંચ અને જોડાણ વધારે છે. તાજેતરના વર્ષોમાં શરૂ થયેલ આ એકીકરણ, વેવ્સ ઓટીટી પ્લેટફોર્મ સહિત દૂરદર્શનની વ્યાપક ડિજિટલ વ્યૂહરચનાને પૂરક બનાવે છે, અને તેના જાહેર સેવા આદેશને જાળવી રાખીને વિવિધ સમુદાયોની સેવા કરવા માટે આગામી પેઢીની તકનીકોનો લાભ લેવાની તેની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

નિષ્કર્ષ

દૂરદર્શન, જે 2025માં તેની 66મી વર્ષગાંઠ ઉજવે છે, તે ભારતના જાહેર પ્રસારણના પાયાના પથ્થર તરીકે ઊભું છે, જે 1959માં તેની સાધારણ શરૂઆતથી પરંપરા અને નવીનતાને મિશ્રિત કરતા ગતિશીલ નેટવર્કમાં વિકસિત થઈ રહ્યું છે. રામાયણ, મહાભારત અને માલગુડી ડેઝ જેવા તેના પ્રતિષ્ઠિત કાર્યક્રમોએ સાંસ્કૃતિક સ્મૃતિને આકાર આપ્યો છે, જ્યારે 1984માં ભારતના પ્રથમ અવકાશયાત્રીની અવકાશ યાત્રાના પ્રસારણ જેવા સીમાચિહ્નોએ રાષ્ટ્રને એક કર્યું છે. આજે, 35 સેટેલાઇટ ચેનલો, 66 ડિજિટલ કેન્દ્રો અને 45 મિલિયનથી વધુ ઘરોને સેવા આપતા વિશાળ DD ફ્રી ડિશ સાથે, દૂરદર્શન સમાવિષ્ટ, બહુભાષી સામગ્રી પ્રદાન કરવામાં એક બળ બની રહ્યું છે. વેવ્સ OTT પ્લેટફોર્મ દ્વારા ડિજિટલ પરિવર્તન, DD કિસાનમાં AI એકીકરણ, YuppTV અને IIT કાનપુર સાથે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી અને PB-Shabd જેવી પહેલ દ્વારા, દૂરદર્શન આગામી પેઢીની તકનીકો અને વૈશ્વિક પહોંચને અપનાવી રહ્યું છે, અને ભવિષ્યની પેઢીઓ માટે શિક્ષણ, સાંસ્કૃતિક સંરક્ષણ અને રાષ્ટ્રીય એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવાના તેના વારસાને જાળવી રાખી રહ્યું છે.

સંદર્ભ:

પ્રેસ ઇન્ફોર્મેશન બ્યુરો :

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2147342

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1888540

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=152142&ModuleId=3#:~:text=On%20March%2007%2C%202022%2C%20ભારતનું%20public%20broadcaster,%20'Yupp%20TV'%2C%20an%20over%2Dthe%2Dtop%20(OTT)%20platform સાથે

https://www.pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2021431

https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2067861

https://www.pib.gov.in/PressNoteDetails.aspx?NoteId=152142&ModuleId=3#:~:text=According%20to%2C%20FICCI%2DEY%20As,apart%20from%2022%20MPEG4%20channels .

માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય :

https://mib.gov.in/sites/default/files/2024-10/annual-report-2023-24-english.pdf

દૂરદર્શન :

https://ddnews.gov.in/en/tag/ai-krish/

https://ddnews.gov.in/en/waves-prasar-bharatis-all-in-one-ott-platform-for-family-friendly-entertainment/

https://www.newsonair.gov.in/mib-launches-kalaa-setu-real-time-language-tech-for-bharat-challenge/

https://prasarbharati.gov.in/dd-channels/

https://prasarbharati.gov.in/dd-news/

https://prasarbharati.gov.in/dd-india-homepage/

https://shabd.prasarbharati.org/login

https://www.facebook.com/દૂરદર્શન રાષ્ટ્રીય/

https://www.freedish.in/

https://ddnews.gov.in/en/about-us/

અન્ય :

https://www.ey.com/content/dam/ey-unified-site/ey-com/en-in/insights/media-entertainment/documents/ey-shape-the-future-indian-media-and-entertainment-is-scripting-a-new-story.pdf

https://www.swayamprabha.gov.in/about/pmevidya

https://www.youtube.com/watch?v=oxtRxWcKqc8

PDF ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો.

 

SM/DK/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 2166691) Visitor Counter : 2